Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
eman drazkion aditzera, aren honrako, eta bere arimaren onetan diraden guziak obratan ezartzeko. Ber Trat
45v. Hain itsuski erori zen, non sendatzeko ekharri zeraukaten neskato bati bere ona galarazi baitzeraukan. Ax
353 (V 234). Iesus dulzisimuek ofrezidu egion santu glorioso oneri bere eriotzako orduen. VJ 16. Mokanes batez
diotsate / Bere begiak itsutu. Gç 84. Barkatzen dirautza [Penitenziako sakramentuak rezebitzen debanari] bere
pekatuak. OA 66. Oi, zer ihardetsiko diok Jesus Jaunari bere juiamenduan sorhaiotasun izigarri hori begien
aitzinean pharatuko dauianean? Dh 239. Orhit zite Jesüs-Kristek so batez, Jundane Phetiriri bere flakeziazko
bekhatiaz nigar eragin zereiola. UskLiB 55. Populu gogortu hura punitzeko, arras abandonatuko zuela,
khenduko zioela bere erlixionea. Jaur 362. Airean agertu ziran suzko-mingañ-antz batzuek, eta bakoitzari berea,
gañean guziai jarri zitzaien. Lard 481. Gizonari bere sor-herriaren gal-araztea. HU Aurp 174. Gogoeta
bakotxari bere lekua eratxikitzen dako, lumatik erortzera utzi baino lehen. JE Bur 159. Sekulan ez dela
behardunari bere ardi bakharra ebatsi behar. Zerb IxtS 55.
Si hay más de un antecedente posible, se produce una cierta ambigüedad: "Haurra bere aitaren ganat igorri
du, il a envoyé l'enfant chez son père (il peut s'agir du père de l'enfant ou du père de celui qui l'a envoyé" Lf
Gram 209. Según EGLU 115, en estos casos la tendencia en los autores clásicos septentrionales es a usar bere
sólo si su antecedente es el sujeto de la oración: "Esanak esan, hirugarren pertsonako bere honekin anbiguitatea
gerta daiteke, aurrekotzat izen sintagma bat baino gehiago dugunean. Adibidez: Andonik Joxe bere etxera
eraman nahi zuen. Hemen bere-ren aurrekoa "Andoni" nahiz "Joxe" izan daiteke. Ekialdeko idazle zaharrek bere
esango lukete "Andoni" balitz aurrekoa eta haren "Joxe" balitz"; sin embargo, hemos encontrado ejs. de bere que
contradicen esta aseveración: Seguratua da gero pena hekin buruan / Begietsiren duela Iauna bere Tronuan. EZ
Man I 120. Espiritü saintiak Eliza eztia ürgatzi bere hatsarrian baizik? Bp II 78. Orduan Jesusek deithu zuen
bere izenaz erraten zioela: Maria. Lg II 287. Dabiti adulterioaren ondoan Profeta bat gan behar zaio bere
hobenaren izigarritasuna sentiarazterat. Mih 22. Deus ez da garbiago gorphutz hura baino, / Hauzoek eramana
bere hobiraino. Hb Esk 199. Eta Aita Sainduak eman zion bere nahiaren araberako lana, azienda beltz batzuen
zain egotea zazpi urthez. Jnn SBi 92.
(En casos de declinación derivados de bere). "Beretzat, pour soi" SP. Berzerena har dazanak beretako
amore / Oborotan ukhenen du plazer bano dolore. E 133. Iainkoak beretzat ber reserbatu duena haei atribuitzen
eta emaiten drauegun bezenbatean. Lç Ins E 2r. Dei zitzan beregana Iesusek bere diszipuluak. Lç Mc 8, 1. Joan
zidin jardin batera eta beregaz eroan eben Sirena eta Silvia. Ib. 1143v. Obra iustuak arimak daramatza berekin.
EZ Man I 47. Deusetan ere bortxatu gabe, deitzen eta thiratzen gaitu Iainkoak beregana. Ax 102 (V 69).
Pausugabetasuna edo khexadura ezta tentazione sinple bat, baina berekin hainitz tentazione ekhartzen deraukun
ithurburua. SP Phil 459. Dibinitateak beretzat / Hautatu adiskidea. Gç 189. Beregana hartüren dütü, eta
bethidanik adelatü derien bere Erresümaz goza eraziren. Bp I 36. Zeiñak hagitz ungi eskarniatzen baitu Aiñgeru
onaren figura, zu berekin traiñatzekotzat Kanpoko illunbetara. He Gudu 119. Dohatsü da, bere kontzentzia
theiützen edo phezützen dien gaizak oro bereganik hürrüntzen dütiana. Mst I 21, 2. Ez du Jesusek beretzat
artuko ta azkenean ez da zerurako. Mb IArg I 98. Santuak bidean topatu zituen pobreak berekin eraman zituen.
Cb Eg III 338. Jesu-Kristok eraman izan ditu berekin herioaren athe eta sarrailla hek mendian gora. Lg I 232.
Jainkoak beregana deituko zituala sinitsmen-gabeko jendeak. Ub 49. Zerren soberbioak beretzako nai du
besteari datorkion honra. Gco I 23. Zeñ gurutze samiñ eta gogaikarria izango dan onelako emakumea ala
beretzat, nola gizonarentzat. AA I 582. Asko izango da gizona auzora, festara edo norabaitekin itz egitera
joatea, emakume zelotsua beregan erkiturik egoteko. Ib. 583. Hek berekin batean sekulako thormentetarat
herrestatu nahiz. Dh 184. Berari opa gaizuz guztiok, / beretzat artu gagizan. Añ EL 2 232. Bakhotxak hartara
pentsatu behar du beretzat, eta ez jeneralean. Jaur 103. Ifintzen da lurra edo errautsa saski batean, botatzen zaio
ur irakiña eta onek urtu eta eramaten du berekin gatzua. It Fab 116 (Dv berekin, Ip bereki; Ur beragaz). Gizon
aberats batek artu zuen urruti batera joateko asmoa, eta morroiak beregana eramanda, bere dirua eman zien.
Lard 433. Legarrak ez du berotzen, bainan bai zathitzen eta hezatzen, ura beregana deitzen duelakotz. Dv Lab
183. Gaitz etorkizun andiak beregan barrunda zituen. Arr GB 12. Gure jaun medikua, bere hiru semeak berekin
harturik, badoa etxetiarren gana. HU Zez 71. Egun batez erreginaraz gaitzan berekin bere lorian. CatJauf 100.
Ezagutu eban ederto Anjelek Mañasi zala, ordurarte ondo igarri barik, beretzat aspaldietan aukeratuta eukan
emakume egokia. Ag Kr 154. Erriko Erretoreak askotan eramaten zuen Pernando berekin bazkaltzera. Muj PAm
43. Banekiyen Albertok illoba bat berekin zeukala. Alz Txib 89. Yakitateak derama berekin nekeak eta
pairamenak. Zub 35. Nolakoa zen Inaziok beretzat hautatu ontasun bakarra. JE Ber 65. Gizonak beregan iru
auek irauli detzan nai nuke. Or Aitork 386. Ainitz sos ba ahal zuen berekin. JEtchep 114. Antxe eukan Nikanorek
beretzat zerturik gordelekutxu bat. Erkiag BatB 19.
b) (Empleado libre de las restricciones señaladas para (a)). (Hemos escogido ejs. que incumplen las citadas
reglas). Onai emateko Gloria, gorde zituelako bere Mandamentu santuak. Bet 9. Sinistetan dot [...] Iesu
Kristogan bere seme unjenito geure Iaunagan. Ib. 6 (TAV 3.2.11 (AN, 1614), Arz 17, El 6, Oe 8, CatLlo 5, Mdg
160, KIkV 24, KIkG 8, Inza Azalp 48, ArgiDL 15 bere; Mat 3, Cap 5, FPrS 5, Gç 38, OA 2, Iraz 4, CatBurg 5,
Cb CatV 6, Lariz 1, CatLan 11, Añ CatAN 4, CatB 11, CatLuz 3, UskLiB 14, CatAe 4, CatSal 5, CatR 5, Legaz
2, CatJauf 2 (h)aren, CatUt 1, CatUlz 4 arren, VJ 8 aen). Lenengoak aginetan dau bere Dibine Majestadea
amaetan gauze guztiez ganean. VJ 12. Eztozu Paternosterrean eta Abe Marian Jaungoikoagaz, eta bere
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
914