KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

334 MANUEL DE LEK.UONA. OBRAS COMPLETAS
* # *
Bañan zer dio statistikak eŕi aietaz? Norañokoak dira Euskeraren
zañak an? Zenbatsu euskaldun bizi dira Deusto ta Erandio-bean?
Begira zer erantzuten digun Deusto'ko Zoŕotzauŕe edo Eloŕieta'ko
Apaiz-lagun Madariaga'tar Imanol'ek: "Deusto'ko euskaldun-atalik nagusijena,
neuria dot. Deusto'n berton ba'dira euskeraz dakijenak; baña
gitxi; ta euskeraz egiten dabenak gitxijago. Bilbo ta inguruok, erdeltzaletuta
dagoz. Deusto'k amairu amalau mila biztanle dauz, eta emoten
deutzudazan zertzeladok, bi milarenak baño eztira. Bi mila ok, lauren
bat sendi egiten, dabez : euretarik (150) eundaberogetamar atzeritarak;
(250) beŕeundabeŕogetamaŕen bat euzkotaŕak. Euretatik (150) eundabeŕogetamar
senditan gurasuak ba'dakije, bañan (40) beŕogeitan baño eztabe
etxian euskeraz egiten; beste eundamaŕek ez dakije". Oietxek dira
nere adizkidearen itzak. Guzitara, Eloŕieta auzoan, lareun senditatik
beŕogeitan bakaŕik egiten da euskeraz; erderaz, beŕiz, irureundairurogeitan.
Ikusten dezutenez, eunetan amaŕek bakaŕik. Deusto guztiak
(2.600) bi mila ta seireun sendi ditu: ta bi mila ta seireun etxe oietatik,
beŕogeitan bakaŕik egiten da euskeraz.
Ez det Erandio-be'ko statistikarik. Bañan len esan dedan alkaŕizketa,
Erandio-bekoa da; ta esan genduana, kaleko etxeetaz izan zan.
Baseŕietan oraindik euskeraz egin bide-da: ala esan zidan eŕiko gizon
batek; bañan an ageri ziran baseŕiak, etziran amabi izango: edeŕak,
ori bai, baseŕi bikañak, maastiz inguratuak; bañan amabiren bat besterik
ez geienez. Kalean beŕiz izango dira mila ta bosteun sendi.
Jo dezagun Erandio-goiko'ra. Erandio-goikoa'n (800) zortzireun sendi
dira ta zortzireunetatik beŕeun erderaz mintzatzen diranak. Lautatik
bat: eunetan ogeitabost. (Sei auzo ditu eŕiak: Elizaldea, Asua ta Katea,
Fanoeta, Goyeŕi, Aŕiagaeta ta Astrabudua.
Asua, bide-zabal-gañean dago ta irurogeitasei sendi erdaldun ditu.
Elizalde'k amar. Fanoeta'k lau. Astrabudua'k bost etxe amaika sendirekin.
Goyeŕi dana euskaldun da. Aŕiaga'n etxe beŕi asko egiten dira;
langile-etxeak; eta langile danak erdaldunak edo erdaltzaleak dira:
eunen bat sendi, gutxi-gora-beera.
Goiko Erandio guztian orain beŕogei urte ez omen-zan izango ia iñor
erderaz zekianik. Orain amabost urte, Maisuaren semeak, berak Aragoi'-