Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
berekatutx. v. berakatutx.
berekautan. v. kabu.
berekeria. (Una) de las suyas. Berriz eta laster egiñ zuan Fermiñek berekeriren bat. Urruz EEs 1917, 59.
bereki (G ap. A; Lar, A DBols), berki (V-m ap. A). 1. Propio, particular. "Particular", "peculiar" Lar. "Propio"
A. v. BEREZKO; berezi. Euskarari izen bereki au opa eziñik. Izt C 15. Aotan artzen zuela / Naparren erria; /
Ustez etzuelako / Izen berekia. Izt Po 142. Iru arroka bizi ta pillare gogor bezela daduzkanak dirade,
prestutasuna kristauzkoa kristauai dagozten oitura ederrakin, bere eraenmodu ta bizilege berekiak, eta bere
izkera eder millaka urtekoa. Aran SIgn 205s. Fakultate edo indar ekidal bakotxak bere betezarri eta xede
berekia, bakarrik badu; soñua eta arrabotsa bearrien betezarri berekiak dire, argia begien betezarria. Harispe
EE 1884a, 317. Aren [Jesu-Kristoren] lankintza berekia da bitartekotza egitea. Ant JesBi 86. Baizik [Jaungoiko
Semeak gorputza] berekia izateko. Inza Azalp 52. Oldozpen eta burutapenetan iori ta okitua zan Sokrate ta
erabat berekia. Zait Plat 84.
(V, G, AN ap. A), berki (V-m ap. A). "Retal análogo a la misma tela a que se le echa" A. Euskarari ifinia
[Latin itzkuntzako Nia], / Ez puska berekia, / Baizik arabakia, / Eta arrotz etorkia. Izt C 16.
Euskera izkuntza berekia da [='lengua aislada'], oraindañokoan etzaio seniderik edo gurasorik edo aiderik
azaldu. Or Eusk 1930, 252.
beeki (G-nav). "Gaztaina berezko kimatik datorrenian behekiya da; ez da txertua" Satr Ahaid 648.
2. (V-m-gip ap. A), beeki (G-nav), berki (V-m ap. A). Ref.: A (beerki, berki); Satr Ahaid 648. "Allegado" A.
"Behekiyak odolezkuek diranien esaten da" Satr Ahaid 648 (donde se intrepreta como var. de un supuesto
berekide).
3. (V-m-gip ap. A), berki (V-m ap. A). "Egoísta" A. v. berekoi.
4. Mismo, propio. v. 1 bera. Orrela izan baliz, gainerontzekoa Platon berekiak erantsiko zezaiokean. 'El
propio Platón'. Zait Plat 82.
- BERE BEREKI. Propio (de él). Zeñari [ontziari] Erregiña gogoangarri onek ifini zion izen bere bereki au.
Izt C 128. Alere, ez da gauza arrigarria ibai oni ez opa izatea izen egoki gozo ain bere berekia. Ib. 119. Toki au
zan denpora batean Seguraren mugapekoa, beste alderri txiki anitzekin batean, bañan orain Legazpiko Erriaren
bere berekia da. Ib. 112s. Edozein modutan dala Ironzo izengañekoak adierazten du argi eta garbi, euskararen
bere berekia dala. Ib. 499.
- BEREN BEREKI. Propio (de ellos). Azpeitiko Baserri-etxe geienak dituzte iturri beren berekiak. Izt C 82.
Españaren lendabiziko asieratik gozatzen dituzten oitza ta oitura oneski beren berekiak. Ib. 500. Eta beste
edozeiñ bideon ere, lagun-urkoen protxurako izanik, beren-berekitzat ta beren bizi-legearen erakotzat eukitzea.
'Y tener por conforme a su vocación cualquier otro medio que se ofreciese de aprovechar a los prójimos'. Aran
SIgn 95.
berekida. "Particularidad" Lar.
berekidatu. "Particularizar" Lar.
berekietxe. "Casa solar (Aran Loyola 7)" DRA.
berekigabekeria. Falta de algo propio (?). Astoaren jangarrie, berekigabekerie (AN-ulz). "Orrek beartzen
jatera". Inza NaEsZarr 1123.
berekigogabetasun, berekigobagetasun. Argatik alkarrekin bizi izateko asmoak egiñ beziñ laster [...]
arutziko zuten orduan beren berekigobagetasunaz edo jaundereaz, eta menperatuko ziraden on zerizten erregela
edo lege azpira. "Renunciarían a la independencia individual". EConst 14.
berekiko. I (Adnom.). 1. Dirigido a sí mismo. "(Su) amor propio, bere, berekiko amodioa" Lar. Cf. Ub 20: --
Eta zergatik Jainkoak agindu zion [Abrahani]? --Berekiko [=Jaungoikoarekiko] aren leialtasuna, sinismena, ta
fedea progatzeagatik.
2. Propio de él. Anima beraren berekiko etsaiak dira [...] pasioneetatik datozen azturak. Mb OtGai II 170.
Vodkak krea ahal baleza berekiko mundu bat, zoroa, burzoratua. Mde HaurB 12. Eztu galtzen wiskiak / da beste
eranak; / berekikuak ditu / onek falta danak. Uzt EBT 66.
Propio de ellos. "Propios, de la misma naturaleza" A. Laur etsai-aldi dira Jangoikoaren humeen izena
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
947