KARDABERAZ BILDUMA - 2 9 - Euskerazaintza

I. D I D A K T I K A 153
tianus, cristian = Kristiñau, giristino, kristau... Eta Kmtaii-'ren urren,
ELIZA... Eleiza, Elexa, Eleja... bere Elizegi, Elizondo, Eleizalde, Elexpuru,
Elejalde, Elejabeitia, Elejabarri, Elejoste, Elechoste, Elisague,
Lizeaga, (?) Lizosti, Lajustia, eta gañerako izen oien aldaketak ondotik
dituztela. Eta oien urren, ABADEA... Apaiza, Apeza... bere Abadiano
ta Apatamonasterio'rekin, eta bere Apezlegia ta Apezetxea'vekin Ala berean
baita Episcopo'tik datozen Ipixtiku ta Ipizpiku edo Apezpiku, bere
Ipixtiku-asrri'rekin. Oietaz gañera Presbiter'etik etorritako Bereter, bere
Bereterbide ta Bereterretxe'rekin Eta DONE-itza gañera, bere Donosti
ta Donamaria, ta Donibane edo Donijone, eta Yon-doniyakue, ta Donapaleu,
ta Dongaitz eta Doniñe, ta Donas, ta Donela etab.'ekin. Eta berdin,
baita, SANTI ere, Santi Mamin'en eta Santibat'en, eta Santiyagua'n,
eta Santi-Kurutz'en, eta Santispiritu'n, etab. Eta oietaz geñera
zeinbait jairen izen : adibidez, Salbatore edo Salbatore-Gora, Azentziotarako;
Natubitate Gabonetarako; eta Pazku, eta Gorpuzti gañera; eta
Domusamtu, ta Umiasaindu, ta Komisaiu, berriz, Santu-Guztietarako. Eta
zeinbait Liturgi-izen : adibidez Sagara Mezerdirako, ta Matutia "ad Matutinum"-erako,
eta Austerre "Feria quarta Cinerum"-erako. Eta oietaz
gañera bataio ta bataiatu eta Bateo ta batizau, lenengo Sakramentuarentzat
eta Oleazino boskarrenarentzat. Eta beste zeinbait; adibidez, Mtza
ta Aldare ta Altara, eta Ponte (Fons baptismalis), eta Olata (Oblata),
eta Plazebuak (Vesperae defunctorum), eta Domiña ta Doministikun,
eta Pastikun... (5).
Itz guzti oiek Latiñetik datozena, esan bearrik ez dago. Eta Elizak
gure Iztegian sartu zizkiguna ere, ez dago esan bearrik.
Bañan, besteak beste, GURUTZEA. Gurutzearenganako Sinismena,
eta Sinismenaz gañera ta Sinismenarekin batean, Gurutzearen izena bera
ere, etorkia degu gure Iztegian. Elizak erakutsi zigun izen au euskaldunoi.
Elizaren lenengo Mixiolarien aotik ikasia degu. Baita, guk bezelaxe,
beste erri askok ere. Oroi, bestela, besteak beste, Germanitarren
Kreuz (kroitz) eta Angletertarren Cross. Dana dala, guk beintzat Elizari
ikasia degu izen eder au.
Nik uste, gure Euskerak izango zuan nunbait, "lerro edo linea gu-
(5) Errex ikusi diteken bezela, nere lan au ez da "iturri-agortzalle", labor exhaustiva;
ez det olakorik nai izan ere. Nik nere antuxiña beteta gero ere, urik asko
geldituko da osin ontan, bestek beste orrenbeste ta geiago atera dezan; eta obe ola.