40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
654 Las Retractaciones<br />
2. En estos libros me desagrada también «haber empleado<br />
muchas veces la palabra fortuna» 28 , y que no añadí «del<br />
cuerpo», «cuando he nombrado los sentidos del cuerpo» 29 . Y<br />
que «he dado mucha importancia a las disciplinas liberales»,<br />
que ignoran muchas personas santas, y algunas que las conocen<br />
no son santas 30 . Y que «he recordado a las Musas, como<br />
unas diosas», aunque bromeando 31 . Y que «a la admiración la<br />
he llamado vicio» 32 . Y que «filósofos sin verdadera piedad han<br />
brillado en la virtud» 33 . Y que «he recomendado la doctrina de<br />
los dos mundos, el uno sensible y el otro inteligible», no por<br />
la autoridad de Platón o de los Platónicos, sino de propia<br />
cosecha, «como si el Señor lo hubiese querido indicar ya,<br />
porque no dice: Mi reino no es del mundo, sino: Mi reino no<br />
es de este mundo» M , pudiendo tener también algún otro sentido,<br />
y si Cristo, el Señor, indicó otro mundo, puede entenderse<br />
con más propiedad aquel en el cual habrá un cíelo nuevo y<br />
una tierra nueva i5 , cuando se cumpla lo que pedimos, al decir:<br />
venga a nosotros tu reino. En verdad que Platón no se equivocó<br />
al decir que existe un mundo inteligible, si queremos atender<br />
2. Verum et in bis libris displicet mihí saepe interpositum fortunae vocabulum<br />
(II 9,27; I 11,31; II 19,51). Et quod non addebam: Corporis, quando<br />
sensus corporis nominavi (I 1-2, etc.). Et quod multum tribuí liberalibus<br />
disciplinis (20) (I 8; II 14), quas multi sancti multum nesciunt; quídam etiam,<br />
qui sciunt eas, sancti non sunt. Et quod Musas quasi aliquas deas, quamvis<br />
iocando, commemoraví (I 3,6). Et quod admirationem vítium nuncupavi (Ib.,<br />
n. 8; cf. Mt 8,10). Et quod philosophos non vera pietate praeditos dixi virrutis<br />
luce fulsisse. Et quod dúos mundos, unum sensibilem, alterum intellegibilem<br />
(I 11,31-32), non ex Platonis vel ex Platonicorum persona, sed ex mea<br />
sic commendavi, tanquam hoc etiam Dominus significare voluerit, quia non<br />
ait: Regnum meum non est de mundo; sed: Regnum meum non est de hoc<br />
mundo (lo 18,36); cum possit et aliqua locutione dictum inveniri; et si alius<br />
a Domino Chrísto significatus est mundus, ille congruentius possit intellegi, in<br />
quo erit caelum novum et térra nova, quando complebitur quod oramus,<br />
dicentes: Adveniat regnum tuum (Mt 6,10). Nec Plato quidem in hoc<br />
Navigio, Licencio y Trigecio, que acababa de venir de su servicio militar, y toma parte<br />
en la discusión. En el diálogo queda claro que la providencia de Dios todo lo ordena,<br />
y dirige al hombre sabio en su formación intelectual y moral con la razón y la autoridad<br />
como guía para alcanzar el conocimiento perfecto de Dios. En este diálogo se apuntan<br />
ya los principios de la filosofía agustíniana. Cf. PLOTINUS, Ennead. 3,2; 1,3; HORATIUS,<br />
Epist. 1,6,1.<br />
28<br />
De ordine 1,11,31; 2,9,26; 2,19,51.<br />
29<br />
Ibid., 1,1,3; 1,2,3; 1,3,6.<br />
30<br />
Ibid., 1,8,24; 2,14,41.<br />
" Ibid., 1,3,8; cf. HORATIUS, Epist. 1,6,1.<br />
32<br />
Ibid., Epist. 162,6; Epist. 137,2,8; 161,1.<br />
" Ibid., 1,11,31.<br />
M<br />
Ibid., 1,11,32; cf. PLATO, Respubltca 508c.<br />
" In Ps. 47,5.<br />
Libro I, 3 655<br />
al mismo significado y no a la palabra, que en esta materia no<br />
se ha usado en el lenguaje eclesiástico. Porque él llamó mundo<br />
inteligible a la razón sempiterna e inconmovible por la cual<br />
Dios hizo el mundo. Quien niega que existía, admite en consecuencia<br />
que Dios hizo irracionalmente lo que hizo, o que,<br />
cuando lo hacía y aún antes de hacerlo, no supo lo que se<br />
hacía, si no había en El una razón de hacerlo. Pero si la había,<br />
como así era, parece que Platón la llamó mundo inteligible.<br />
Sin embargo, no habría utilizado esta palabra, de haber estado<br />
más ducho en la literatura eclesiástica 36 .<br />
3. Tampoco me agrada que cuando dije: «hay que consagrarse<br />
con el mayor tesón a las mejores costumbres», añadí<br />
después: «porque de ese modo nuestro Dios no podrá menos<br />
de escucharnos; en efecto, escuchará facilísimamente a los que<br />
viven bien» 37 . Pues lo dije así, como si Dios no escuchase a los<br />
pecadores, que lo dijo en el Evangelio uno que aún no había<br />
conocido a Cristo, aquel a quien Cristo le había iluminado<br />
antes en el cuerpo. Tampoco me agrada «el que alabé tan<br />
exageradamente al filósofo Pitágoras» 58 , que quien lo oiga o<br />
lea puede pensar que yo estaba creído que no había ningún<br />
error en la doctrina de Pitágoras, habiendo muchos, y éstos<br />
capitales.<br />
Esta obra comienza así: Ordinem rerum, Zenobi.<br />
erra[589]vit, quia (23) esse mundum intellegibilem dixit, si non vocabulum<br />
quod ecclesiasticae consuetudini in re illa non usitatum est, sed ipsam rem<br />
velimus (21) attendere. Mundum quippe ille intellegibilem nuncupavit ipsam<br />
rationem sempiternam atque incommutabilem, qua fecit Deus mundum.<br />
Quam qui esse negat, sequitur ut dicat, irrationabiliter Deum fecisse quod<br />
fecit; aut cum faceret, vel antequam faceret, nescisse quid faceret; si apud eum<br />
ratío faciendi non erat. Si vero erat, sicut erat, ipsam videtur Plato vocasse<br />
intellegibilem mundum. Nec tamen isto nomine nos uteremur, si iam satis<br />
essemus litteris ecclesiasticis eruditi.<br />
3. Nec illud mihi placet, quod cum dixissem: Sumrna opera danda est<br />
optimis moribus; mox addidi: Deus enim noster aliter nos exaudiré non potent;<br />
bene autem viventes facillime exaudiet (II 20,52). Sic enim dictum est, tanquam<br />
Deus non exaudiat peccatores; quod quídam dixit in Evangelio, sed ille<br />
qui nondum cognoverat Christum, a quo fuerat iam illuminatus in corpore (cf.<br />
lo 9,30-31). Nec illud mihi placet, quod Pythagorae philosopho tantum laudis<br />
dedi (II, 20,53), ut qui hanc audit vel legit possit putare, (22) me credidisse<br />
nullos errores in Pythagorica esse doctrina, cum sint plures, iidemque capitales.<br />
Hoc opus sic incipit: Ordinem" a rerum, Zenobi.<br />
" De ord. 2,20,52.<br />
1,1 Contra Parmenianum 2,8,15-17.<br />
18 De ord. 2,20,53; De Civ. Del 7,35.<br />
a] De ordine CSEL.