LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...
LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...
LATÍN II TEXTOS DE LÍRICA Y ELEGÍA A. HORACIO 1. Los griegos ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>LATÍN</strong> <strong>II</strong><br />
<strong>TEXTOS</strong> <strong>DE</strong> <strong>LÍRICA</strong> Y <strong>ELEGÍA</strong><br />
A. <strong>HORACIO</strong><br />
<strong>1.</strong> <strong>Los</strong> <strong>griegos</strong> establecieron el metro adecuado para cada género literario<br />
Res gestae regumque ducumque et tristia bella<br />
quo scribi possent numero 1 , monstravit Homerus.<br />
versibus impariter iunctis querimonia primum,<br />
post etiam inclusa est voti sententia compos 2 ;<br />
quis tamen exiguos elegos emiserit auctor,<br />
grammatici certant et adhuc sub iudice lis est.<br />
Archilochum proprio rabies armavit iambo;<br />
[…]<br />
Musa dedit fidibus divos puerosque deorum<br />
et pugilem victorem et equum certamine primum<br />
et iuvenum curas et libera vina referre 3 .<br />
<strong>1.</strong> Se refiere al metro de los versos. 2. Compos se construye con gen. “lleno de” 3. “celebrar”<br />
2. Un artista pervive en su obra<br />
Exegi monumentum aere perennius<br />
regalique situ pyramidum altius,<br />
quod non imber edax, non aquilo impotens<br />
possit diruere aut innumerabilis<br />
annorum series et fuga temporum.<br />
non omnis moriar multaque pars mei<br />
vitabit Libitinam: usque ego postera<br />
crescam laude recens, dum Capitolium<br />
scandet cum tacita virgine pontifex:<br />
dicar, qua violens obstrepit Aufidus<br />
et qua pauper aquae Daunus agrestium<br />
regnavit populorum, ex humili potens<br />
princeps Aeolium carmen ad Italos<br />
deduxisse modos. sume superbiam<br />
quaesitam meritis et mihi Delphica<br />
lauro cinge volens, Melpomene, comam.<br />
3. Elogio de la vida en el campo<br />
«Beatus ille qui procul negotiis,<br />
ut prisca gens mortalium,<br />
paterna rura bobus 1 exercet suis<br />
solutus 2 omni faenore<br />
neque excitatur classico miles 3 truci
neque horret iratum mare<br />
forumque vitat et superba civium<br />
potentiorum limina.<br />
ergo aut adulta vitium propagine<br />
altas maritat populos<br />
aut in reducta valle mugientium<br />
prospectat errantis greges<br />
inutilisque falce ramos amputans<br />
feliciores inserit<br />
aut pressa puris mella condit amphoris<br />
aut tondet infirmas ovis.<br />
vel cum decorum mitibus pomis caput<br />
Autumnus agris extulit,<br />
ut 4 gaudet insitiva decerpens pira<br />
certantem 5 et uvam purpurae,<br />
qua muneretur 6 te, Priape 7 , et te, pater<br />
Silvane 8 , tutor finium.<br />
libet iacere modo sub antiqua ilice,<br />
modo in tenaci gramine:<br />
labuntur altis interim ripis aquae,<br />
queruntur in silvis aves<br />
fontesque lymphis obstrepunt manantibus,<br />
somnos quod 9 invitet levis.<br />
at cum tonantis annus hibernus Iovis<br />
imbris nivisque comparat,<br />
aut trudit acris hinc et hinc multa cane 10<br />
apros in obstantis plagas<br />
aut amite levi rara tendit retia 11<br />
turdis edacibus dolos 12<br />
pavidumque leporem et advenam laqueo gruem<br />
iucunda captat praemia 13 .<br />
<strong>1.</strong> de bos, bovis 2. “libre de” + Abl. 3. Funciona como Pvo. 4. Adverbio 5. Certantem purpurae significa<br />
literalmente “que es rival para la púrpura”; es decir, “que rivaliza con la púrpura”. Se refiere al color rojo<br />
de las uvas. 6. Verbo deponente que en subj. expresa posibilidad. 7. Dios rústico de la fecundidad, es<br />
guardián de los jardines. 8. Divinidad menor romana, muy antigua y popular en Italia y el Lacio, era el<br />
dios de los floristas; confiere fertilidad a los campos y protege todo lo que vive en el bosque. 9. Relativo<br />
neutro cuyo antecedente es todo lo anterior. Somnos quod invitet leves “lo cual puede invitar a sueños<br />
apacibles”. 10. Singular con valor de plural “muchos perros” 1<strong>1.</strong> Rara retia es una red de malla ancha.<br />
12. Aposición a rara retia. 13. Aposición a pavidum leporem et advenam gruem.<br />
Continuación del poema Beatus Ille<br />
¿Quién no olvidará con estos ejercicios los sinsabores y zozobras que el amor acarrea? ¡Y qué<br />
placer si la púdica esposa cuida por su parte de la casa y los tiernos hijos, cual la Sabina o la<br />
mujer del recio habitante de Apulia, tostada por el sol, y con leños secos enciende el hogar a la<br />
llegada del varón fatigado, encierra en la urdimbre de zarzas las cabras triscadoras, ordeña sus
ubres llenas, saca de la tinaja vino mulso de aquel año y le adereza la mesa con viandas no<br />
compradas!<br />
No me agradarían más las ostras del Lucrino, el escaro ni el rodaballo, si la borrasca movida<br />
por el Levante los dirige a nuestros mares; ni la gallina de África o el francolín de Jonia serían<br />
recibidos con más placer en mi vientre que la aceituna cogida de las ramas rebosantes, la<br />
hierba del lampazo que crían las praderas, las malvas tan saludables al cuerpo enfermo, la<br />
cordera sacrificada al dios Término y el cabrito arrancado a los dientes del lobo.<br />
Entre estos manjares, ¡qué hermoso es ver cómo vuelven a su casa las ovejas repastadas,<br />
cómo traen el arado al revés, sobre el lánguido cuello, los bueyes desfallecidos, y los esclavos,<br />
enjambre de las casas ricas, sentados en torno a la fogata brillante del hogar!»<br />
Apenas hablo así Alfio, el usurero, dispuesto a hacerse rústico, a mediados de mes recoge todo<br />
su capital, y vuelve a prestarlo a principios del siguiente.<br />
B. OVIDIO<br />
<strong>1.</strong> Penelope Ulixi<br />
Haec tua Penelope lento tibi mittit, Ulixe;<br />
[…]<br />
nil mihi rescribas attinet: ipse veni!<br />
Tres sumus inbelles numero, sine viribus uxor<br />
Laertesque senex Telemachusque puer.<br />
ille per insidias paene est mihi nuper ademptus,<br />
dum parat invitis omnibus ire Pylon 1 .<br />
di, precor, hoc iubeant 2 , ut euntibus ordine fatis<br />
ille meos oculos conprimat, ille tuos!<br />
hac faciunt custosque boum 3 longaevaque nutrix,<br />
Tertius inmundae cura fidelis 4 harae;<br />
sed neque Laertes, ut qui 5 sit inutilis armis,<br />
hostibus in mediis 6 regna tenere potest –<br />
Telemacho veniet, vivat modo, fortior aetas;<br />
nunc erat auxiliis illa tuenda 7 patris –<br />
nec mihi sunt 8 vires inimicos pellere 9 tectis 10 .<br />
tu citius venias, portus et ara tuis!<br />
<strong>1.</strong> Sigue la declinación grecolatina (ac. sg) 2. Or. sub. sust. sin conjunción 3. Gen. Pl. bos, bovis 4. El<br />
porquerizo Eumeo 5. Oración introducida por un relativo y con el verbo en subjuntivo (valor adverbial) 6.<br />
En medio de los enemigos 7. Tuenda erat “ha de ser protegida” 8. Dativo posesivo 9. Infinitivo con valor<br />
final 10. Régimen del verbo.