Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
mandamentuak berebat ziran. Ib. 27. Berebat, pekatu mortala da [...] juramentu egitea. Añ MisE 189.
Plazakoak berebat jardun zuten gau guztian lanean. Izt C 353. Amaren garbitzea eta Semearen aurkeztea, edo
berebat dana, Eliz-sartzea egitera. Lard 368. Gero Saul bera joan zitzaion; baña berebat gertatu zitzaion. Ib.
169. Bi artu zituenak ere, berebat beste bi irabazi zituen. Ib. 434. Lebita bat berebat eldu zan, eta au ere,
begiratu gabe, aurrera joan zan. Ib. 412. Berebat gañera guzien izenean bezela eta guzien gura bezela, eskatu
ziguten, erabaki genezala gure erabaki eta eskubide gorengoarekin, Donzella aren beraren sorrera garbia. Ur
BulaG 556 (BulaAl 49 onezaz ganera, BulaV 31 baita bere onezaz ganera). Berebat, uririk koxkorrenetan
badituzte burne-bide [sic], tximist-bide ta atsegingarri guziak. Bera EEs 1915, 229. Oroitu zaitez berebat, Jauna,
il ziran beste kristau zintzo guztietzaz. ArgiDL 67. Zigor ikaragarria da guda; artalde eta artzaiak berebat
yotzen ditu. Goen Y 1934, 100. Antze-idazketan ikasiaren tankera ta erri-gizon iatorrarena berebat elkartzen
ditu. Or BM 20. Ezpain eta mingaiñak berebat lan dute, / aria berdintzeko txori-lepo bage. Or Eus 104.
Aurrenekoak ongi atondu dituzuten ezkero, oraingoak berebat egin. Zait Sof 50. Goikoaren aserreak berebat
garbitu zun, ez nik bakarrik. Ib. 25. Arrasaten Guraia ta Bañeztarrak alkarri eskuak emanda. Oñatin ere berebat
[...] Murgia ta Garibaitarrak betiko lagunak izan balira baño areago batuak. NEtx Antz 56. Galdegin lurrari eta
"ez naiz" esan zidan, ta artan dauden guziak berebat aitortu zuten. "Idem". Or Aitork 250. Guziak berebat
atsegiten badute ta une berean. "Pariter". Ib. 204. Iainko zentzazaille ta berebat urrikaltsu. "Simul". Ib. 80. An
irakurri nuan berebat, Itza, Iainkoa, aragitik, odoletik, giza-gogotik ez baiño Iainkoagandik sortua dala. "Item".
Ib. 167. Ibaetako Paseoa kontutan euki gabe, ezin Altzuraingo ixilpeko istoria azaldu. Berebat, ezin gizona
konpreni hormonak aintzakotzat artu gabe. Txill Let 88. Arabian jaiotzen diranak mahomarrak dira ia
bereizkuntzarik gabe; berebat, budista Ceilanen jaioak, eta katoliku Irlandatarrak. Ib. 125. Eladeko beste
irakasle zarragoetara berebat io bear duzu, Platon zain eta muin ulertu al izateko. Zait Plat 27. Alako zerbait
Newton iakitunari berebat gertatu omen zitzaion bein baino geiagotan. Ib. 84. Urrengoan ikusi bear dugu
Jainkoagan duela, berebat, bere elburu ta azken-muga ere. Vill Jaink 96. Jainkoaren fedea beeraka dijoan
neurrian, Morala ere berebat amilka dijoakigu. Ib. 95. Eta baita ere, berebat, gure kritikak izan duen
lehenbiziko giltzarria. MEIG IV 117. Pontifizian ere berebat linguistika irakasten zuelarik. Ib. 110.
- BEREBATEKO. Igual. Birtutezkoari guziak edo geienak beintzat ongi nai diote, zeren beti arkitzen duten
berebatekoa eta modu onekoa. Mb JBDev 311.
1 bereber (BN-arb, S; Foix ap. Lh). Ref.: A; Gte Erd 165. Tr. La vibrante final es simple, aunque en
Belapeire aparece también (una sola vez) como múltiple.
1. (Como compl. pred.). (Estar, etc.) solo, separado; por su cuenta, independiente. "Solo, aislado. Bereber utzi
behar da, hay que dejarle solo. Bereberago bizi (S), vivir más particularmente, más retirado (Bp II)" A. "(BNarb,
Sc), independiente" Ib. "Bereber (S; Foix). 1.º indépendant; 2.º seul, isolé, solitaire" Lh. "Bereber bizi da
(BN-arb)" Gte Erd 165. v. berbera, beregain. --Zertzaz lagünzen zian Birjinitate saintia? --Othoitzetan, eta
bereber bizitziaz. Bp II 94. Bereberago bizi. Ib. 53. Jinko bakhoitz bat hirur bereber diren Personetan. Ib. 83.
Haiek hastiatüko die likhitsa, bereber eta pikarrai ezariko die. "Desolatam facient illam". Ip Apoc 17, 16 (Lç
desolaturen dié, Dv bakharrik eta buluzik ezarriren dute, Ur jarriko dute galdua, eta billuza). Sokratek harentzat
hiltzerainokoan maitatu Ideia bere-ber bazagokela, betiereko gauza baten arabera, behere huntako izaiteen
eredu. Lf in Zait Plat XXI (cf. ib. XII Bere-ber ezin ikusia, referido al Ser Supremo). Zer balio zuen bere
erresumaren alde gudukatzea, erresuma horrek itxura guzien arabera galdua zuelarik bere-ber izaiteko ahala?
Ardoy SFran 79. Migel eta Johan anaiek berek galdua zuten [Nafarra] berriz bere ber izan zitakelako fidantzia.
Ib. 106.
"Bi lagunek beren lana bereber daramate (BN-ciz)" Gte Erd 165.
2. (Como adj. pleno). Especial, particular. Kristiek orano erran behar dütieia othoitz bereberak, Ordenü
saintiak onsa har ditian? Bp II 130. Elizak zergatik manatü dü egün bereber bat, hilen arima hon ororen
othoitzeko? Ib. 127. --Honen sortziak zer dü bereberik? --Grazian sorthü baita. Ib. 112.
Tiran gaistoen borthitzarzünek ez heresiek, ez ere itxuski bizi direnek, zonbait bereberrek, ez eta Elizako
zerbütxariek, eztiela haur jagoitik eragotziren. "Ni par la corruption des mœurs, ni par celle des particuliers". Bp
II 80.
3. (Adv.). Especialmente, de manera particular. v. bereberki. Bereber Jesüs Kristi hersatzen gira, eranzün
erazi behar gütianari bezala. "Particulièrement". Bp II 62. Othoitz batere edo bereber güti egiten zaienean,
Elizak ororen Ama hon bezala, hartzen dü arranküra, hen ürgazteko. Ib. 128. Berset hau diret bereber,
Donaphalegiko damer, / zure amurusterazteko izan ditian menajer. Etch 544.
2 bereber. Bereber. Nere lanbideak bestetara eraman nau gehienetan. Afrikako Iparraldera, batez ere,
bereberez ikastera eta aritzera. MIH 145.
berebera. Él mismo. v. berbera (4); cf. 1 bereber. Tenplu donean egin zautzen bere-beraren sagararen
[...] batasunean. "Sacrifice [...] d'elle même". Birjin 335. Bere-berak zekharkela iduritzen zitzaion. "Comme ses
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
928