04.06.2013 Views

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

la'la' 196<br />

la'ker' vi. ¡dieta! ¡La'ker'<br />

a'padipera'mak! ¡Dieta<br />

para que te sanes!<br />

la'la' s. 1) boca. Makuku i'na<br />

a'llupi la'la'. Nu'an nana<br />

wawin katen'an ekpa'lli.<br />

El macuco tiene boca grande.<br />

Por eso lleva su cría en la<br />

boca. 2) idioma, lengua.<br />

¡Lunker <strong>Shiwilu</strong> la'la'!<br />

¡Habla la lengua shiwilu! 3)<br />

palabra. "Añimer"<br />

kaschillaklan. Ñi'ñi la'la'<br />

asu' dudinpu' tanak<br />

ña'su' daper. "Añimer" es<br />

del castellano. No hay una<br />

palabra para referirse a todo lo<br />

que vive en el monte.<br />

la'la'mapu'wa' s. nuestra<br />

lengua, nuestro idioma, lengua<br />

shiwilu. La'la'mapu'wa'<br />

ñinchitapakellina'.<br />

Nuestro idioma han venido a<br />

aprender.<br />

*la'la'wañi *la'la'wanpalli<br />

*la'la'wanpalli (*la'la'wañi)<br />

vi. tener boca, hablar. Mañir<br />

ta'tula'a'su',<br />

lunper'a'sa' la'la'wañi.<br />

Manuel es callado, solamente<br />

cuando está borracho<br />

habla/tiene boca.<br />

*la'lli *la'apalli<br />

la'pi s. piedra. <strong>Shiwilu</strong>k la'pi<br />

ñi'ñi. Simirkekda'<br />

mapakuñina'. En Jeberos<br />

no hay piedra. De Varadero se<br />

van a traer.<br />

la'pi ashin s. madre de la piedra,<br />

dueño de la piedra. La'pi<br />

ashinwañi. La piedra tiene<br />

su madre. Wanpi i'na la'pi<br />

ashin. El Wanpi (dueño del<br />

carnaval) es su madre de la<br />

piedra.<br />

la'pi-nala s. tahuarí, tipo de palo<br />

muy duro. La'pinala pianki<br />

u'chimu. El tahuarí sirve<br />

para hacer horcón.<br />

la'pi-samer s. corvina, especie<br />

de pez. La'pisamer anpuk<br />

kinekla nanpipalli. La<br />

corvina vive en la profundidad<br />

del río. (Plagioscion<br />

squamosissimus)<br />

-la'pi' nom. > adv. siquiera, ni<br />

siquiera, aunque, inclusive.<br />

Chiminla'pi'n ima<br />

lunpalli, nana Lansi'<br />

Wa'dan. Dicen que aunque<br />

había muerto hablaba, ese<br />

Duende Puro Hueso.<br />

Ashinshawek,<br />

mamashawek<br />

chiminlapila'pi'llun. Mi<br />

abuelita e inclusive mi mamá<br />

se murieron dejándome sola.<br />

Asu'lupa' pekpikellidek,<br />

luwer'inpu'la'pi'mudek.<br />

Por este lugar hemos venido a<br />

salir sin saber siquiera dónde.<br />

cf: -pi'2.<br />

la'pinan-daka s. árbol rumi<br />

moena. La'pinandaka<br />

pianki u'chimu. El rumi<br />

moena es bueno para hacer<br />

horcones.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!