Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
eta naita naiezekoa. Ib. 192.
2. Similitud, igualdad. Ez dago bardinkuntzarik zeruko eta lurreko gauzen artean. Itz Berb I 117.
berdinska, bardinxka, bardinska (Arch ap. DRA). Más o menos a la par. "Aproximadamente [?] (Arch)"
DRA. Lehen ehün urhatsetan bardinxka zien, bena gero mügazañek aitzinia hartü. D. Béhéty GH 1929, 74.
berdintasun (SP (sin trad.), Urt I 329, Lar, Añ, H, A DBols), bardintasun (Ht VocGr 351, Lar, Añ, Lecl, Dv, H,
Zam Voc), bardintarzun (BN, S ap. Lh). Igualdad; semejanza. "Aequiparatio, igoaltasuna, berdintasuna" Urt
I 329. "Parité" Ht VocGr 397. "Égalité" Ib. 351, Lecl y H. "Igualdad" Lar. "Paridad" Añ. "Parité, égalité" Dv. v.
2 berdingo. Biak bazutian, mendretarzuna gizon bezala, Ienko bezala bardintarzuna eta egoalitatia. Tt Onsa
120. Libertatea, Higoalitatea edo Bardintasuna. Revol 145. Gardatuz bardintasuna / Legetan den zaharrena, /
Berek egin daukutena / Bihurtuz bakotxari. Monho 66. Eztute berenaz ariarik eta bardintasunik batere zeruko
loriarekin. Dh 171. Gauza guztietan da entero ona ta ederto dirudijana bardintasuna. Baina ezkondubentzat nai
ta ezekua legez da. fB Ic III 334. Egiteko bardintasunagaz konszienzijak agiñduten deutsana, alan aberatsakaz,
zeiñ pobriakaz. JJMg BasEsc 79. Gauza lotsagarrija da Guraso Kristinau batentzat arpegi obia erakutsi ta dote
ona emonik ezkonduten danari, edola bere bardintasunagaz ez lagundutia bere moduban estadu eder, garbi, ta
obiaguari jarraituten deutsanari. Ib. 221. Gero asiko dira / egiten etxeak, / ogei ta bosteraño / posible ez obeak:
/ berdintasunarekin / banaita gabeak. Echag 50. Zuek eskas duzuena halaber estalia izan dadien hekiek nasai
dutenetik, eta egin dadien bardintasuna. Dv 2 Cor 8, 14. Geure munduan ezta aurkituten / bardintasunik legean.
Azc PB 309. Eta ondo eritxi deutse / bardintasunari, / alan eztalako inor / izango agintari. Ib. 332. Guk nai degu
--esaten dute sozialistak-- ludi edo mundu ontako pakea, gizon guztien berdintasuna, alkartasuna, maitetasuna.
M. Urreta EEs 1918, 157. Emen, gure etxion, danak gara bardiñak, gora bardintasuna! Euzk 1929, 199 (ap.
DRA). Berdintasun oek oraindik aurrerago dijoaz: euskaldunak ere, ariotarrak bezela, osteguna izartegiari [...]
opaldu zioten. JMB ELG 76. Espartarren bardintasuna osoagoa izan eiten, jai-egunez gañera illean birritan
gitxienez, guztiak batera ta janari bardiñak jan eroezan. Eguzk GizAuz 11. Sozialistak ondasunei buruz
gizartean ipiñi nai daben bardintasuna ankaz gora lioake. Ib. 91. Bardintasun osoa ames utsa baño ez ei-da-ta,
atzamarrak alkarrekin dauken antzeko bardintasunaz naikotu bear. Ib. 74. Hor dugu beraz beste berdintasun bat
bi hizkuntzen artean, eta linguistek berdintasun hortarik ere jalgipenak atera dituzte heien elkarrekilakoa
probatu nahiz. Mde Pr 220. Bere ortzen zuritasun eta berdintasun zoragarria erakustearren. Etxde JJ 27.
Bardintasunez bizi izateko / jaioa gara bakoitza. BEnb NerA 250. Gure egunetako feministek jerarkia ori
desegin nai luketela, eta bere lekuan diarkia bat sartu, ots, bi sexuen berdintasun osoa. Vill Jaink 163. Emen ere
etzaigu olako berdintasunik agiri barneko atsegin-atsekabe eta moralitatearen artean. Ib. 106. Bardintasuna
lortu gura da gizonen artean, antzeko samarrak izatea, ondasunetan guztiak esku izatea, zelanbaitean. Erkiag
BatB 127. Ez uste izan nik berdintasunaren kasketa dudanik. Hori ez! Beti izan dira, argalak batzuek eta besteak
indartsu. Lab SuEm 196. Oraiko aldian zuen ugariak haien eskasia bete beza, haien ugariak ere, egun batez,
zuen eskasia bete dezan. Hori izanen da berdintasuna. Bibl 2 Cor 8, 14 (IBk, IBe berdintasun). Ez da gutxi
gailurrik gabeko berdintasunaren uholdean murgildu behar duen gaurko mundu honetan. MEIG I 186. Mutur
batean edo mutur batetik hurbil, italianoak leudeke, hitzak, nondinahikoak diren, molde bakar batean moldatu
beharrez, berdintasuna gerta dadin nagusi. MEIG VII 180.
Inmutabilidad. Enseiatu behar dugu bihotzeko ardurako eta ezin hautsizko berdintasun baten idukitzera
hain berdingabeko gertanzen artean. SP Phil 470. Da kontrapizu bat gure arimentzat hekin idukitzeko bere
berdintasun sainduan bizitze hunetako kondizioneak ekhartzen diotzan hainitz manerazko erabilmenduen
berdingabetasunean. Ib. 472. Bozik gogoan darabillat Ejiptorat gan behar izan zinduenean, zure arimak zuen
sosegua eta berdintasuna. Mih 106.
bardintasun Equidad, justicia. "Equidad" Añ. "(Fig.), justicia. Bardintasuna, gizonan merezimendurik onena"
Etxba Eib. Eta emungo deutsa bakoitzari emen bizi zanian irabazi eben saria bardintasun guztizkuakaz.
msOñ 11r.
"Lisura, igualdad [...]. Ur-geldixan bardintasuna baño bardiñagua" Etxba Eib.
berdintsu (V-gip, G, L, AN, BN; VocBN, H), bardintsu (V, L, BN, S, R; Dv, H), berdinso (AN-5vill). Ref.: A
(berdintsu, bardintsu), A Morf 194 (berdinso); Gte Erd 15, 144; Elexp Berg. 1. (Adj.). Más o menos igual.
"Égal, à peu près" VocBN. "Qui est à peu près égal" Dv. "À peu près égal, uni, applani, de niveau" H. "Casi
igual" A. "Bi zakur horiek berdintsuak dira (G-azp, AN-gip)" Gte Erd 15. "Parecido. Bixak pe berdintsuak diela
pentsatzen jatak" Elexp Berg. Tr. Documentado desde finales del s. XVIII. En DFrec hay 51 ejs. Bardintsu
dirúdi kristio bataiátuak, konfesátuak, komekátuak ofenditzea bekátu mortalaréki Jaun bera. LE BOEanm 936.
Eskaldun kopletako aiphatu gustua, / Izan dela diruri bethi bardintsua. Hb Esk 13. Bertze izarrak baino
urrunago dire, nahiz bardintsu diruriten andanan. Hb Egia 40. Ameriketarik heldu den xori ongarria oiloarena
baino hainitz hazkarrago da, nahiz bertzelaz berdintsuak diren. Dv Lab 175. Katuak eta emakumeak --anima
apartatuta-- berdintsu zerate, zitalak eta setatsuak. Urruz Urz 25. Adinez, begitartez, mintzoz berdintsu, senhar
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
907