KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

44 MANUEL DE LEKUONA. OBIUS COMPLETAS
"Arako, beren tratu-gauzetara etorri ziranean, orra non gure galaiak
eskeiñi txarren bat egin zion, eta bear etzan moduren bat errekardariari
erakutsi (Zirri pixkaren bat, seguru asko, A. Agustin'ek garbi ez dion
arren) eta biak aserratu ziran, eta tortilla goitik bera irauli, eta andrearen
beletak jira-buelta arin eman, ta gaztearen kontra biurtu... Besoak
gerrian ifiñi, ta desaire guziak esaten asi zitzaion:
"Nere jende onak! zer ikusi bear ote degu? zer eskeñi degu au, eta
nork egin digu?
Oni begira! au nongoa ote degu? onen patxadari begira!
Ea! ken orpoetatik, "koartoan bosteko estanpa"! ken gure begietatik!
Ez guri beintzat, orrelakorik!
(Eta orain, ironia ta humorezko troxu bat emen): "Au nor degu?
Gu español puru-puruak; au nongoa dan ez dakigu. Gure aita ta ama
frantzesak ziran; bañan gu español garbiak, San Bizente'ko pontean
bateatuak : jende onak...
Au zer degu? ken ortik!
Ai! au kontua! deabruak ikusi du golillarekin astoa".
Olakoxe kabriola ta ostikada batekin bukatzen du gure A. Agustin'ek
bere errekardari donostiarraren erretorika-troxu bixi-bixia.
Bañan, arrigarria! Ironia ta kabriolaz beste, andre donostiarraren
erretorika ber-bera erabiltzen du gure A. Agustin'ek bere beste liburuetan
ere : "San Ignazio'ren Ejerzizioetan" adibidez.
Ikus, berak "Eriotzaren gañeko ejerzizioan" dakarren troxu au:
"Ah! lurreko andi edo altu-nai aizezko utsak! non zerate?
Ah! munduko aberats pobreak! non dira ondasunak?
Ah! atsegin loien ondoren, lau-oñekoen gisan, arrastaka zabiltzatenak!
non dira zuen atsegin nekezkoak?
Ai! zer ordua au! Au da mundua serbitzea? ainbeste dolore ta nekerekin,
lurreko gauzen ondoren ibilli, ta orien pagua ori da?
Oh, eriotza! eriotza! zein gauza samiña, latza ta garratza dan, zu
begien aurrean ikustea!".
Olakoxe erretorika, sermolari-erretorika, erabiltzen du, bi troxu oieetan
berdin. Irakurlearekin jardurio zorrotzean, apostrofe bizi-bizian.
Zenbait Retorikako tropoz ere egoki baliatuaz: "Aberats pobreak", "atsegin
nekezkoak"; "gauza latza ta garratza", "sendo ta ondo", "ai, au larria!
ta larrua ere utzi bear", "zure osasun, ondasun, edertasun, indar