Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
hauk, eta pratikan emaiten, bere etxea harrokaren gainean egin duen gizon zuhurrari bardinkatuko dut. TB Mt
7, 24 (Lç hura dut konparaturen, Ur berdindua izango da, Dv haina [...] khide eginen dute, Ip üdüri dü, Ol
antzekoa izango da, IBk antzekoa da). Norekin beraz bardinkatuko ditut mende huntako gizonak, eta nor
dirudite? HeH Lc 7, 31 (Brunet zeri bardinkatuko ditut; He konparatuko). Beste zortzi bideztiak jai ederra
eraskintzen ari ziran-artean, neri Medelekin nolabait berdinkatzeko, antzinako gizuren (héroes) batzuk bururatu
zitzaizkidan. A Ardi 73. En DFrec hay 4 ejs.
2. (H ap. Lh, T-L), bardinkatu (Dv). Igualar. "Égaliser, mettre de pair" Dv. "Niveler, berdindu, berdinkatu" T-
L. v. berdindu.
Alisar; aplanar. "Aplanar" A DBols. Arotzak enborrari okerruneak zuzentzen dizkio, ta bear izaten dun era
guzietara berdinkatzen du. Elizdo EEs 1929, 49.
berdinkeria. Igualdad, uniformidad (en sdo. peyorativo). Cf. berdintasun. Mundu osoa herri txiki bat
bilakatzen ari den denbora honetan, berdinkeriaren aztapar luzeak oro mehatxatzen ari dituen aldi berean,
berezitasun eta izaeraren eskea emendatuz doa. J nº 107, 80.
berdinketa. 1. Arreglo, acción de arreglar, ordenar. Aragirik etzen aren ortzetaratzen ta buruko ille
billoaren berdinketak eta beste aisetasunak alde bat utziak zeduzkan onek. Mb IArg II 66.
2. "Acto de comparar, comparación" BeraLzM. Bestalde, eta hori duzue okerrena [Lizardirekin]
berdinketan hasteko, Leturia ez da Txillardegi. MIH 300.
berdinki (SP, Urt I 325, Dv), bardinki (Ht VocGr, Lecl, Dv, H). Igualmente, del mismo modo. "Également"
SP, Ht VocGr y Lecl. "D'une manière égale" Dv. "Avec égalité" H. v. berdin (II, 1), berdinkiro. Tr.
Empleado casi exclusivamente por autores septentrionales; al Sur se encuentra en Arrue y Tomás Aguirre. En
DFrec hay 3 ejs., meridionales. Etzinduen biziorik / zeure etxean sofritzen; / sehiak eta umeak / berdinki
korrejitzen. EZ Noel 156. Egiazko pazientak eta Iainkoaren zinezko serbitzariak berdinki iasaiten tu
tribulazioneak. SP Phil 190 (He 192 orobatsu). Ez othe zuketen hobeki egin hura berdinki errekaitatu balute
bere bizitze thailluak emaiten zerauzten ofizioen eta trabailluen eredura? Ib. 318 (He 319 berdinki). Aitarekien
Semea / Dela bethi laudatu; / Bethi duela ohore, / Dela glorifikatu; / Bienganik heldu dena / Bardinki adoratu.
Gç 124. Mintzatzeko maneran-ere eztela [Eskuara] alde guztietara berdinki hedatzen. ES 101. Berdinki hartzen
zituen Jaunaren eskutik onak eta gaitzak. Lg I 100. Pobreak lastotik, / Erregeak tronutik, / Herioak egozten, /
Bardinki ditu tratatzen. Monho 140. Gauza segura da holako tresnarekin hazia bardinkiago hedaturen dela beso
zabaletik baino. Dv Lab 67. Hola bardinki eraiten da, ez da hazi galdurik. Ib. 68. Baña ez berdinki. "Pero no de
la misma manera". Arr CDoc 80. Irudipena, biotza ta gogaiak berdinki ezkondu dituzten idazle gutxi dira. TAg Y
1933, 22.
(Ante adv.). Lezea da munduaren erraietan barrena / Lurraren bazterretarik berdinki urrun dena. EZ Man
I 91.
berdinkidatu. "Emparejar con otro" Lar. Ez dira errexak benetan bi idazlen iritziak berdinkidatzia, ez. J.
Artetxe Y 1933, 325.
berdinkide (Lar). 1. (Adj.). Semejante; equivalente. "Parejo, semejante" Lar. Maigainean zenbait seikonde
dituzte, ots, sei lauki berdinkide dituen kutxatxoa-ta. Zait Plat 62.
2. (Lar, Añ). (Sust.). "Pareja" Lar y Añ. "Parejas en los naipes, dados, &c., berdiñak, berdinkideak,
bikoalkideak, parejak" Lar. "Correr parejas, berdinkideak eiatzea" Ib.
berdinkiro, bardinkiro (Lar). "Igualmente" Lar. v. berdinki. Guziak apaindu oi ziraden berdinkiro janzi
garbi erritarkideakin. Izt D 22. Galai gazte bat alegerea eta galanta, berdinkiro denak maitatua. Otag EE
1881b, 60.
berdinkoi, bardinkoi. Igualitario. Baiña jagolen kontrako sentimentua bakarra da guztiengan, gizonaren
askatasun-egarria, bardinkoia dan lez. Erkiag BatB 193s.
berdinkuntza (H), bardinkuntza (L ap. A; Ht VocGr 341, Lar (-nza), Lecl, Dv, H). 1. Comparación, símil.
"Comparaison" Ht VocGr 341, Lecl y H. "Égalisation, comparaison (Abb)" Dv. "(L; He), símil, comparación" A.
v. berdintza. Eta, nun ditut abade baten anditasunak / Goratuteko bear dan añan itz sakonik? / Non
esakunak, non bardinkuntzak, irudi eta / Orretarako bear neukezan dote onik? AB Olerk 648. Agertu eta azaldu
daikedazu au bardinkuntza bategaz? Itz Azald 74. Latztasuna, San Franzisko Saleskoaren esaera eta
bardinkuntza ederrean, ain bearrekoa jakula zeinda gatza aragiaren edo okelearen iraupenerako dan bearreko
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
906