04.06.2013 Views

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

*pilen'apalli 330<br />

*pile'chulli<br />

*pilen'apalli (*pilenñi) vt.<br />

aconsejar a alguien. Papiler<br />

pilenñi erkun, ashinler<br />

pilenñi kutin. El padre<br />

aconsejó al hijo, la madre<br />

aconsejó a la hija. val.:<br />

*pilentapalli.<br />

pilenña, pilenñan s. quena,<br />

flauta, pipa, pijuano, pífano.<br />

Siluklan pilenñan<br />

nu'tapalek. La flauta se<br />

hace de carrizo. nan; cf: silu<br />

2) .<br />

*pilenñantapalli<br />

(*pilenñantulli) vi. tocar el<br />

pijuano. Papinkuku'lusa'<br />

ñinchitullina'<br />

pilenñanterkek<br />

sa'la'kunpellakla. Del<br />

pájaro pijuanerillo aprendieron<br />

a tocar pifano los antiguous<br />

shiwilu.<br />

pilenñanter' vi. ¡toca el pífano!<br />

¡toca el pijuano!<br />

¡Pilenñanter', kua<br />

yalansa'lek! ¡Toca el pífano,<br />

voy a bailar!<br />

*pilenñantulli<br />

*pilenñantapalli<br />

*pilenñi *pilen'apalli<br />

*pilentapalli (*pilentulli) vi.<br />

aconsejar, predicar. Pacher'<br />

pilentapalli illisiak. El<br />

padre está<br />

aconsejando/predicando en la<br />

iglesia. val.: *pilen'apalli.<br />

pilenter' vi. ¡aconseja!<br />

*pilentulli *pilentapalli<br />

pillek s. shingura, enfermedad<br />

causada por embrujo debido a<br />

la cual uno no tiene ganas de<br />

hacer nada. Pillekler<br />

ñiñi'wek pelli. La shingura<br />

lo volvió flojo a mi perro.<br />

*pillek'apalli (*pilleklli) vt.<br />

shingurar, hacer daño<br />

espiritual y causar que una<br />

persona o un animal no tenga<br />

ganas de hacer nada.<br />

Ñiñi'wawek pillekllina',<br />

nana malek sunkaksa'<br />

pekkua'lli. A mi perro le<br />

shinguraron por eso se solo se<br />

acuesta en las cenizas<br />

(alrededor de la fogata dentro<br />

de la casa, no quiere salir).<br />

Arakayuler pilleklli.<br />

Arákayu shinguró.<br />

Pillek'erkasu' malek<br />

perlli. Él es perezoso porque<br />

lo shingurearon. val.:<br />

*pillektapalli.<br />

pillekker' vt. ¡shingúrale!<br />

¡Pillekker' nana<br />

enmu'pinen dei'tek!<br />

¡Shingúrale a ese hombre<br />

asesino!<br />

*pilleklli *pillek'apalli<br />

*pillektapalli (*pillektulli) vi.<br />

shingurar, hacer daño<br />

espiritual. Tasellunku'<br />

pillektulli. La viejita finada<br />

shinguró. val.:<br />

*pillek'apalli.<br />

pillekter' vi. ¡shingura!<br />

¡Pekku'tan pillekter'!<br />

¡Icarando, shingura!<br />

*pillektulli *pillektapalli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!