55 - Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes

Madrid desde el año 1235 hasta el de 1275 . Ilustraciones y textos de la vida de San Isidro por Juan Diácono
amas que criaren sus fijos, é sus ortolanos, é sus yugueros, é sus colmeneros, é sus mayordomos que
ovieren en esta guisa.
Que el cavallero, que oviere de quarenta fasta cient vacas, que escuse un vaquerizo é non más, é si dos
fasta tres fueren aparceros que ovieren quarenta vacas fasta cient vacas, que escusen un vaquerizo é
non más. E el que oviere cavanna de vacas en que aya de cient vacas á arriba, que escuse un vaquerizo
é un cavannero é un rabadan 107 ; é el que oviere ciento entre oveias é cabras, que escuse un pastor
é non más; é si dos aparceros ó tres se ayuntaren, que ayan ciento oveias é cabras fasta mill, que
escusen un pastor é non más. É si uno ó dos fasta tres ovieren cavanna de mill entre oveias é cabras,
que escusen un pastor é un cavannero é un rabadan . Et el cavallero que oviere veynte yeguas,
que escuse un yeguerizo é non más; é si dos fasta tres fueren aparceros é ovieren veynte yeguas, que
escusen un yeguerizo é non más.
Otrossí mandamos que el cavallero que oviere cient colmenas, que escuse un colmenero: é si dos
fasta tres fuesen aparceros, que ovieren cient colmenas ó dent á arriba, otrossí non escusen mas de un
colmenero. El cavallero que oviere cient puercos, que escuse un porquerizo, é non mas; é si fueren
dos ó tres aparceros que hayan cient puercos, que non esçusen más de un porquerizo.
Otrossí mandamos que el cavallero que fuere en la hueste, que aya dos escusados; é si levare
tienda redonda, que haya tres; é el que toviere todavia loriga de cavallero suya é la levare, aya cinco
escusados.
Otrossí mandamos que las calonnas de los aportellados é de los paniaguados de los cavalleros é de
sus siervos, que las ayan los cavalleros de quien fueren, assí como nos devemos aver las nuestras. É
los pastores que escusaren, que sean aquellos que guardaren sus ganados propios; é las amas que sus
fijos criaren, que las escusen por cuatro annos, mientre el fijo criaren, é non mas; é los mayordomos
que ovieren, que sean aquellos que vistieren é governaren; é que non aya más de dos el que más
oviere. É mandamos que estos escusados que ovieren, que si cada uno oviere valía de cient maravedís
en mueble é rayz é en quanto que oviere, ó dent ayuso, que lo puedan escusar; é si oviere valía de
mas de cient maravedís, que peche á nos.
Otrossí mandamos que cuando el cavallero muriere é fincare la mugier bibda, que aya aquella
franqueza que avie su marido mientras toviere bien bibdedat. É si casare despues con omme que non
sea guisado de cavallo é armas, segun dicho es, que non aya escusados de mientre non toviere el
107 árabe Mayoral de vacas, ú ovejas, ó cabras.
51