12.06.2013 Views

LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...

LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...

LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>LATÍN</strong> <strong>II</strong><br />

<strong>TEXTOS</strong> <strong>DE</strong> <strong>LÍRICA</strong> Y <strong>ELEGÍA</strong><br />

A. <strong>HORACIO</strong><br />

<strong>1.</strong> <strong>Los</strong> <strong>griegos</strong> establecieron el metro adecuado para cada género literario<br />

Res gestae regumque ducumque et tristia bella<br />

quo scribi possent numero 1 , monstravit Homerus.<br />

versibus impariter iunctis querimonia primum,<br />

post etiam inclusa est voti sententia compos 2 ;<br />

quis tamen exiguos elegos emiserit auctor,<br />

grammatici certant et adhuc sub iudice lis est.<br />

Archilochum proprio rabies armavit iambo;<br />

[…]<br />

Musa dedit fidibus divos puerosque deorum<br />

et pugilem victorem et equum certamine primum<br />

et iuvenum curas et libera vina referre 3 .<br />

<strong>1.</strong> Se refiere al metro de los versos. 2. Compos se construye con gen. “lleno de” 3. “celebrar”<br />

2. Un artista pervive en su obra<br />

Exegi monumentum aere perennius<br />

regalique situ pyramidum altius,<br />

quod non imber edax, non aquilo impotens<br />

possit diruere aut innumerabilis<br />

annorum series et fuga temporum.<br />

non omnis moriar multaque pars mei<br />

vitabit Libitinam: usque ego postera<br />

crescam laude recens, dum Capitolium<br />

scandet cum tacita virgine pontifex:<br />

dicar, qua violens obstrepit Aufidus<br />

et qua pauper aquae Daunus agrestium<br />

regnavit populorum, ex humili potens<br />

princeps Aeolium carmen ad Italos<br />

deduxisse modos. sume superbiam<br />

quaesitam meritis et mihi Delphica<br />

lauro cinge volens, Melpomene, comam.<br />

3. Elogio de la vida en el campo<br />

«Beatus ille qui procul negotiis,<br />

ut prisca gens mortalium,<br />

paterna rura bobus 1 exercet suis<br />

solutus 2 omni faenore<br />

neque excitatur classico miles 3 truci


neque horret iratum mare<br />

forumque vitat et superba civium<br />

potentiorum limina.<br />

ergo aut adulta vitium propagine<br />

altas maritat populos<br />

aut in reducta valle mugientium<br />

prospectat errantis greges<br />

inutilisque falce ramos amputans<br />

feliciores inserit<br />

aut pressa puris mella condit amphoris<br />

aut tondet infirmas ovis.<br />

vel cum decorum mitibus pomis caput<br />

Autumnus agris extulit,<br />

ut 4 gaudet insitiva decerpens pira<br />

certantem 5 et uvam purpurae,<br />

qua muneretur 6 te, Priape 7 , et te, pater<br />

Silvane 8 , tutor finium.<br />

libet iacere modo sub antiqua ilice,<br />

modo in tenaci gramine:<br />

labuntur altis interim ripis aquae,<br />

queruntur in silvis aves<br />

fontesque lymphis obstrepunt manantibus,<br />

somnos quod 9 invitet levis.<br />

at cum tonantis annus hibernus Iovis<br />

imbris nivisque comparat,<br />

aut trudit acris hinc et hinc multa cane 10<br />

apros in obstantis plagas<br />

aut amite levi rara tendit retia 11<br />

turdis edacibus dolos 12<br />

pavidumque leporem et advenam laqueo gruem<br />

iucunda captat praemia 13 .<br />

<strong>1.</strong> de bos, bovis 2. “libre de” + Abl. 3. Funciona como Pvo. 4. Adverbio 5. Certantem purpurae significa<br />

literalmente “que es rival para la púrpura”; es decir, “que rivaliza con la púrpura”. Se refiere al color rojo<br />

de las uvas. 6. Verbo deponente que en subj. expresa posibilidad. 7. Dios rústico de la fecundidad, es<br />

guardián de los jardines. 8. Divinidad menor romana, muy antigua y popular en Italia y el Lacio, era el<br />

dios de los floristas; confiere fertilidad a los campos y protege todo lo que vive en el bosque. 9. Relativo<br />

neutro cuyo antecedente es todo lo anterior. Somnos quod invitet leves “lo cual puede invitar a sueños<br />

apacibles”. 10. Singular con valor de plural “muchos perros” 1<strong>1.</strong> Rara retia es una red de malla ancha.<br />

12. Aposición a rara retia. 13. Aposición a pavidum leporem et advenam gruem.<br />

Continuación del poema Beatus Ille<br />

¿Quién no olvidará con estos ejercicios los sinsabores y zozobras que el amor acarrea? ¡Y qué<br />

placer si la púdica esposa cuida por su parte de la casa y los tiernos hijos, cual la Sabina o la<br />

mujer del recio habitante de Apulia, tostada por el sol, y con leños secos enciende el hogar a la<br />

llegada del varón fatigado, encierra en la urdimbre de zarzas las cabras triscadoras, ordeña sus


ubres llenas, saca de la tinaja vino mulso de aquel año y le adereza la mesa con viandas no<br />

compradas!<br />

No me agradarían más las ostras del Lucrino, el escaro ni el rodaballo, si la borrasca movida<br />

por el Levante los dirige a nuestros mares; ni la gallina de África o el francolín de Jonia serían<br />

recibidos con más placer en mi vientre que la aceituna cogida de las ramas rebosantes, la<br />

hierba del lampazo que crían las praderas, las malvas tan saludables al cuerpo enfermo, la<br />

cordera sacrificada al dios Término y el cabrito arrancado a los dientes del lobo.<br />

Entre estos manjares, ¡qué hermoso es ver cómo vuelven a su casa las ovejas repastadas,<br />

cómo traen el arado al revés, sobre el lánguido cuello, los bueyes desfallecidos, y los esclavos,<br />

enjambre de las casas ricas, sentados en torno a la fogata brillante del hogar!»<br />

Apenas hablo así Alfio, el usurero, dispuesto a hacerse rústico, a mediados de mes recoge todo<br />

su capital, y vuelve a prestarlo a principios del siguiente.<br />

B. OVIDIO<br />

<strong>1.</strong> Penelope Ulixi<br />

Haec tua Penelope lento tibi mittit, Ulixe;<br />

[…]<br />

nil mihi rescribas attinet: ipse veni!<br />

Tres sumus inbelles numero, sine viribus uxor<br />

Laertesque senex Telemachusque puer.<br />

ille per insidias paene est mihi nuper ademptus,<br />

dum parat invitis omnibus ire Pylon 1 .<br />

di, precor, hoc iubeant 2 , ut euntibus ordine fatis<br />

ille meos oculos conprimat, ille tuos!<br />

hac faciunt custosque boum 3 longaevaque nutrix,<br />

Tertius inmundae cura fidelis 4 harae;<br />

sed neque Laertes, ut qui 5 sit inutilis armis,<br />

hostibus in mediis 6 regna tenere potest –<br />

Telemacho veniet, vivat modo, fortior aetas;<br />

nunc erat auxiliis illa tuenda 7 patris –<br />

nec mihi sunt 8 vires inimicos pellere 9 tectis 10 .<br />

tu citius venias, portus et ara tuis!<br />

<strong>1.</strong> Sigue la declinación grecolatina (ac. sg) 2. Or. sub. sust. sin conjunción 3. Gen. Pl. bos, bovis 4. El<br />

porquerizo Eumeo 5. Oración introducida por un relativo y con el verbo en subjuntivo (valor adverbial) 6.<br />

En medio de los enemigos 7. Tuenda erat “ha de ser protegida” 8. Dativo posesivo 9. Infinitivo con valor<br />

final 10. Régimen del verbo.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!