Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
ameagaz berba egiten? Cap 42. Ote ziraden boto kastidadekoa egin zeban personak; edo ziraden bere aideak.
OA 159. Doatsu oietatik bat bere Aita zan. Cb Eg II 209. Eta orregatik Jesu-Kristo ta bere Amandrea ez beste
guziok jaiotzen gera bekatu hau gerekin degula. Ub 67. Bere ontasúna baliabekida nerearén fáltan. LE Ong
48v. Ikusirik Jesusek bere [=itxubaren] fede bizija, esan eban: alan izan bedi eskatu dozun legez. Mg CO 31.
Ondo artuak izan ditezela bere aurrean nire gaurko lan, esa-egite, neke, ta bear guztiak. Añ EL 1 9. Eta bere
anparo andia guk iristeko. Gco I 465. Orduan alde-aldean aitu zan mundua, bada Noe eta bere etxekoak ez
beste guziak ito ziran. AA I 560. Andre gogoangarri onek egiñeratu zeban Erri bereko Eliza andia, zeñen nagusi
ta jabe izan zan bera, eta dirade geroztik bere ondorengo ta jatorriak. Izt C 506. Jesus ikustera joan ziran, eta
bere almen eta eskubide andiak zabaldu zituzten. Lard 388. Zegoela ezkontzako itza emanik bere Ama Maria
Joserekin. Ur Mt 1, 18 (Ur (V), Samper, Hual, Arriand bere; Lç, He, TB, Dv, Ip, SalabBN, Echn, Leon (h)aren).
Jaikirik, Josepek gabaz hartu zituen haurra eta bere ama, eta Ejiptorat aldaratu zen. Dv Mt 2, 14 (Ur, Echn,
Hual, Samper bere; Lç, TB, HeH, Ip haren). Jarraiyozute beti, Euskaldunak, orri; / Bere antzera bizirik,
Zeruraño korri. Aran SIgn 214. Nola bada egin izan zen bere sortzearen misterioa, edo garaiustea? Legaz 15.
Gure Santua jaio zanian, bere aita Pedro Bernardon Moriko etzan etxian. Bv AsL 25. Au ikustean bere aita zan
estutzen. AB AmaE 291. Guziaz ere, ill onetako debozioaren bidez iritxi zintzake bere laguntza eta zere
salbazioa. Arr May 18. Jose Maria Zubiari ezer kendu barik esan geinke, bere gisako beste umant asko dirala
Euskal-errian. Ag Kr 32. Eta holaxe bere [=Kattinen] etxean bulta bat iraganik, eskalea bideari lotzen zen
berriz, loriatua. JE Bur 67. Erri onek ezpañez gorapidea ematen dit, baño bere biotza urruti dago nigandik. Inza
Azalp 120. Baño ba dakigu, bere seminarioko begiratzaile batek esanda, ikastetsua zala. Or SCruz 19. Zerbeit
egin dezakena eri-handiaren onerako, bere arronteko aitorlaria izango da. FIr 185. Jaungoikoak berak erabaki
dezala, ta beti, zeruan eta lurrean, bere naimena egin dedilla. Alz Ram 135. Uste izan eztezan iñorenak baño
arloteagoak bere abestiak diranik. Ldi IL 127. Yesusek bazekien, Aitak gauza guziak bere eskuetan utzi zituela.
Ir YKBiz 437. Mintzatu naiz beribil fabrika bateko nagusiakin eta bere etxean sartu bearra naiz Maiatzeko
bigarren egunean. Izeta DirG 108. Aren kabia jadanik ezta osoki arena, edozein egunean galtzea gerta liteke.
Ezpaita bere bizi guztiko eta eriotzera arte. Vill Jaink 161. Ugazabandrea bildurgarria da, ta ez leuke laketuko,
seguru asko, bere etxean neskamea gizonezko kanpotar bategaz bakarrean egon dala jakiterik. Erkiag BatB 157.
Oni, maldizio bat bezela pasa zitzaion burutik susmo txar bat. Bere andre ta anai gazteagoaren artean ez ote
zerbait? NEtx LBB 23. Ez omen baitzen ondarra auzoko ardi tropa baten bahitzeko, zuzen kontra bere
burhasoen lurretarik iragaiten zelarik! Ardoy SFran 69s.
(En casos de declinación derivados de bere). Ez nazáken deusek ére / beréxi bereganík. LE Kop 151. Nor
zan berekin zegoan deabru ura? Mg CC 250. Gu geure estura premiñazkoetan beregana eldu gintezen. Añ
LoraS 130. Zeren emaztearen erregu eta obra onak itzaliko duen Jaunaren aserrea, eta iritsiko dituen Zeruko
lagunzak, ala beretzat, nola gizonarentzat. AA I 586. Beregan dala ontasun neurri ta mugarik ez duana. AA II
13. Ez dago beretzat gaurik, ta illunik. JJMg BasEsc 110. Zure ganian jausi da zuk beretzat eskatu dozun gatxa.
Astar II 121. Orregaitik jakin biar da zer dan ona beretzat ta zer ez. Ur Dial 70 (Ip zer den harentako hun). Aiñ
klaru ta egitsuak ziraden agerkera oiek guztiyak beretzat. Aran SIgn 28. Jauna, eneutsan beretzat emon nik
biotza? AB AmaE 171. Ama-semiak bakarrik ziranian maian, auzuan iñor premi aundi batian arkitzen bazan,
altxatu, ama bakarrik maian utzita, artu beretzat zeguan jana eta juaten zan auzora premian zeguanari ematera.
Bv AsL 38. Orregaitik egoan añ pozik Antoni, gauzarik onena beretzat zalako. Ag Kr 109. Josek, gaurko eguna
beretzat jaia zalata, lan gogorra egin zuan atzo. Ag G 345. Berak eruan daun dirutza ori eztok ixango ez
beretzat ez niretzat. Kk Ab I 76. Ari begira zeuden soldaduen burua ta berekin zeudenak. Inza Azalp 50. Aldian
eukan soñekua beretzat luziegija ixanik. Otx 87. Esan nai dizut ez daukala zuretzako gorrotorik, ta zuk ere
beretzako ez idukitzeko. ABar Goi 51. Beretzat beti ain maitekor, ain samur eta ain eztitsu izan zan ama! TAg
Uzt 256. Ordurako, Miren Orreaga, lekaimea, Bogotan bizitzen zegon bere lagunarekin fundazio berriko etxean
eta beregana agertzea erabaki zuan. JAIraz Bizia 116. Beti goxokerian aritu oi zan berekin eta etzion sekula
minberatzeko gauzarik esango. Etxde JJ 69. Arako gauza ez-ezagunak beregan toki ta bazter-txoko aurkitu eban,
antza. Erkiag Arran 149. Beretzat danak bardiñak ziran, / etzeukan apartekorik. BEnb NereA 145. Musika bidez
eskeñi aiz i / eure sorterriantzako, / Eta geroztik gau ta egun beti / nekatzen aiz beretzako. Basarri 58. Itzi eidazu
bada / beregana joaten. Gand Elorri 91. Noiznai etortzen ziran beregana mediku bat eta iñoiz bi ere bai. Salav
16.
c) (Det.). (Lo) suyo, sus bienes; lo que le corresponde. "Nori berea, à chacun le sien" SP. "Suari berea utzi behar
zaio, il faut faire la part du feu" Dv. "Lan hortan ez du berea atherako, il ne retirera pas de ce travail un profit
suffissant" Ib. Cf. BEREAK HARTU. Eta anhitz sufritu ukhan zuen anhitz medikutarik, eta berea guzia
despendatu zuen, eta etzén deus probetxatu. "Tout le sien". Lç Mc 5, 26 (He, IBk zituen guz(t)iak, Dv bere izte
guzia, Ol, Leon zitu(e)nak oro, Ker, IBe bere ondasun guztiak). Goizegi bereaz zeginak emaitza, aurkit zezan
arratsalde gaitza. O Pr 519. Besteei berea kenduz. Mb IArg I 232. Biurtzeko bakoitzari berea. Mg CC 175.
Batzuetan mirabea zabarkeri onegatik geratzen da beartua, kalte oek beretik zuzentzera. AA II 178. Gurari
txarrik, edo bide bagakorik ez daukanak, ez dauka inoenaren desiorik. Kontentu da beriagaz. Poztuten da inoren
onagaz. fB Ic II 242. Behar zela berea utzi bakhotxari / Beretik ere eman eskaz duenari. Hb Esk 44. Jandarmeak
batzuentzat jandarme, bertzeentzat ohoin, ez da zuzen. Bakotxa bereaz jabe izan dadin, ororentzat da edo
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
915