04.06.2013 Views

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ella 102<br />

musha'llun. Cuando llegó<br />

mi hijo de regreso me besó en<br />

la mejilla. cf: *ektu'palli.<br />

ella s. renaco, especie de árbol.<br />

Ella wapu' ñitulli. Nanek<br />

shunpula urenchu. El<br />

renaco echó bastante fruto.<br />

Ahí van a comer las avecitas.<br />

*elladalli *elladapalli<br />

*elladapalli (*elladalli) vi.<br />

empañársele a uno la vista por<br />

el sol, cegarse. Kekki<br />

lli'asik enpu'nipa'<br />

elladalek. Cuando miramos<br />

el sol se nos empaña la vista<br />

(tenemos que cerrar los ojos).<br />

Nana ellada'su'<br />

mapa'tulli ker'a'su'<br />

da'wala'lada. Al que se le<br />

empañó su vista ha comprado<br />

lentes oscuros (para el sol).<br />

ellala s. horquilla, palo largo para<br />

cosechar la fruta. Ellalalek<br />

malek lalansha'. Con<br />

horquilla se coge naranjas.<br />

ellek s. afaninga, especie de<br />

serpiente. Aner<br />

intekllitapatama'<br />

enmu'pinen<br />

wawalusa'lek, ellek<br />

llipu'tenma'. No juegues<br />

con varones sino la afaninga te<br />

va a azotar/golpear con su<br />

cola. Ellek kitektapalli,<br />

ñi'na enpu'ninchi<br />

a'ikerapi'ñi,<br />

a'ikermutu'la'lli. La<br />

afaninga muerde, pero no<br />

causa mucho dolor, sólo hace<br />

doler la cabeza.<br />

elli erapalli<br />

elli'dek s. sudor. Iker'a'su'<br />

lasenñan elli'deknen<br />

nuka'a. El aguardiente es el<br />

sudor de la caña. dek2.<br />

*elli'lli *elli'palli<br />

*elli'palli (*elli'lli) vi. sudar.<br />

Kadenler wawaser<br />

a'ulunpitulli a'ulun,<br />

elli'pa'su' malek. Su<br />

hermanita mayor abanicó a la<br />

bebe, porque estaba sudando.<br />

val.: elli'tapalli.<br />

elli'ta'masu' nom. ropa sudada.<br />

Kutunpen elli'ta'masu'<br />

peksi'na. Nu'an tunpalli.<br />

Tu camisa sudada no la<br />

lavaste. Por eso se ha<br />

morocheado.<br />

elli'tapalli (elli'tulli) vt. sudar<br />

la ropa. val.: *elli'palli.<br />

elli'tulli elli'tapalli<br />

ellu s. hormiga busca cojón. Ellu<br />

i'na lulennek ñiñi'wa<br />

petchek. La hormiga busca<br />

cojón es para curar al perro<br />

haragán.<br />

Eluku (Iluku) nprop. Eleuterio,<br />

nombre propio de hombre.<br />

*elyatapalli (*elyatulli) vt.<br />

pisar algo. Wirkiña<br />

lansa'pan wa'dantek<br />

elyatulli, aki'tulli. Virginia<br />

bailando pisó un pollo y lo<br />

mató.<br />

*elyatulli *elyatapalli<br />

-en -an

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!