Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
berezmen, bereizpen. v. bereizmen, bereizpen.
berezpen. v. bereizpen.
bereztaile. v. bereizle.
bereztamen. "Schisma, schisme, division" Dv. v. bereizkuntza. Nork ezen bereztamenik egiten du zuen
artean? Dv 1 Cor 4, 7.
bereztar (Lar, A). "Natural, sin artificio" Lar. "Espontáneo" A, que cita el ej. de Cb. v. berezko. Soldadu
ark Latiñik Libruetan ikasi etzuela, baña orregatik Latiñez itzegiten zuen. Ori ark bereztarra edo jaiotzako
izkera zuen; guk ez. Cb EBO 45 (Azkue traduce: 'esa lengua era para aquél espontánea o de nacimiento').
Aurreratuta, jendeari itz bereztarrarekin. Sor AKaik 136.
bereztarde. "Naturalidad, conformidad con la naturaleza" Lar.
bereztarkiro. "(Al) natural" Lar.
bereztasun. v. berezitasun.
berezte. v. bereizte.
bereztemio (O-SP, SP), berestemio (A, H), berastemio (Ht VocGr, Lar, H), bereztimio (Lecl, Dv, H), berestimio
(H). 1. (Adj.). "Un homme qui est tout particulier et ne converse ni communique guère avec personne" O-SP y
SP. "Honteux, ahalgetia, berastemioa" Ht VocGr. "Vergonzoso, el que tiene vergüenza" Lar. "Ridicule" Lecl.
"Bereztimio, ridicule (Abb). Homme qui est tout particulier, et ne converse ni se communique guère avec
personne (O). Misanthrope" Dv. "Berastemioa, id. berestimioa. Ce mot est obscur en son sens, et ses radicaux
sont incertains. Lar s.v. vergonzoso, en fait un adj. avec la signification de pudique, timide (il apris ce sens de
Harriet, lequel n'est pas très exact dans les significations qu'il donne aux mots, en son petit dictionnaire joint à sa
grammaire). [...]. Gure izpiritu bethetzen dugunean pensamendu funts gabekoez, bereztimioez edo gaxtoez [...]
(He Gudu)" H. "Misántropo (O ms.)" A. (En el ej. de Haraneder parace significar más bien 'vanidoso'). Ezen
gure izpiritua bethetzen dugunean pensamendu funts-gabekoez, bereztimioez edo gaxtoez. He Gudu 62 (SP 36
banaloriazko [...] gogoetez).
2. berestemio (H), berestimio (H), berestimu (Urt II 360). (Sust.). Arrogancia; presunción, vanidad.
"Arrogantia" Urt II 360. "Arrogans [...] berestimuz béthea" Ib. 359. "Haraneder, plus probablement, le fait
substantif, avec le sens de presomption" H. Handik heldu ohi dire begi dardo mainatiak eta
estudiaturikakoak, sensuzarako balakuak, gurigunezko hatsbeherapenak, ez aski maitatua izanezko
errenkuratoak, berestemiozko erremanguak, apunkeriak. He Phil 302 (ed. 1853, 251 bereztemiozko; SP 301
amorgarrizko). Manera neurtuz eta aphainduz mintzatu eta hari nahi ez dutenen baithan, ohi da bethi
berestemio eta hanpurutasun puska bat. Ib. (ap. H).
bereztitz (Lar, Hb ap. Lh). "Categoremático" Lar.
bereztizdun. "Categórico" Lar.
bereztizkida. "Sincategorema" Lar.
bereztizkide. "Sincategoremático" Lar.
bereztu. v. bereizi; berestu.
bereztura. v. bereiztura.
berez-zale. v. 1 berezale.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
980