Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
209. Artezia ere, bernizadura eta disimulakeria iarriak dire oro bat trebetasunaren eta sinpleziaren kontra. Ib.
212. Zeren gauza hala denak lausengurik, ez itxurapenezko bernizadurarik ez baitu onhesten. ES 126. Non
hitzen bernizadurarik gabe, misterioski gauzak konpasatuak bezala deklaratzen baititu. Ib. 191. Bernizadurarik
eta tornurik eman gabe, lanoki eta garbiki, guztiek adi ahal dezaketen bezala. Ib. 396.
bernizamendu (SP, sin trad.). Afeite, maquillaje (?).
bernizari (SP, sin trad.). (El) que embellece, disimula la fealdad. Badirudi horrelako bernizariek bere
gaizki erranak erakhartzen tuztela bere gana. SP Phil 354.
bernizatu (S ap. Lrq /bernisa/; SP, Gèze, Foix ap. Lh, H), bernuzatu (H), barnizatu, bernitzatu. Barnizar.
"Eltze bernizatua edo berniztatua, pot plombé" SP. "Vernir" Gèze y Lrq. "Vernir, vernisser" H. v. berniztatu,
likurtatu. --Zeiñ ezpata, doradua, plateadua ala pabonadua? --Naiztot ezpada barnizadua, euria badagi
bere. Mic 12v. Lurrezko untzi bernizatuak dira hobeenak burra egiteko eta begiratzekotzat. Dv Dial 83s (Ip
bernizatiak; It likurtatuak, Ur bernizdunak). Ipintzen da kazuela bernizatu batean tipula txikitua. Cocinan 25.
Etxeak, kalea, zuhaitzak, belharra, eta begiek iristen ahal zituzten gauza guztiak bernitzatuak ziruditen. Osk
Kurl 189.
(SP), bernuzatu (Lar). Maquillar (sentidos prop. y fig.). "Farder" SP. "Colorear, paliar" Lar. Badakizu zuk
eginak eskusatzen eta bernizatzen, eta bertzeen eskusak eztutzu hartu nahi. "Excusare et colorare". SP Imit II 3,
2. Azturari eta nagitasunari diadukoten amorioa humiltasunaren aitzakiaz estali eta bernizatu. SP Phil 209.
Eztezazula desobedienzia zeloaren, urguilleria librotasunaren, eta haragizko lizunkeria adiskitasunaren izenaz
berniza. Ib. 357. Badakizu xoill ungi zure hutsen eta falten gerizatzen eta bernuzatzen. Ch II 3, 2 (Mst estaltzen,
eta her üdüripen hun emaiten, Ol garbitu ta zuritzen). Ez dezazula bernuza edo farda desobedienzia zeloaren
deithuraz, ez arroganzia frankotasunarenaz. He Phil 360.
bernizatzaile (SP, sin trad.). Maquillador (?).
bernizdun, barnizadun. Barnizado. Ipiñiko da su txikian lapiko berri barnizadun batean. ErleG 28.
Lurrezko erretillu bernizdunak dira onenak mantekia egiteko ta iraun eragiteko. Ur Dial 83s (It likurtatuak, Dv
bernizatuak, Ip bernizatiak).
bernizel (BN-arb). Fideo. "Fideo zopa artu zuten (V-arr-gip, G-azp, AN-gip, B), bernizel zopa jan dugu (BNarb)"
Gte Erd 311.
berniztatu (SP), bernuztatu. Barnizar. "Eltze bernizatua edo berniztatua, pot plombé" SP.
Maquillar (sdos. prop. y fig.). "Farder" SP. Bekhatuak kofesioan estaliak edo erdizka eta asko gisetara
bernuztaturik erranak. Dh 143.
bernoker (Lar, Añ A, Zam Voc), berna-oker (Lar), berne-oker (Lar). "Patituerto" Lar, Añ y A.
"Patiestevado" y "estevado" Lar.
bernus. "(S-graz), ample manteau de grosse laine dont se servent sourtout les bergers" Lh.
bernutzatu. v. bernuzatu.
bernuz. v. berniz.
bernuzadura (Dv, T-L). "Sculpture, ciselure, gravure" Dv. "Ciselure, xilkadura, bernuzadura" T-L s.v. 'ciseler'.
bernuzari. Grabador, cincelador. Eta eginen duzu urhe garbienetik xafla bat, zeintan bernuzariaren eskuz
bernuzatuko baituzu, Saindutasuna Jaunari. "Sculpes opere caelatoris". Dv Ex 28, 36.
bernuzatu (Dv, A), bernutzatu (Ht VocGr). Grabar, cincelar; esculpir. "Graver, bernutzatzea" Ht VocGr 368.
"Graver, sculpter, ciseler" Dv. Eta eginen duzu urhe garbienetik xafla bat, zeintan bernuzariaren eskuz
bernuzatuko baituzu, Saindutasuna Jaunari. "Sculpes opere caelatoris". Dv Ex 28, 36 (Ur moldatuko, Ol
idatziko, Ker zizelkatuko, Bibl zizelatuko). Eta hartuko dituzu bi oniz harri, eta hekietan bernuzatuko dituzu
Israelen semeen izenak. Ib. 28, 9. Lurrerat arthikatzu haren aldareak, phorroka zatzu haren jainkomoldeak,
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
998