40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
40. Escritos varios - Biblioteca Católica Digital
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
104 Ochenta y tres cuestiones diversas<br />
carecer de miedo, hay que desear el vivir sin miedo. Por otra<br />
parte, como una vida que no tiene miedo, cuando además<br />
carece de inteligencia, no es apetecible, hay que amar vivir sin<br />
miedo con inteligencia. ¿Eso solo debe ser amado o también<br />
debe ser amado el mismo amor? Sí, por cierto, puesto que sin<br />
él no se ama lo demás 114 . En cambio, cuando el amor es<br />
amado por aquellas cosas que deben ser amadas, no se dice<br />
con propiedad que se aman. Porque amar no es otra cosa que<br />
desear una cosa por sí misma " 5 .<br />
Por tanto, ¿es que el amor hay que amarlo por sí mismo<br />
cuando, al faltar aquello que se ama, eso es una evidente<br />
miseria? Además, siendo el amor un movimiento, y no hay<br />
movimiento alguno sino hacia algo, cuando buscamos aquello<br />
que debe ser amado, estamos buscando qué es aquello hacia<br />
lo cual nos conviene movernos. Así pues, si el amor debe ser<br />
amado, de cierto que no debe ser amado todo amor. En efecto,<br />
hay también un amor torpe, por el que el alma persigue las<br />
cosas inferiores a ella misma, y que se llama propiamente<br />
codicia, es decir, la raíz de todos los males 116 .<br />
Amor y conocimiento. Así pues, no debe ser amado<br />
aquello que al que ama y al que goza le puede ser arrebatado.<br />
¿Y qué amor debe ser amado sino el de aquello que no puede<br />
fallar cuando se ama? Esto es: poseer no es otra cosa que<br />
conocer. Y así debe ser amado eso que poseerlo no es otra<br />
appetenda; amandum est sine metu cum intellectu vivere. Idne solum amandum?<br />
an amor quoque ipse amandus est? Ita vero, quando sine hoc illa non<br />
amantar. Sed si propter alia quae amanda sunt amor amatar, nou recte amari<br />
dicitur. Nihil enim aliud est amare, quam propter se ipsam rem aliquam<br />
appetere. Num igitur propter se ipsum amor appetendus est, cum quando<br />
desit quod amatar, ea sit indubitata miseria? Deinde cum amor motas quidam<br />
sit, ñeque ullus sit motas nisi ad aliquid; cum quaerimus quid amandum sit,<br />
quid sit illud ad quod moveri oporteat, qua erímus. Quare si amandus est<br />
amor, non utique omnis amandus est. Est enim et [24] turpis, quo animus se<br />
ipso inferiora sectatur, quae magis proprie cupiditas dicitur, omníum scilicet<br />
malorum radix. Et ideo non amandum est, quod manenti et fruenti amori<br />
auferri potest. Cuius ergo rei amor amandus est, nisi eius quae non potest<br />
deesse dum amatar? Id autem est, quod nihil est aliud habere quam nosse.<br />
Porro aurum et omne corpus non hoc est habere quod nosse, non itaque<br />
amandum est. Et quoniam potest aliquid amari, nec haberi, non solum ex his<br />
quae amanda non sunt, ut pulchrum aliquod corpus, sed etiam eorum quae<br />
uso de razón?, puesto que saben que ellos quieren ser felices»; cf. también Retractaciones<br />
1,14,4 y en CICERÓN, Tuse. 5,10,28. Ver Nota complementaria n.7: La verdadera<br />
felicidad en San Agustín es conocimiento o es amor (Videre-habere-nosse), p.892.<br />
114 Cf. S. Auc, De Civ. Dei 14,28.<br />
113 Ibid., Solil. 1,13,22. Ver la Cuestión 77, p.270.<br />
116 Ibid., De mor. eccles. 1,22,41; Enarrat. in Ps. 9,15, cf. Tim 6,10.<br />
Cuestión 35 105<br />
cosa que conocerlo 117 . En efecto, poseer el oro y todo lo<br />
corporal no es más que conocerlo, y no por eso debe ser<br />
amado. Y como algo puede ser amado sin poseerlo, no solamente<br />
de entre las cosas que no deben ser amadas, como<br />
cualquier cuerpo hermoso, sino aun de las mismas cosas que<br />
se deben amar, como la vida feliz, y, a la inversa, se puede<br />
poseer algo sin amarlo, como por ejemplo las cadenas, con<br />
razón se pregunta si puede alguno no amar eso que, cuando<br />
lo posea, es decir, cuando lo haya llegado a conocer, el poseerlo<br />
no es nada más que conocerlo. Cuando nosotros estamos<br />
viendo a algunos que estudian, v.gr., matemáticas, no por otra<br />
cosa sino para hacerse ricos y ser estimados de los hombres<br />
gracias a esa disciplina, que una vez que la han aprendido la<br />
encaminan al mismo fin que se habían propuesto cuando la<br />
iban aprendiendo. También dominar una disciplina no es otra<br />
cosa que conocerla. Y puede suceder que alguno posea algo<br />
que poseerlo sea lo mismo que conocerlo sin que lo ame. Por<br />
más que el bien que no se ama, nadie puede poseerlo o conocerlo<br />
perfectamente 118 . ¿Quién puede, en efecto, conocer cuan<br />
grande es el bien del que no goza? Pues no goza si no ama;<br />
en consecuencia, tampoco posee lo que debe ser amado el que<br />
no ama, aun cuando pueda amar el que no posee. Por tanto,<br />
nadie conoce la vida feliz y es infeliz, porque si debe ser amada<br />
como ella es, conocerla es lo mismo que poseerla 119 .<br />
2. La vida feliz. Siendo esto así, ¿qué otra cosa es vivir<br />
amanda suut, ut beata vita; et rursus potest aliquid haberi, nec amari, ut<br />
compedes; iure quaeritur utrum possit quispiam id quod habere nihil est nisi<br />
nosse, non amare cum habeat, id est, noverit. Sed cum videamus nonnullos<br />
non ob aliud, verbi gratia, discere números, nisi ut eadem disciplina pecuniosi<br />
fiant, aut hominibus placeant; quam cum didicerint, ad eumdem finem referunt,<br />
quem sibi cum discerent, proposuerant; ñeque ullam disciplinam aliud<br />
sit habere quam nosse; fieri potest ut habeat quisque aliquid, quod habere,<br />
hoc sit quod nosse, ñeque amet tamen. Quanquam bonum quod non amatur,<br />
nemo potest perfecte habere vel nosse. Quís enim potest nosse quantum sit<br />
bonum, quo non fruitur? Non autem fruitur, si non amat: nec habet igitur<br />
quod amandum est, qui non amat, etiam si amare possit, qui non habet. Nemo<br />
igitur beatam vitam novit, et miser est, quoniam si amanda est, sicuti est, hoc<br />
est eam nosse quod habere.<br />
2. Quae cum ita sint, quid est aliud beate vivere, nisi aeternum aliquid<br />
117 Cf. S. Auc, Retract. 1,26,2, donde rectifica este raciocinio y no lo aprueba:<br />
«Porque —dice— tenían a Dios aquellos a quienes se dijo: ¿No sabéis que sois templo<br />
de Dios, y que el Espíritu de Dios habita en vosotros?, sin embargo, no lo conocían, o no<br />
lo conocían como debía ser conocido», Cf. PORPH., Ad Gaur. 50-51.<br />
118 Ibid., De mor. Eccle. 1,17,31.<br />
119 En Retractaciones 1,26,2 puntualiza: conocerla «como debe ser conocida». Cf. De<br />
fide et symb. 9,19.