Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
begitartean berezitasuna foto isil, kaskar hartatik bere pintzelaz aldatzen. Mde HaurB 68. Edozein errik duan
berezitasun eta jatorrizko ondasuna gorde ta zaindu bear da. Vill Jaink 20. Badakuste gizonak adimendua
duela, gogoeta egiteko almena, eta borondatea ere bai [...]. Eta gizonaren berezitasun oiek traba eta eragozpen
aundia direla iritzi oiek ontzat emateko. Ib. 65. Adimendun izakiak badu berezitasun nabari bat: gogoa, desira.
Ib. 117. Matematikalari askok bierraren bierraz burua galdu egiten dabe sarritan. Eta baita gizonaren
berezitasunak be urriagotu egiten jakez. EgutAr 24-6-1970 (ap. DRA). Bai, egia da, predikatu dut herri honen
maitasuna, / aipatuz honek, bertzen aldean, duan berezitasuna. Xa Odol 269. Aipa ditzagun teatro hortako
berezitasun handienak. Lf in Casve SGrazi 8. Idazkera gaurkoa da, baina zaharraren axola duten berextasun
guztiak aditzera ematen dituena. MEIG III 54. Jende berexi edo berezi gehiago, etxeko berezitasuna dugu hori,
aurki daitekeela euskal gaietan ari garenon artean. MEIG V 115. Ohitura-aldatzeak berekin dakartzan
bereiztasunez kanpo, letraren funtsari begira aterako dira. MEIG IV 192.
bereztasun (A Apend), berextasun (H), berheztarzun. Excepción, privilegio. "Syn. de berezkeria, privilège
[...]. Igualki eta berextasunik gabe inpostak partitzea, répartir les impôts également et sans privilège" H.
"Privilegio" A Apend. Batere dispentsatzerik ez berheztarzünik egürüki gabe. msS 16, 1. Partitzen
leitezkelarik inpos berri hek igualki eta berextasunik gabe Erregeren suiet guzien artean. Revol 97.
Detalle, pormenor. Bere izakera, egikera ta idazki-lanak gaitzat artuta, bereztasunaz ipiñiko diran liburu
bat eskatuko neuzkio nik, ondo ezagutu daben idazleren bateri. Alzola Atalak 112.
berezitu. v. bereizi.
berezitzaile. v. bereizle.
berezizkira. "Párrafo" Lar.
berezka (Lar, Hb ap. Lh). 1. (Sust.). "Distinción, con que una cosa no es otra" Lar. "(Hb), distinction,
séparation" Lh. --Zer da fede ez-agiria? --Guztia batera eta berezka bagarik sinistutea, berbarako, esanagaz:
Sinistuten dot, Eleizak sinistuten daben guztia. Itz Azald 16.
2. (Adv.). Distintamente, particularmente. --Zer da fede agiria? --Fedeko egiren bat berezka eta bere
berbetan euretan sinistutea. Itz Azald 16.
berezkako. Especial, particular. v. berezi. Egin dezagun ekerzizio berezi bat horri errendatzeko
adorazione berezkako bat. JesBihD 14 (ap. DRA).
berezkaratu (Dv). Distinguir. "Distinguer, discerner" Dv (que cita a He). Azkue, que copia mal el ej. de
Duvoisin (berezkarazten, por -ratzen), da la forma berezkarazi en su dicc. v. berezkatu, bereizi. Berezkara
zazue eta aldara balios eta preziatu dena deus guti balio duena ganik. He Phil 312 (SP 311 berezi zazue). Ongia
gaizkitik, ardia ahuntzetarik eta erleak listorretarik berezkaratzeaz eta beharki aldaratzeaz bertzerik egiten ez
duena. Ib. 297s. Ahoak berezkaratzen du ihizikia, bai-eta bihotzak elhe gezurtiak. Dv Eccli 36, 21 (Ol aintzat
somatu, Ker bereiztu).
(Dv (que cita a He)). (Part. en función de adj.). Diferenciado, especial. Orobat konbentuetan direnek ere ez
dute adiskidetasun berezkaratuen edo partikularren beharrik. He Phil 297 (SP 296 adiskidetasun partikularen
premiarik).
berezkarazi. v. berezkaratu.
berezkatu (G, L, R ap. A; Ht VocGr 350, Lar, Lecl, Hb ap. Lh, Dv, H), berexkatu (Lander y Darric ap. DRA).
Distinguir, diferenciar; separar. "Distinguer, berezkatzea" Ht VocGr 350. "Distinguir" Lar. "Distinguer" Lecl.
"Distinguer, discerner. Ez da bethi errex ona tzarretik berezkatzea, il n'est pas toujours facile de discerner le bon
du mauvais. Ez duzu berezkatzen zakhurra otsotik, vous ne distinguez pas un chien d'un loup" Dv. "1.º (R),
separar. 2.º (G; Arr), diferenciar. 3.º (L), distinguirse" A. "Distinguer, séparer, se distinguer" Lh. v. berezkaratu,
bereizi. Arriberako legarra atheratzen dutenek berezkatzen eta aldaratzen duten bezala legarraren balsan
aurkhitzen den urrea. He Phil 313. Izpiriturat erakhar-atzu berezkatu gabe eta batean. He Gudu 13. Jose Marik
seme bat izan zuen, eta oni ere Jose zeritzan; eta bere aitagandik berezkatzeko, Jose-Txiki deitzen zioten. Arr EE
1882a, 99. Beren bizpidean geiena berezkatu diran gizonetako batzuk. Zink Crit 14. Euskotarren giz-eredua
Almería-tar lantze-koenagandik eta beroien ondorengo ibertarrengandik oso berezkatua beti izan degu. JMB
ELG 61. Ona emen, diño E. Orozkok, Fray Luis Donibanengandik berezkatzen dun aldetako bat. Gazt MusIx
169.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
976