Iniciamos esta salida en la extracción de calizas que se encuentra ...

Iniciamos esta salida en la extracción de calizas que se encuentra ... Iniciamos esta salida en la extracción de calizas que se encuentra ...

18.05.2013 Views

II Simposio Latino sobre Geología, Medio ambiente y Sociedad Cubells (Lleida), marzo del 2000, E, pp, 41-44 41 GUÍA DE LA EXCURSIÓN GEOLÓGICA A FORADADA Pau MONTANÉ i GARCIA Director técnico del Centre d’Estudis Mont-Roig, Geologia i Patrimoni Integral dels Pirineus (Camarasa, Lleida) Parada 1: Foradada Afloramiento 1: Cantera de calizas de Foradada Iniciamos esta salida en la cantera de extracción de calizas que se encuentra en las cercanías de Foradada, en la carretera que desde este pueblo conduce a Alòs de Balaguer pasando por Rubió. Estas calizas micríticas lacustres, pertenecientes a las facies garumnienses, se diferencian de las de otras localidades de la zona donde también están presentes por su aspecto fragmentario. Este afloramiento se nos presenta como una gran acumulación de bloques. Al mirarnos diferentes muestras de mano y algunos de los bloques que podemos encontrar caídos por toda la cantera observaremos, recubriendo los fragmentos de calizas, multitud de estructuras kársticas como estalactitas, gourps y otras propias de cavernas. Podemos interpretar este afloramiento como una antigua cueva colapsada. Esta conclusión no explica totalmente el afloramiento que, si tan sólo fuese debido al colapso de una caverna no presentaría un aspecto tan fragmentario. Para explicar esta peculiaridad deberemos visitar otros afloramientos de la zona. Afloramiento 2: Carretera de Rubió, frente a la cantera de calizas Dejamos la cantera y cruzamos la carretera, y en el talud de la misma podemos ver unos niveles de calizas bioclásticas del Cretáceo Superior

II Simposio Latino sobre Geología, Medio ambi<strong>en</strong>te y Sociedad<br />

Cubells (Lleida), marzo <strong>de</strong>l 2000, E, pp, 41-44<br />

41<br />

GUÍA DE LA EXCURSIÓN GEOLÓGICA<br />

A FORADADA<br />

Pau MONTANÉ i GARCIA<br />

Director técnico <strong>de</strong>l C<strong>en</strong>tre d’Estudis Mont-Roig, Geologia i Patrimoni Integral <strong>de</strong>ls<br />

Pirineus (Camarasa, Lleida)<br />

Parada 1: Foradada<br />

Aflorami<strong>en</strong>to 1: Cantera <strong>de</strong> <strong>calizas</strong> <strong>de</strong> Foradada<br />

<strong>Iniciamos</strong> <strong>esta</strong> <strong>salida</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> cantera <strong>de</strong> <strong>extracción</strong> <strong>de</strong> <strong>calizas</strong> <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s cercanías <strong>de</strong> Foradada, <strong>en</strong> <strong>la</strong> carretera <strong>que</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> este pueblo conduce a Alòs<br />

<strong>de</strong> Ba<strong>la</strong>guer pasando por Rubió.<br />

Estas <strong>calizas</strong> micríticas <strong>la</strong>custres, pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong>s facies garumni<strong>en</strong><strong>se</strong>s,<br />

<strong>se</strong> difer<strong>en</strong>cian <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong> otras localida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> zona don<strong>de</strong> también están pres<strong>en</strong>tes<br />

por su aspecto fragm<strong>en</strong>tario. Este aflorami<strong>en</strong>to <strong>se</strong> nos pres<strong>en</strong>ta como una gran<br />

acumu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> blo<strong>que</strong>s.<br />

Al mirarnos difer<strong>en</strong>tes muestras <strong>de</strong> mano y algunos <strong>de</strong> los blo<strong>que</strong>s <strong>que</strong><br />

po<strong>de</strong>mos <strong>en</strong>contrar caídos por toda <strong>la</strong> cantera ob<strong>se</strong>rvaremos, recubri<strong>en</strong>do los<br />

fragm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>calizas</strong>, multitud <strong>de</strong> estructuras kársticas como <strong>esta</strong><strong>la</strong>ctitas, gourps y<br />

otras propias <strong>de</strong> cavernas.<br />

Po<strong>de</strong>mos interpretar este aflorami<strong>en</strong>to como una antigua cueva co<strong>la</strong>psada.<br />

Esta conclusión no explica totalm<strong>en</strong>te el aflorami<strong>en</strong>to <strong>que</strong>, si tan sólo fue<strong>se</strong> <strong>de</strong>bido al<br />

co<strong>la</strong>pso <strong>de</strong> una caverna no pres<strong>en</strong>taría un aspecto tan fragm<strong>en</strong>tario. Para explicar<br />

<strong>esta</strong> peculiaridad <strong>de</strong>beremos visitar otros aflorami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong> zona.<br />

Aflorami<strong>en</strong>to 2: Carretera <strong>de</strong> Rubió, fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> cantera <strong>de</strong> <strong>calizas</strong><br />

Dejamos <strong>la</strong> cantera y cruzamos <strong>la</strong> carretera, y <strong>en</strong> el talud <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma<br />

po<strong>de</strong>mos ver unos niveles <strong>de</strong> <strong>calizas</strong> bioclásticas <strong>de</strong>l Cretáceo Superior


42<br />

(Campani<strong>en</strong><strong>se</strong> Superior – Maastrichti<strong>en</strong><strong>se</strong> Inferior) situados bajo el nivel <strong>de</strong> <strong>calizas</strong><br />

<strong>que</strong> hemos visitado <strong>en</strong> el anterior aflorami<strong>en</strong>to.<br />

En <strong>esta</strong>s calcar<strong>en</strong>itas son muy abundantes los fragm<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> rudistas,<br />

equino<strong>de</strong>rmos, bivavos y otros animales marinos.<br />

Aflorami<strong>en</strong>to 3: Camino <strong>de</strong> Foradada, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> carretera <strong>de</strong> Rubió<br />

Sigui<strong>en</strong>do este camino asfaltado <strong>que</strong> conduce hasta Foradada, <strong>de</strong>jando atrás<br />

los campos <strong>de</strong> cereal y los pe<strong>que</strong>ños grupos <strong>de</strong> <strong>en</strong>cinas <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran a sus<br />

<strong>la</strong>dos, <strong>en</strong>contramos a mano izquierda un aflorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> arcil<strong>la</strong>s y limos <strong>de</strong><br />

tonalida<strong>de</strong>s rojizas y verdosas correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong>s facies triásicas <strong>de</strong>l Keuper.<br />

En contacto con los materiales <strong>de</strong>l Keuper <strong>en</strong>contramos unos niveles<br />

verticales <strong>de</strong> brechas formadas, casi exclusivam<strong>en</strong>te, por c<strong>la</strong>stos angulosos <strong>de</strong><br />

<strong>calizas</strong> garumni<strong>en</strong><strong>se</strong>s. Cuando nos alejamos <strong>de</strong>l contacto <strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s lutitas y <strong>la</strong>s<br />

brechas el aspecto brechoi<strong>de</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s capas <strong>de</strong>ja paso progresivam<strong>en</strong>te a<br />

microconglomerados, ar<strong>en</strong>iscas y lutitas propias <strong>de</strong> ambi<strong>en</strong>tes litorales.<br />

Este pe<strong>que</strong>ño aflorami<strong>en</strong>to nos ofrece <strong>la</strong> oportunidad <strong>de</strong> ob<strong>se</strong>rvar el<br />

cabalgami<strong>en</strong>to <strong>que</strong> pone <strong>en</strong> contacto los materiales <strong>de</strong> <strong>la</strong> subunidad pir<strong>en</strong>aica <strong>de</strong> les<br />

Serres Marginals y <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Depresión <strong>de</strong>l Ebro, <strong>en</strong> este caso <strong>la</strong>s lutitas <strong>de</strong>l<br />

Keuper y los materiales <strong>de</strong>tríticos <strong>de</strong>l Eoc<strong>en</strong>o Superior.<br />

Si ob<strong>se</strong>rvamos con <strong>de</strong>talle los niveles <strong>de</strong>tríticos próximos al p<strong>la</strong>no <strong>de</strong><br />

cabalgami<strong>en</strong>to, <strong>en</strong>contraremos multitud <strong>de</strong> cristales <strong>de</strong> cuarzo <strong>de</strong> <strong>la</strong> variedad jacinto<br />

<strong>de</strong> Composte<strong>la</strong> sin ninguna muestra <strong>de</strong> erosión <strong>en</strong> <strong>la</strong>s caras ni aristas. De <strong>esta</strong><br />

ob<strong>se</strong>rvación y <strong>de</strong> <strong>la</strong> composición y morfología <strong>de</strong> los cantos <strong>que</strong> constituy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

brechas po<strong>de</strong>mos <strong>de</strong>ducir <strong>que</strong> los materiales <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tados aquí durante el Eoc<strong>en</strong>o<br />

Superior ti<strong>en</strong><strong>en</strong> su área fu<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong>s lutitas triásicas y <strong>la</strong>s <strong>calizas</strong> graumni<strong>en</strong><strong>se</strong>s <strong>de</strong><br />

este mismo aflorami<strong>en</strong>to y <strong>que</strong> hemos visto anteriorm<strong>en</strong>te.<br />

Aflorami<strong>en</strong>to 4: Mirador <strong>de</strong> Foradada<br />

Subimos por <strong>la</strong>s escaleras <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> <strong>la</strong>s brechas y<br />

<strong>se</strong>guimos el camino <strong>que</strong> conduce al mirador <strong>de</strong> Foradada pasando por <strong>la</strong> ermita <strong>de</strong><br />

St. Cristòfol hasta <strong>en</strong>contrar una escalera metálica <strong>que</strong> facilita el acceso al mirador.<br />

La roca sobre <strong>la</strong> cual están fijadas <strong>la</strong>s escaleras es una caliza cretácea con<br />

algunos restos fósiles <strong>de</strong> corales y rudistas.<br />

Subi<strong>en</strong>do <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> <strong>esta</strong> roca podremos apreciar como los niveles<br />

brechosos, sobre los cuales <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>la</strong> ermita <strong>de</strong> St. Cristòfol, cambian<br />

progresivam<strong>en</strong>te su dirección norte–sur por <strong>la</strong> <strong>de</strong> este–oeste. Esta variación <strong>en</strong> su<br />

dirección es <strong>de</strong>bida al mayor <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l blo<strong>que</strong> <strong>de</strong> <strong>calizas</strong> sobre el cual nos<br />

<strong>en</strong>contramos.


43<br />

Si ob<strong>se</strong>rvamos el paisaje <strong>que</strong> <strong>se</strong> nos ofrece al sur veremos <strong>la</strong> Serra B<strong>la</strong>nca,<br />

sobre <strong>la</strong> <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra Cubells, discurri<strong>en</strong>do <strong>en</strong> dirección este–oeste y como el<br />

cabalgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> Serra <strong>de</strong> Cercòs, sobre al cual nos <strong>en</strong>contramos, <strong>se</strong> une<br />

tang<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>t a <strong>la</strong> Serra B<strong>la</strong>nca.<br />

La Serra B<strong>la</strong>nca y <strong>la</strong> Serra L<strong>la</strong>rga, más hacia el sur, <strong>de</strong>b<strong>en</strong> su formación a<br />

s<strong>en</strong>dos cabalgami<strong>en</strong>tos pir<strong>en</strong>aicos <strong>que</strong>, sin llegar a aflorar, han empujado <strong>de</strong>s<strong>de</strong><br />

abajo los materiales <strong>de</strong> <strong>la</strong> Depresión <strong>de</strong>l Ebro al mismo tiempo <strong>que</strong> eran<br />

comprimidos <strong>la</strong>teralm<strong>en</strong>te a causa <strong>de</strong> <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>sos <strong>de</strong> los gran<strong>de</strong>s cabalgami<strong>en</strong>tos<br />

pir<strong>en</strong>aicos.<br />

Lo <strong>que</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> aquí <strong>esta</strong>mos ob<strong>se</strong>rvando es el efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong> suma <strong>de</strong> dos<br />

esfuerzos tectónicos, uno <strong>de</strong> predominante <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido norte–sur y otro <strong>de</strong><br />

perp<strong>en</strong>dicu<strong>la</strong>r converg<strong>en</strong>cia hacia el oeste.<br />

Parada 2: Carretera <strong>de</strong> Rubió (un kilómetro <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> Foradada)<br />

Mi<strong>en</strong>tras nos dirigimos hacia el próximo aflorami<strong>en</strong>to po<strong>de</strong>mos ob<strong>se</strong>rvar <strong>de</strong><br />

nuevo el contacto <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> unidad <strong>de</strong> los Pirineos y <strong>la</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> Depresión <strong>de</strong>l Ebro.<br />

El aflorami<strong>en</strong>to <strong>que</strong> nos disponemos a ver <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> el mismo talud <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> carretera y <strong>en</strong> él po<strong>de</strong>mos ob<strong>se</strong>rvar los materiales eocénicos propios <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Depresión <strong>de</strong>l Ebro buzando fuertem<strong>en</strong>te hacia el oeste, aproximadam<strong>en</strong>te.<br />

Estos materiales son lutitas, ar<strong>en</strong>iscas y microconglomerados <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tados<br />

<strong>en</strong> un ambi<strong>en</strong>te litoral.<br />

Lo primero <strong>que</strong> l<strong>la</strong>ma <strong>la</strong> at<strong>en</strong>ción <strong>de</strong> estos niveles eocénicos son los blo<strong>que</strong>s<br />

<strong>de</strong> <strong>calizas</strong> cretáceas pres<strong>en</strong>tes <strong>en</strong>tre los <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tos eocénicos. Entorno a algunos<br />

<strong>de</strong> estos blo<strong>que</strong>s <strong>se</strong> ob<strong>se</strong>rva una <strong>de</strong>formación circu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> el <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>to <strong>de</strong>bida al<br />

impacto producido por el blo<strong>que</strong> al caer sobre éste. De todo ello <strong>se</strong> <strong>de</strong>duce <strong>que</strong> el<br />

relieve <strong>de</strong> <strong>la</strong> costa <strong>en</strong> este lugar era re<strong>la</strong>tivam<strong>en</strong>te abrupto y <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>de</strong>spr<strong>en</strong>dían<br />

blo<strong>que</strong>s <strong>que</strong> caían sobre los <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tos acumu<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>ya subyac<strong>en</strong>te.<br />

Nos alejamos unos metros <strong>de</strong>l lugar don<strong>de</strong> ob<strong>se</strong>rvamos los impactos <strong>de</strong><br />

blo<strong>que</strong>s <strong>de</strong> caliza para <strong>en</strong>contrarnos con <strong>la</strong>s <strong>calizas</strong> cretáceas propiam<strong>en</strong>te dichas.<br />

Estas <strong>calizas</strong> <strong>de</strong>scansan directam<strong>en</strong>te sobre un pe<strong>que</strong>ño aflorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

lutitas <strong>de</strong>l Keuper con jacintos <strong>de</strong> Composte<strong>la</strong>. Po<strong>de</strong>mos ob<strong>se</strong>rvar el alto grado <strong>de</strong><br />

karstificación y fragm<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>calizas</strong> con rudistas, así como el efecto <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

acción <strong>de</strong>l mar eocénico sobre <strong>la</strong>s mismas y <strong>la</strong> posterior evolución <strong>de</strong>l litoral durante<br />

este periodo.<br />

Mirando hacia el suroeste vemos una estrecha <strong>de</strong>presión. Esta correspon<strong>de</strong> a<br />

una pe<strong>que</strong>ña cu<strong>en</strong>ca piggyback cuyo marg<strong>en</strong> ori<strong>en</strong>tal está afectado por una<br />

discordancia progresiva. Des<strong>de</strong> el lugar don<strong>de</strong> nos <strong>en</strong>contramos po<strong>de</strong>mos notar <strong>esta</strong><br />

estructura sintectónica gracias al marcado cambio <strong>de</strong> buzami<strong>en</strong>to exist<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre los


44<br />

niveles litorales <strong>de</strong>l lugar don<strong>de</strong> nos <strong>en</strong>contramos y el <strong>que</strong> pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> pe<strong>que</strong>ña<br />

formación evaporítica visible <strong>en</strong> el fondo <strong>de</strong>l valle, justo <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> Foradada.<br />

Si continuamos por <strong>la</strong> carretera <strong>en</strong> dirección a Rubió nos <strong>en</strong>contraremos <strong>de</strong><br />

nuevo con los materiales <strong>de</strong>l Keuper y <strong>de</strong>l Cretáceo Superior y una <strong>se</strong>gunda cu<strong>en</strong>ca<br />

piggyback, <strong>esta</strong> <strong>de</strong> mayores dim<strong>en</strong>siones, sobre <strong>la</strong> <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra el pueblo <strong>de</strong><br />

Rubió.<br />

Por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> <strong>esta</strong> <strong>se</strong>gunda cu<strong>en</strong>ca eocénica <strong>se</strong> <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra el cabalgami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> Boada y el <strong>de</strong> Carbonera – St. Jordi.<br />

Conclusiones<br />

De <strong>la</strong>s ob<strong>se</strong>rvaciones realizadas <strong>en</strong> <strong>esta</strong> excursión por el marg<strong>en</strong> meridional<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> unidad pir<strong>en</strong>aica <strong>en</strong> los alre<strong>de</strong>dores <strong>de</strong> Foradada po<strong>de</strong>mos concluir los<br />

sigui<strong>en</strong>tes puntos:<br />

- En el marg<strong>en</strong> meridional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cu<strong>en</strong>ca Mesozoica Pir<strong>en</strong>aica <strong>se</strong> produjo <strong>la</strong><br />

<strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los materiales carbonáticos <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>se</strong>cu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>posicional<br />

<strong>de</strong>l Campani<strong>en</strong><strong>se</strong> Superior – Maastrichti<strong>en</strong><strong>se</strong> Inferior y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s posteriores<br />

directam<strong>en</strong>te sobre <strong>la</strong>s lutitas y evaporitas <strong>de</strong> <strong>la</strong>s facies Keuper (Triásico<br />

Superior). Esto pone <strong>de</strong> manifiesto <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una gran discontinuidad<br />

<strong>se</strong>dim<strong>en</strong>taria <strong>en</strong> el marg<strong>en</strong> meridional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong> los Pirineos. Para<br />

estudiar <strong>esta</strong> importante discontinuidad y po<strong>de</strong>r extraer conclusiones sobre <strong>la</strong>s<br />

causa <strong>que</strong> <strong>la</strong> originaron es acon<strong>se</strong>jable <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zar<strong>se</strong> a Camarasa y <strong>se</strong>guir <strong>en</strong><br />

dirección norte, al Mont<strong>se</strong>c y Boumort.<br />

- Con anterioridad al Eoc<strong>en</strong>o Superior <strong>se</strong> produjo <strong>la</strong> emersión y carstificación <strong>de</strong><br />

los materiales carbonáticos <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tados durante el Cretáceo Superior y<br />

C<strong>en</strong>ozoico Inferior.<br />

- El hundimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> caverna ob<strong>se</strong>rvada <strong>en</strong> el primer aflorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

excursión también es anterior o coincid<strong>en</strong>te con <strong>la</strong> <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los<br />

materiales litorales <strong>de</strong>l Eoc<strong>en</strong>o Superior.<br />

- La morfología <strong>de</strong>l litoral <strong>de</strong>l mar eocénico <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong>l Ebro pres<strong>en</strong>taba,<br />

<strong>en</strong> este caso, relieves escarpados puestos <strong>de</strong> manifiesto por los numerosos<br />

blo<strong>que</strong>s <strong>de</strong> <strong>calizas</strong> cretáceas incluidos <strong>en</strong> los <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>tríticos eocénicos.<br />

- El área fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> estos <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tos eocénicos <strong>se</strong> <strong>en</strong>contraba a pocos metros<br />

<strong>de</strong>l lugar don<strong>de</strong> <strong>se</strong> <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>taron. Esto <strong>se</strong> nos pone <strong>de</strong> manifiesto por <strong>la</strong><br />

pres<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> los <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> cristales <strong>de</strong> jacinto <strong>de</strong> Composte<strong>la</strong> no<br />

erosionados y por el carácter fragm<strong>en</strong>tario y monolitológico <strong>de</strong> los materiales<br />

acumu<strong>la</strong>dos.


45<br />

- La <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> el marg<strong>en</strong> <strong>se</strong>pt<strong>en</strong>trional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Cu<strong>en</strong>ca <strong>de</strong>l Ebro está<br />

condicionada por el <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los mantos <strong>de</strong> corrimi<strong>en</strong>to y el<br />

plegami<strong>en</strong>to con<strong>se</strong>cu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> los propios materiales <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tados<br />

(discordancia progresiva).<br />

- La <strong>se</strong>dim<strong>en</strong>tación acontecida <strong>en</strong> <strong>la</strong>s cu<strong>en</strong>cas piggyback, <strong>de</strong> antepaís <strong>de</strong><strong>la</strong>nte<br />

<strong>de</strong> los fr<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> cabalgami<strong>en</strong>to, contribuyó <strong>en</strong> <strong>la</strong> fosilización <strong>de</strong> los propios<br />

cabalgami<strong>en</strong>tos.<br />

- Existe un importante compon<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>de</strong>formación <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido este–oeste <strong>que</strong><br />

afecta a los gran<strong>de</strong>s cabalgami<strong>en</strong>tos pir<strong>en</strong>aicos <strong>que</strong> <strong>se</strong> <strong>de</strong>sp<strong>la</strong>zan hacia el<br />

sur.<br />

- Estudiando el corte pir<strong>en</strong>aico ECORS, ob<strong>se</strong>rvamos como el plegami<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

los materiales eocénicos <strong>de</strong>l marg<strong>en</strong> <strong>se</strong>pt<strong>en</strong>trional <strong>de</strong> <strong>la</strong> Depresión <strong>de</strong>l Ebro<br />

es <strong>de</strong>bido a cabalgami<strong>en</strong>tos pir<strong>en</strong>aicos <strong>que</strong> no han llegado a aflorar y <strong>que</strong><br />

empujan verticalm<strong>en</strong>te y <strong>en</strong> s<strong>en</strong>tido norte–sur a los materiales <strong>de</strong> <strong>la</strong> Depresión<br />

<strong>de</strong>l Ebro. Así, po<strong>de</strong>mos situar <strong>en</strong> términos litológicos el contacto <strong>en</strong>tre los<br />

Pirineos y <strong>la</strong> Depresión <strong>de</strong>l Ebro <strong>en</strong> los fr<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> cabalgami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los<br />

mantos <strong>de</strong> corrimi<strong>en</strong>to pir<strong>en</strong>iacos más meridionales, pero el límite estructural<br />

Pirineos-Depresión <strong>de</strong>l Ebro, <strong>en</strong> <strong>esta</strong> zona, <strong>se</strong> sitúa <strong>en</strong> el f<strong>la</strong>nco sur <strong>de</strong>l<br />

anticlinal <strong>de</strong> <strong>la</strong> Serra L<strong>la</strong>ga.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!