KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

10 MANUEL DE LEKUONA. OBRAS COMPLEIAS
ZABAL DEZAGUN GAI AU GEIAGO
Ba dakigu, zergaitik esaten duten zenbaitsuek "Euskera" —eta berdin
Katalana eta Gallegoa ere— Gaztel-erderaren dialektoak dirala";
Izkuntza izatea, eta, "Izkuntza Ofizial" izatea alkarrekin naasten dituzte
lako; eta ola Izkuntza Ofizial ez diran guztiak, dialekto erizten dituzte.
Eta Españia'ko Estaduan, Izkuntz Ofiziala, Gaztel-Erdera bait da, beste
irurak —Euskera ta Katalana eta Gallegoa— Gaztel-Erderaren dialekto
gortatjen zaizkie.
Españia bezelako Estadu batean, izkuntza Ofizialaz gañera, izan ditezke
bi edo iru izkuntza geiago, "Errialde-Izkuntza" deritzaten oietakoak(
egiazki Izkuntzak, ez dialektoak. Egiazko Izkuntzak dira, Euskera
eta Katalana eta Gallegoa, Gaztel-Erderaz gañera.
Dialektoa, Izkuntza jator baten aldakuntza bariante bat da, Izkuntza
jator izateko naiko osagarririk ez duan mintzaera, alegia —ortarako
zer bear dan erabakitzea, Linguistai bait dagokie—.
sft $ sfc
Beste batzuentzat, Euskera Erderaren dialektoa dala esateak, izan
dezake beste arrazoibide bat ere: guk, euskeraz mintzatzean, erabiltzen
degun zenbait itz erdaldun, alegia : dala kutxare edo tenedore, eta estazio
edo tren eta autobus... kontuan euki gabe, itz oiek eta oien antzekoak,
orain-orain sartutako itzak dirala Euskeraren barruan; eta auzi
ontan berezi bearra dagola Izkuntzaren Lexikoa edo Iztegia, eta Izkuntzaren
Gramatika; auzi ontan Gramatikari begiratu bear bait zaio batez
ere; eta gure Iztegi guztia erderakadaz beterik balego ere (ez bait
dago, ordea —ikus Azkue'rena—) Jakintzaren argitan egindako azterketa
batean begiratu bear dana, ez da Lexikoa edo Iztegia, Gramatika baizik,
Gramatika bere Morfologiarekin eta Fonetikarekin eta Sintaxis Joskerarekin;
ori bait da Izkuntzaren zugatz-gerria; itzak, berriz, zugatzaren
asto, orri...
EUSKAL-GRAMATIKA ; ERDAL-GRAMATIKA
Bi Gramatika oien artean, ez-berdintasun asko dago.
Ez-berdintasun oietaz, guk, emen, gauza axaleko bezela, auxe esango
degu: