n-ro 447, 2001 jul-dec en PDF-dosiero

Fekundi©o de spermatozoo kaj ovolo
Post 5-6 tagoj ©i trovi©as en la stato
"blastoderma veziko", kaj disi©as en
du pecojn: unu estas çelaro, kiu fari©as
placento, kaj alia estas çelaro (interna
çelaro), kiu fari©as feto.
La ovolo, fekundi©inta, fari©as embrio,
posedanta novan propran geninformon.
Komenci©as segmenti©o
Ripetante segmenti©on, ©i trovi©as
en la stato nomata "morulo".
El blastoderma veziko oni elprenas
internan çelaron kaj proliferigas per
speciala kulturlikva∆o.
ET-çelo
Oni diferencigas la internan çelaron en diversajn çelojn
kaj elfaras organojn kaj histojn por grefto, kaj utiligas
por kuracado de malsano.
multi©as kiel aro da çeloj (çela kolonio) kaj çi tiu kolonio
elfaras aliajn koloniojn sennombre. Ankoraü neniu scias,
kial çi tiu ET-çelo multi©as preskaü senlime kun sama figuro
kaj sen diferenci©o, aü kial ©i havas tiel specialan vivon, ke
oni nomas ©in eternigita çelo. Nome, ET-çelo, senmortigita,
havas tian forton, ke ©i proliferas senlime longe kiel
kancerçelo. Kaj, tamen, por kulturadi çi tiun ET-çelon sen
diferenci©o oni bezonas, laüdire, eç teknike grandan
klopodon kun cerbumo kaj atento.
Kiam oni injektis çi tiun homan ET-çelon en la muskolon
de muso, sur çi tiu aperis deformita kancera tumoro. Tiu çi
tumoro ne nur multi©is senlime, sed, kiam oni esploris en la
tumoro, en ©i ankaü formi©is diversaj histpecoj, ekzemple,
intesta epitelio, kartilago, osto, glatmuskolo, nova epitelio,
plata epitelio k.a. Nome, danke al la ekzisto de tiaj histpecoj,
oni povis pruvi, ke la homa ET-çelo havas la funkcion
diferenci©i en multajn histojn kaj organojn.
Punktoj avanta©aj kaj problemaj çe la studo de ET-çelo
Oni diras, ke la homa ET-çelo estas çelo, per kiu oni povas
fari çian homan korphiston laü kulturmaniero, konforma al koncerna
histospeco. Kaj oni kalkulas, ke, se tio i©os ebla, la organgrefto
i©os granda industrio kaj la greftterapio draste ßan©i©os.
Pro tio, la eltrovo de çi tiu ET-çelo povas esti biologie granda
afero, pli ol la naski©o de Dolly la klonßafo, ©is nun neniam
okazinta ekde la komenco de la homaro; kaj en la 21-a
jarcento, kiel la industrio traktanta homajn korpopartojn, ©i
Oomoto 447
4
donos al la socio grandan ßokon, pli ol tian, kian donis nuklea
armilo.
Sed, la studo de çi tiu homa ET-çelo entenas multajn
problemojn kune kun avanta©oj. Unue ni rigardu kelkajn,
konsideratajn kiel avanta©ojn.
Laü la denuna studo, la homa ET-çelo, kiel jam menciite,
ebligos eç la kulturon de specifaj çeloj por la grefto, uzeblaj
por la kuracado de Parkinson-malsano k.s., kiujn oni rigardas
malsanoj tre malfacile kuraceblaj, ebligos libere transplanti
histojn, nome, epidermojn k.a., ebligos la grefton de çiu
organo estonte, kaj, tiel, oni vidos en çiuj kuracoj por vundoj,
malsanoj k.a. epokfaran progreson (tamen, ankaü çikaze, aperas
imuna netoleremo, sama kiel çe la organgrefto).
Krome, la homa ET-çelo, laüdire, estas senkompare bona
materialo por la studo de çeloj kaj la studo de genoj, kiuj
decidas la çeldiferenci©on. La uzo de çi tiu homa ET-çelo,
ankoraü ne diferenci©inta, estas tre efika kaj utila por
analizlaboro pri la funkcio de homa geno post ©ia malçifro,
nun preskaü finita. Çi tiu homa ET-çelo estas forte postulata,
kiel prova∆o de eksperimento, de la fabrikantoj de kuraciloj,
kosmetika∆oj, man©a∆oj k.s. ekster la medicina kampo.
Kvankam çi tio estas ne tiom vaste konata, nuntempe la
for∆etataj homaj histoj estas utiligataj multkvante en la diversaj
kampoj, kiel prova∆oj de eksperimento aü materialoj de studo,
kiam oni ekzamenas efikon aü akcesoran efikon de
medikamentoj. Multaj el ili estas tiuj de abortigitaj fetoj kaj
ne malmultaj estas entreprenoj, kiuj faras tion sia komerco:
tiaj entreprenoj trovi©as en 3000 lokoj en Usono, nur enlande,
kaj trovi©as 30 landoj, al kiuj Usono eksportas histojn. Kaj,
laüdire, la komerco tiom kreskas, ke ©i fari©as merkato kun
komercsumo de pli ol tri duilionoj da enoj por jaro. Ankaü
en Japanio la abortigitaj fetoj (laüdire, ekzistas abortigitoj en la
nombro, preskaü sama kiel naskitoj, kaj la fetojn, malpli ol kvarmonatajn,
oni povas aran©i kiel rubon) kaj la homaj histoj,
enukleitaj çe operacio aü ekzameno, estas liverataj por la
prova∆o kaj studo, per neta kosto, post la fridigo, tamen
principe post la ricevo de la konsento de donanto.
Sed, efektive, ©is nun oni implice komercis per amaso
da tiuj homkorpaj histoj en la nomo de aran©pago aü
komisipago, kiel en majo de 2000 montri©is, ke eç la laboratorio
de la nacia psiknerva centro de Ministerio por Publika Bono,
sen la permeso de postlasita familio, uzis por la studo
cerbparton de infano, ekzekutive dissekcita. La 13-an de
majo en çi tiu jaro, Ministerio por Publika Bono, kiu rigardis
la situacion grava, decidis fondi, se eblas, eç çi-jare, la unuan
oficialan histbankon por kolekti kaj liveri la homkorpajn
histojn. Tiel, nuntempe, oni havas la situacion, ke ne sufiças
la provizo de çelaj histoj kaj organoj de abortigitaj fetoj; do,
ankaü çiflanke, la utiligo de la homa ET-çelo estas multe
atendata.
Kiel ni vidas, oni esperas, ke la homa ET-çelo montros