Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bereizta. v. berezita.
bereiztantza, berextantza (Hb ap. Lh). "Séparation" Lh.
bereiztari, bereistari (Lar). "Elector" Lar. "Aceptador de personas, personen irakurtzallea, bereistaria" Lar.
bereiztasun. v. berezitasun.
bereizte (Lar), berezte (G, L, AN, BN, R ap. A; Gèze (-rh-), H), berexte, berezitze, behexte. Separación;
división. "Separación" Lar. "Séparation" Gèze. "Bereztea [...], el separar, la separación" A. v. bereizkuntza.
Arrosario oso hura hirur partetan berezten da. Berezte hura Iesus Kristen eta Birjiña Amaren hirur adiñen
eredura egiten da. EZ Man II 186. Berezikotu prestuak gaixtoetarik [...]; sekulako berezitzea, zeinaren ondoan
bi konpainia eta biltzarre hek ezpaitira sekulan elkharrekin geiago kausituko. SP Phil 52 (He 54 separazione). --
Zergatik diozü Eskümükia dela berhezte bat? --Zeren eskümükatia berhezi baita Elizako honen partaletarzünetik
menbro hirotia korpitzetik bezala. Bp I 115. Gari onak edo anima garbiak gordeko ditu zeruko bere ganbar
ederrean, eta orien berezte andi hau utziko du azken juzganzako egunerako. Baña banakako beste berezte bat
egin behar du Jangoiko berak, onak eta gaistoak illez doazen horduz. Mb IArg I 202. Samariako zisma edo
bereztea. Ub 42. Gorpútza aragiskoa iltze / arimaren bereztearéki. LE Kop 199. Kristau doktrina edo
yakinbidearen bereztea. Legaz 10. Berdin Mezan ere bereziki kontsekratzen da odola eta bereziki gorphutza. Eta
berexte horri darontzala, Kalbarioko orhoitzapena gure aldaretako sakrifizioari datxeiko bethi. Arb Igand 99. --
Nor zen errege, hamabi jende-araldeak tenplotik berexi zirenean? --Roboam, Salomonen semea. --Nork egin
zuen berexte hori? --Jeroboamek. CatJauf 33. Zenbat buru beste ainbeste bereizte ta sinestasun badira urbil.
Onek ez du nai Bataiorik; arrek Aldareko Sakramenturik ere ez. Inza Azalp 95. Al dunak ikus beza iru auetan
bizia zein bereizigaitz dan, bizi bakarra, ezaguera bakarra, izate bakarra. Zer bereizte bereiz-eziña! Bereiztea,
ala ere. "Inseparabilis distinctio et tamen distinctio". Or Aitork 387. Bihotz mina etxeko guzientzat elgarretarik
zonbait urtheren behexte hori. Herr 11-6-1959, 2. Ots-itza, berriztea, bereixtea ta, batez ere, doñukidea, gutxitan
gerta izan da gaztel-olertitzan Donibane Gurutzengan bezin eragikor. Gazt MusIx 168.
(H), bereiste (Lar). Distinción; discriminación. "Aceptación, acepción de personas, personen irakurtza,
irakurtzea, bereistea" Lar. "Berezte edo distinkzionea, distinction (He Phil)" H. Nahi du bethi prest dauden
haren loriakotz guzietara, oro sofritzera, batere berexterik gabe, ez lekhuen, ez presunen, ez enpleguen, ez
lanen. Jaur 412. Bere maitetasuna erakusteko, janzi nabar polit bat ere [Jakobek Joseri] egin zion. Berezitze edo
aukera-antz au anaiak gaizki eraman zuten. Lard 48.
berezte (Urt Gram 39), berexte. Elección. "Choix, bereztéa" Urt Gram 39. Ez dira gizonak Jangoikoak
bezala gauza guziak dakiztenak eta askotan uts egiten dute beren berezteetan, ta berezten dituzte beren egiteko
zenbaiterako gizon egokiak utzirik, ez egokiak. Mb IArg II 113. Berak hauta zezan hirur punimendu hautarik
nahien zuena: edo, zazpi urthez, gosetea; edo, hirur ilhabetez, gerlatea; edo, hirur egunez, izurria. Berexte
auhendagarria! Lg I 321s.
bereiztero, bereistero. "Discretamente" Lar. "Discretear, bereistero hitzegitea" Ib.
bereiztez, bereistez (Lar). 1. "Indiscreción" Lar.
2. bereistez (Lar). "Indiscreto" Lar.
bereiztezkiro, bereistezkiro (Lar). "Indiscretamente" Lar.
bereiztu. v. bereizi.
bereiztura, berezdura (Hb ap. Lh), bereztura. Diferenciación. "Séparation, difference, partage" Lh.
Norbait egin behar dugu adiskide berezi eta beregain gure gogoaren arauera, eta partikulartasun hark egiaki
bereztura edo apartatze bat egiten du, ordean apartatze saindua. SP Phil 297.
bereka. "(R), epizootia, enfermedad del ganado" A.
bereka. v. fereka.
berekatu. v. ferekatu.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
946