Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
propres productions". Ib. 482.
bereberetar. Bereber. Ogei-bat milla kristau bizi ziran: arabiarrak, berebere-tarrak, tuareg-tarrak,
beltzak, nastuak eta ainbeste arraza. Anab Aprika 43. Badira bereberetarrak, zenatarrak, gurararrak,
harratindarrak, sudandarrak... Ib. 98.
berebergo. Independencia de carácter. Ezkuntide bakhotxian gerthatzen ahal diren estaküriak, ohidüren
eta sorkhürako berebergoak , amatarzüngoako antsien hatsia. ArmUs 1903, 7 (ap. DRA).
Independencia, soberanía. "Autonomie" Casve. Denen odolaz zaindu berebergo eta libertateaz ez dira
ikhas-etxe guziak baliatzen. SoEg Herr 14-3-1957, 1.
Independencia, libertad. Gatuak elgarren beldurrez, elgarri barrandan daudelarik, garratoiak omen
dabiltza, jo hunat, jo harat, [...]. Xoroak, uste dute badutela berebergo nasaia! SoEg Herr 23-2-1967, 1.
bereberki (A). Especialmente, particularmente. "(Bp II 41), muy especialísimamente" A. v. bereber (3). --
Zergatik [manatü die Gorozüma]? --Semiaren bizitziaren bereberki ohoratzeko, zoin barurtü baitzen desertian
berrogei egünez. Bp II 41. Zerk erazi dü ilhen merkatze hori? Atze herrietarik eta Ameriketarik bereberki eitzen
dielakotz sartzera, thala doi batez jo gabe. ArmUs 1899, 47.
berebertasun. Independencia. Berebertasuna zain-araziz O.N.U. batasunak nahi lioke Afrikari eman
berebertasunaren eta libertatearen amodioa. SoEg Herr 28-7-1960, 2.
berebertiar. "Autonomiste" Casve. v. beregaintiar.
berebil. v. beribil.
berebirjina (-e B), biribirjina (-e B). "Berbiquí. Berebirjinekin ederki iten dire ziloak (Baztangoiza)" Izeta
BHizt2. "Biribirjiñe ona da (Basaburua)" Ib.
berebiziko (V-gip, AN-larr), berebixiko. Ref.: Iz ArOñ; Asp Gehi, Leiz2. Tr. Propio de la tradición
meridional, se documenta desde Lazarraga (aunque es escaso hasta finales del s. XIX). En DFrec hay 15 ejs.
1. Extraordinario, grande. "Berebizikuak, grandes" Iz ArOñ. "Grande, extraordinario. Berebiziko pillota partide
ikusi degu gaur" Asp Leiz2. v. berealdiko; cf. biziko. Errespuesta emaiten zidan / lizala neska onestua, /
aita-amaak likeoela / berebiziko afrontua. Lazarraga 1193v. Urbildu zan etxe artako atondora eskian, berebiziko
negar gezurrezkuakin. Bv AsL 136. Egun aietan berebiziko egun beruak ekarri zituan oi ez bezelako
gaitzak. Ib. 251. Berebiziko ekaitzak jarri zituan galtzeko zorian. Ib. 255. Denen artian gure Aita-lena, bere
biotzeko seme maitiai erotasun santuan ongi etorri bere-bizikuak egiten. Ib. 190s. Egiten zutena zen, berebiziko
gezurrak eta lotsagabekeriak esan. Goñi 89. Berebiziko itz iturri naro ausarta dario etengabe. Ag G 183. Oso
epero igarotzen zaizka berebiziko astiune luze luzeak. Ib. 151. Lengo egunian bildu ziran Txingor, Tximista [...],
Ollargi, Esteluze ta Belarriepel, ta berebiziko batzarra egin zuten. Urruz Zer 129. Berebiziko jipoia eman du /
Albizturko segariyak. EusJok II 70. Tiro-jasarekin bere biziko zalaparta ateratzen zutela, izutu ta aizatu zituen
liberalak. Or SCruz 42. Eta berebiziko dunbotsez dorre bat bezala erori zen zelai-erdian. Or Mi 59. Berebiziko
ostikada bat / belaunean eman zian. Tx B 30. Baratz erdi-erdijan berebixiko urmael eder bat eban. Otx 133.
Baña, dana dala, gezurti arek berebiziko ona ekarri zion bere aberriari. Ldi IL 164. "Uitzi"-ri berebizikoak
botatzen. Ib. 49. Albertok aguakate ta koko ura artzeko bere biziko gogoa zeukan. JAIraz Bizia 34. Morotarrak,
Catalañazor-en berebiziko jipoia artu zuten. Etxde AlosT 43. Berebiziko erra artu zion. Etxde JJ 131. Txistu
izugarriak, eta berebiziko trumoi burrundara batzuek erortzen asi ziran gure gañera. Ugalde Iltz 16. Baita ere
aljeriar bikaña (judua izango zan, noski) berebiziko mozkorrarekin bi paretak joka. Anab Aprika 53.
Evoluzionistek berebiziko zalaparta ateratzen dute oiekin. Vill Jaink 103. Esan nai nuke orain aldian / nola
dagon basarria, / akordatuta ematen digu / berebiziko larria. Uzt Sas 244. Berebiziko eriosuan ekin zion
mintzatu zanari. Berron Kijote 64.
v. tbn. Lek SClar 106. Basarri 59. NEtx LBB 169.
(V, G, L-ain, R-uzt), berebixiko (V-m). Ref.: A; Iz ArOñ; Etxabu Ond (berebixiku). Idóneo, perfecto para
algo; excelente. "Bere-biziko [...], a propósito, escogido, pintiparado, de perlas. También se dice con otros
pronombres: neure bizikoa, eure bizikoa, etc." A. "Berebizikua, muy bueno" Iz ArOñ. "Berebixiku, persona
apropiada para algo determinado" Etxabu Ond. v. BERARIAZKO, BEREGAINEKO. Cf. biziko. Dominiko
bat gero latiñez maisua / Izan zan zuretzako bere bizikua. AB Olerk 362. Sala baten lau edo bost gizoni itz
egiteko, egokia da, bere bizikoa; batez be kopa bat edo bi ustu baditu. A Latsibi 54. Bere bizikoa dozu Antoni
ori, guztiz langillea. Ag Kr 73. Berebizikoa ibiltzen zan zeregin andiko egun oietan Zabaletako Ana Josepa. Ag
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
929