KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

402 MANUEL DE LEKUONA. OBRAS COMPLETAS
Beste zerbait ere esan dezagun.
Beterriari jarraitu-bearrez, ots, Donostia'ri jarraitu-bearrez— Tolosa'k
arturik daukan abiadura, ez da Tolosa'n kokatzen, ez da Tolosa'raño
bakarrik eltzen; goierriraño ere eldu da zenbait gauzetan. Eta, arritzeko
gauza : abiadura ori Beterrian bertan baño aurrerago eraman izan dute
Tolosa'n eta Goierrian.
Begira adigarri bat. Etxea Donostia'ko modara etxia esaten asita,
zenbait lekutan, Tolosa inguruan, txakur bati "Pasa etxera" esateko ere
"Pasa etxia" esan oi zaio; eta berdin baita ganaduari ere "Aida onera"
("Aida onea") esan bearrean, "Aida onia" esaten entzuten da. Bear baño
aurrerago joatea bait-da ori artutako abiaduran. Erderaz ^pasarse de
losca" esango lizakena. Beterritar batek iñoiz ere egingo ez duana. Utzi-
-antzean itz egitean ere; "Guazen eta;era"-ren ordez "Guazen etxea"
esango dizute beterritar batek; bañan ez iñolaz ere, ez ustegabean ere
"Guazen etxia".
BUKATZEKO
Eta bukatzeko, beste zerbait ere esan nai dizutet Tolosa'ko euskeraren
inguruan. Nere ustez Tolosa'ko euskerak duan gauzarik bereziena,
apartekoena, ezagungarriena, benetan tolosarra.
Beterrian "oraindik" esan oi dana, zenbait aldiz Beterrian bertan
esan oi bait-da "oraindikan" ere ("oraindik", "oraindikan"). Goyerrian,
berriz, danok dakizute "oraindio" ("oaindio") esan oi dana, Bizkaya'n
"oraindiño" ("ondiño") bezela... Bada Tolosa'n, bi erak bat eginda, bion
arteko izan bearrez, "bi eskutako" izan bearrez nunbait, "oraindiokan"
esaten dezute; ez "oraindio" bakarrik, ezta "oraindikan" bakarrik ere
"oraindiokan" baizik. Auxe da nik Tolosa'ko euskerari arkitzen diodan
bereizkuntzarik bereziena. Eta onen antzera, berdin baita "orratiokan"
eta beste olako zenbait. Goierrian "orratio" ta Bizkaia'n "orratiño" bezela,
eta Beterrian "orratik" eta "orratikan" bezela, Tolosa'n "orratiokan".
Eta bukatzera nijoa.
Ba'dakit —sobera dakit—- Tolosa'ko euskeraren inguruan gauza aundirik
esan eztizutedana. Bañan orrek ez nau ainbeste estutzen. Nigandik
etzenezateken geiagorik itxaro... Zer-edo-zer okerrik esan ote-dedan...
orrek estutzen nau pixka bat. Eta ala bada edota gutxienez aspergarri
izan banatzaizute, barbatu.