Los retos de la educación en el siglo XXI - Santillana
Los retos de la educación en el siglo XXI - Santillana
Los retos de la educación en el siglo XXI - Santillana
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Los</strong> <strong>retos</strong> <strong>en</strong>unciados <strong>de</strong>mandan cambios sustantivos al sistema educativo.<br />
<strong>Los</strong> <strong>retos</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>educación</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>siglo</strong> <strong>XXI</strong>I
6<br />
I. LOS RETOS DE LA EDUCACIÓN EN EL SIGLO <strong>XXI</strong><br />
Privilegie<br />
<strong>la</strong> igualdad<br />
<strong>en</strong>tre hombres<br />
y mujeres<br />
Acceso<br />
a <strong>la</strong><br />
<strong>educación</strong><br />
para todos<br />
Educación<br />
<strong>de</strong> calidad<br />
para todos<br />
Metodologías Cont<strong>en</strong>idos<br />
innovadoras actuales<br />
Que <strong>de</strong>sarrolle<br />
compet<strong>en</strong>cias<br />
Equidad<br />
Que<br />
ati<strong>en</strong>da<br />
<strong>la</strong> diversidad<br />
cultural<br />
1 García-Huidobro, Juan Eduardo, Una nueva meta para <strong>la</strong> <strong>educación</strong><br />
<strong>la</strong>tinoamericana <strong>en</strong> <strong>el</strong> Bic<strong>en</strong>t<strong>en</strong>ario, <strong>en</strong> Calidad, equidad<br />
y reformas <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza. Metas educativas 2021. La <strong>educación</strong><br />
que queremos para <strong>la</strong> g<strong>en</strong>eración <strong>de</strong> los bic<strong>en</strong>t<strong>en</strong>arios.<br />
OEI-Fundación Santil<strong>la</strong>na, 2009, pág. 33<br />
<strong>Los</strong> <strong>retos</strong> <strong>en</strong>unciados <strong>de</strong>mandan<br />
cambios sustantivos al sistema<br />
educativo”<br />
En un mundo caracterizado por cambios constantes producto <strong>de</strong> <strong>la</strong> globalización<br />
y <strong>el</strong> adv<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y ac<strong>el</strong>erado <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tecnologías <strong>de</strong> <strong>la</strong> información y <strong>la</strong><br />
comunicación, <strong>la</strong> <strong>educación</strong> afronta una serie <strong>de</strong> <strong>retos</strong>, algunos <strong>de</strong> <strong>el</strong>los viejos problemas,<br />
como <strong>el</strong> caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> mejorar <strong>la</strong> calidad educativa, y otros, son<br />
<strong>retos</strong> inéditos producto <strong>de</strong> <strong>la</strong> revolución tecnológica, tales como <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong><br />
hacer fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> cada vez más rápida obsolesc<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los conocimi<strong>en</strong>tos.<br />
Uno <strong>de</strong> los principales <strong>retos</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>educación</strong> está re<strong>la</strong>cionado con <strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong><br />
garantizar <strong>el</strong> acceso a una <strong>educación</strong> <strong>de</strong> calidad a todos los niños y los jóv<strong>en</strong>es;<br />
<strong>educación</strong> <strong>de</strong> calidad para todos, <strong>en</strong> <strong>la</strong> que se privilegie <strong>la</strong> equidad con lo que “se<br />
está postu<strong>la</strong>ndo una <strong>educación</strong> que congregue a los socialm<strong>en</strong>te distintos” 1 , garantizando<br />
<strong>la</strong>s mismas oportunida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> acceso sin importar <strong>la</strong>s condiciones sociales<br />
y económicas, una <strong>educación</strong> que ati<strong>en</strong>da y respete <strong>la</strong> diversidad cultural y étnica y<br />
que privilegie <strong>la</strong> igualdad <strong>en</strong>tre hombres y mujeres.
7<br />
I. LOS RETOS DE LA EDUCACIÓN EN EL SIGLO <strong>XXI</strong><br />
Una <strong>educación</strong> <strong>de</strong> calidad implica también<br />
<strong>el</strong> reto <strong>de</strong> ofrecer cont<strong>en</strong>idos actuales, que<br />
t<strong>en</strong>gan <strong>el</strong> m<strong>en</strong>or <strong>de</strong>sfase con los avances y<br />
los cambios que se dan <strong>en</strong> los campos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
ci<strong>en</strong>cia, <strong>la</strong> tecnología y <strong>la</strong> cultura.<br />
La preparación a los niños y a los jóv<strong>en</strong>es<br />
para insertarse <strong>en</strong> <strong>la</strong> sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> información<br />
es otro <strong>de</strong> los <strong>retos</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>educación</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>siglo</strong> <strong>XXI</strong>. Derivado <strong>de</strong> este reto surgió<br />
<strong>la</strong> necesidad <strong>de</strong> p<strong>la</strong>ntear como uno <strong>de</strong><br />
los postu<strong>la</strong>dos principales <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>educación</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> actualidad, <strong>el</strong> <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
–concepto que implica que un individuo es<br />
capaz <strong>de</strong> refl exionar sobre <strong>la</strong> forma <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
que apr<strong>en</strong><strong>de</strong> y autoregu<strong>la</strong> su propio proceso<br />
<strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje–.<br />
El informe D<strong>el</strong>ors (Titu<strong>la</strong>do La <strong>educación</strong><br />
<strong>en</strong>cierra un tesoro. Informe a <strong>la</strong> UNESCO<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> Comisión Internacional sobre <strong>la</strong> Educación<br />
para <strong>el</strong> <strong>siglo</strong> <strong>XXI</strong>, 1997) seña<strong>la</strong> <strong>la</strong><br />
trasc<strong>en</strong><strong>de</strong>ncia que <strong>la</strong> escue<strong>la</strong> ti<strong>en</strong>e ante los<br />
<strong>de</strong>safíos que trae consigo <strong>la</strong> sociedad <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> información, pues ésta, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> garantizar<br />
que los estudiantes apr<strong>en</strong>dan los<br />
cont<strong>en</strong>idos curricu<strong>la</strong>res que son consi<strong>de</strong>rados<br />
como imprescindibles <strong>en</strong> <strong>el</strong> mundo<br />
actual –y <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r, <strong>en</strong> cada país– <strong>de</strong>be<br />
asegurar <strong>el</strong> proporcionar a los estudiantes<br />
<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos formativos para apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a hacer,<br />
apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a ser y apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a convivir, es<br />
<strong>de</strong>cir, <strong>de</strong>be <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r <strong>en</strong> <strong>el</strong>los <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias<br />
para <strong>la</strong> vida básicas para vivir <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
sociedad actual:<br />
Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
a hacer Compet<strong>en</strong>cias<br />
para<br />
<strong>la</strong> vida<br />
Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
a ser<br />
Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
a<br />
apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
a conocer<br />
Apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r<br />
a vivir<br />
juntos
8<br />
I. LOS RETOS DE LA EDUCACIÓN EN EL SIGLO <strong>XXI</strong><br />
<strong>Los</strong> <strong>retos</strong> <strong>en</strong>unciados <strong>de</strong>mandan cambios<br />
sustantivos al sistema educativo, que se<br />
traduc<strong>en</strong> <strong>en</strong> acciones concretas que <strong>de</strong>berán<br />
<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>rse:<br />
Preparar a los alumnos para <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tar<br />
los cambios.<br />
Promover <strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje perman<strong>en</strong>te.<br />
Favorecer <strong>el</strong> trabajo co<strong>la</strong>borativo que posibilite<br />
<strong>el</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>de</strong> otros y con otros.<br />
Propiciar <strong>la</strong> búsqueda y <strong>el</strong> manejo <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
información nueva, <strong>en</strong>fatizando su uso<br />
para <strong>la</strong> resolución <strong>de</strong> problemas.<br />
Formar interdisciplinariam<strong>en</strong>te, evitar <strong>el</strong><br />
apr<strong>en</strong>dizaje parcializado o fragm<strong>en</strong>tado.<br />
Desarrol<strong>la</strong>r <strong>el</strong> aprecio por <strong>la</strong> diversidad<br />
cultural como un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o <strong>en</strong>riquecedor.<br />
Favorecer <strong>la</strong>s habilida<strong>de</strong>s metacognitivas,<br />
analíticas y creativas.