04.06.2013 Views

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

Diccionario Shiwilu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

99 *ekpandanekpalli<br />

*eknanpipalli<br />

ekmupalli (ekmulli) vt. mejorar.<br />

Kaikshawek ekmulli<br />

asu' kalantek<br />

kala'tapa'kasu'. Mi<br />

hermana mayor mejoró esta<br />

pampanilla que yo estaba<br />

tejiendo.<br />

*eknanpilli *eknanpipalli<br />

*eknanpipalli (*eknanpilli)<br />

vt. cuidar a alguien,<br />

acompañar a alguien.<br />

Wilaweklusa'<br />

eknanpipallinerku. Mis<br />

hijos me cuidan/me<br />

acompañan.<br />

*eknerapalli vt. transformar un<br />

objeto, hacerle cambios.<br />

Kaikshawekler<br />

lanchimek eknelli. Mi<br />

hermana mayor cambió la<br />

estera. cf: *teknerapalli.<br />

eknerker' vt. ¡cámbialo!<br />

¡Lanchimek eknerker'!<br />

¡Transforma la estera!<br />

ekpa s. 1) caimito.<br />

¡Chintek'anma' maku'<br />

ekpa! ¡Suban (al árbol) y<br />

cojan caimito! (Chrysophyllum<br />

cainito) 2) caimito. Wapu'<br />

ñitulli asu' ekpa. Harto ha<br />

echado fruto este caimito.<br />

(Pouteria caimito)<br />

ekpa'ker' (ekpa'r; ekper') vt.<br />

¡llévalo! ¡Ñilupa' ekper'<br />

yuyu'washa! ¡Llévalo por<br />

allá a tu hermanito menor!<br />

¡Ekpa'ker asu' uklulu'<br />

tanpuk! ¡Lleva este masato<br />

al tambo! ¡Ekpa'r asu'<br />

uklulu' tanpuk! ¡Lleva este<br />

masato al tambo!<br />

*ekpa'lli1 *ekpa'palli<br />

*ekpa'lli2 ekpa'pilalli<br />

*ekpa'palli (*ekpa'lli1) vt.<br />

hacer caminar a alguien<br />

caminando juntos.<br />

Wilalunler wilasha<br />

ekpa'palli. La señorita está<br />

haciendo caminar al niñito. cf:<br />

ekpa'pilalli.<br />

ekpa'pilalli (*ekpa'lli2) vt.<br />

llevar. Wilawekler<br />

illapawek tanak ekpa'lli.<br />

Mi hijo llevó mi escopeta al<br />

monte. cf: *ekpa'palli.<br />

ekpa'r ekpa'ker'<br />

*ekpan'encheklli<br />

*ekpan'enchektapalli<br />

*ekpan'enchektapalli<br />

(*ekpan'encheklli) vt.<br />

cortarle el pelo a una mujer.<br />

Wiwiana ku'tin<br />

ekpan'encheklli. Viviana le<br />

cortó el pelo a su hija. cf:<br />

*daku'si'palli.<br />

*ekpandaneklli<br />

*ekpandanekpalli<br />

*ekpandanekpalli<br />

(*ekpandaneklli) vt.<br />

cortarle el cerquillo a una<br />

mujer. Wiwiana<br />

ekpandaneklli ku'tin.<br />

Viviana le cortó el cerquillo a<br />

su hija.<br />

*ekpañi *ekpanpalli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!