KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

40 MANUEL DE LEKUONA.—OBHAS COMPLETAS
tan; eta ortaz gañera euskerazko zenbait errepiñ-bilduma interesgarria;
bañan, erderaz. Baltasar de Echabe zumayarrak, berriz, Euskeraren Apologi
txiki bat idatzi zuan izen onen-pean: "Discurso de la antigiiedad
de la lengua cántabra bascongada".
Ziburu'ko Etcheberri onek iru otoitz-liburu argitaldu zituan, irurak
euskeraz, eta irurak bertsotan, bata, batez ere, oso errikoi egin zana,
"Noelak" izenekoa, bere egunetan eta gero ere asko aldiz argitaldua.
Ikusten danez, Etcheberri ziburutarra ta gure Kardaberatz, ari berean
dabiltza: biok euskeraz idazten dute, beste askok ez bezela; bañan
ziburutarrak aserre, besteak berak bezela egiten ez dutelako; gureak,
berriz, aserrerikan gabe, eredu ixil bezela, itzikan gabeko ixpillu mutu
bezela, A. Larramendi'rentzat berarentzat ere: bere Gramatika eta
Erretorika-saioak euskera ederrean idatziaz...
Ziburu'ko Etcheberri'k gaizki ikusten zuan, Etxabe'k eta Euskeraren
beste apolojeta zenbaitzuek beren apoloji-gaiak erderaz erabiltzea,
Euskeraren artarako gaitasuna teorian aitortuaz, bañan praktikan ukatuaz.
Bañan gure A. Agustin'ek, A. Larramendi'ren ariera ez du arbuyatzen.
Ontan dira alkarrengandik oso bestelakoak, Ziburu'koa eta Ernani'koa.
Ernaniarrak aitortzen zuan nunbait, gure gauzak erderaz ere
erabiltzea ondb zegona. Bañan... berak praktikan beste bidea entsaiatzen
du: Sarako Joanes Etcheberri'rena.
Dana dala, gure A. Kardabertz'en entsaioa, oso ondo etorri zan orduan,
eta ondo etorri ere da orain guztiontzat. Olako entsaioai eskerrak,
gaur esan dezakegu, ez dala jakintza-gairik, gaurko egunean euskeraz
entsaiatu ez danik. Gure A. Ernaniarra izan zitzaigun aurrelari bide
ortan : aurrelari, aitzindari, bide-austalle.
*lŕ TP "J?
A. Larramendi'ren gure Kardaberatz'enganako "zera" aipatu degun
ezkero, sakon dezagun gauza au pixka bat geiago.
A. Larramendi'k, nere erritar A. Mendiburu oyartzuarrari "Oyartzun'go
basurdea" esaten omen-zion. Gauza jakiña da, bi jesuita aundi
aiek, Euskalerriko dantzaen gañetik elkarrekin oso aserre ibiltzen zirana:
A. Mendiburu, dantza-mota guztien etsai amorratu, eta A. Larramendi
Euskalerriko dantzaen apolojeta bero. Ortatik sortu bide zan
basurde-kontu ori. Bañan esan dezagun garbi: A. Andoaindarrak oyar-