Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
berdingarri (Urt I 329, Lar), bardinkarri (Lar). 1. Comparable. "Aequiparabilis, berdingárria, igoalgárria"
Urt I 329. "Comparable" y "equable" Lar.
(Tras gen.). Nor zaio bat munduan / Bere berdingarri, / Lur berriak billatzen / Jenobatarrari? AB AmaE
161.
2. Igualador. Arotzak enborrari okerruneak zuzentzen dizkio [...]. Argiñak [...] neurri berdiñean ipintzen du
[arria] [...]. Ta oek beren lankai berdingarriekin egiten dutena, gure nekazarien artean nabaitzen degun berdiñezarengo
gauzeri berdingarri on bat ipintzeko erarik bururatuko ez al zaigu? Elizdo EEs 1929, 49.
3. (Sust.). Igualador, cosa que iguala. Gure nekazarien artean nabaitzen degun berdiñ-ezarengo gauzeri
berdingarri on bat ipintzeko erarik bururatuko ez al zaigu? Elizdo EEs 1929, 49. Berdiñ-ezaren aldarte oeri
berdingarririk eratu eziñ al zaio? Ib. 49.
berdinge. v. berdingabe.
berdingilo. "Berdingillo (V-och), guadaña" A.
1 berdingo, bardingo (Vc ap. A; Zam Voc), bardinko (L-ain, R-uzt ap. A). "Mediano, de mediana estatura, etc."
A. Cf. berdinga. Igon eben urki-adarretara amalau urte inguruko mutil bardingoak. A Ezale 1897, 52a. Bere
erritxuan mutiko bardingoa zanean eukan egote nasai baketsuaz gomutak gomuta egin ditu oeratzean. Erkiag
BatB 147.
2 berdingo, bardingo. Igualdad. v. berdintasun. Ehortziaren bardingoan. Egiat 168. Iduri eta bardingo
eta bardintze guzietan lehena, beharrena, zuzenena ez litaken hori: boz emaileak oro bardin libro uztea nahi
dutenari boza eman, eta nahi ez dutenari ez. Eskual 24-7-1908 (ap. DRA).
berdingote, bardingote (V-m ap. A). Mediano. v. 1 berdingo.
berdingoteria, bardingoteria (V ap. DRA). "Gente de mediana edad, muchachada" DRA.
berdingotxo, bardingotxu (V-m). Dim. de 1 berdingo. "Neure esteriako neskato bardingotxuak bapateka
olgetan genduan (V-m)" A s.v. esteria. Mutil bardingotxua egin zanean Latiña ta Philosophia Bilboko S.
Franziskoko Prailleakaz ikasi ebazan. A in Azc PB 5.
berdinkai (Lar, Añ A), bardinkai (Añ). 1. Nivel (instrumento). "Nivel, beruna, berdinkaia" Lar.
"Perpendículo" Ib.
2. "Tamborilete, en la imprenta, es la tablilla cuadrada que sirve para igualar los bordes" Lar.
3. "Pilón de romana, pisagarria, pisu berdinkaia" Lar.
- BERDINKAIZ. "(Está a) nivel, berunean dago, berdinkaiez dago" Lar.
berdinkaitasun. Nivel, altura. Goi malla erpiñenetara igo al alakoa nabaitu nork bere olerkia eta ala eta
guztiz erriaren berdinkaitasunean edestu. J. Artetxe Y 1933, 330s.
berdinkaitu (Lar, Añ A), bardinkaitu (Añ). "Nivelar, beruna ezarri, berdinkaitu" Lar.
berdinkaiztu. v. berdingaiztu.
berdinkantza, bardinkantza. Comparación. v. berdinkuntza. Neurri zaharren eta berrien bardinkantza.
Dv Lab 59.
berdinkaratu. 1. Comparar. v. berdinkatu, berdindu (2). Menderen mende, erdararekin berdinkaratzeko
gai izan ez dena, baztertu eta gaitsestu; ori egin dugu eskuararekin. FIr GH 1921, 133. Gaia berdiña duten
kapituluetan ikuskatzen bada eta berdinkaratzen, agitz desberdin kausituko dira bi liburuak, Gero eta Guía de
pecadores. AIr Egan 1953 (1-4), 8.
2. Igualar, aplanar. Saskia bete eskuarez neskak, / mutillak gurdian ustu; / gurdira igota oin bien bidez /
berdinkaratuz zalkatu. Or Eus 77.
berdinkatu (H), bardinkatu (L ap. A; Ht VocGr 341, Lar, Lecl, Dv, H). 1. "Comparer" Ht VocGr 341, Lecl,
Dv. "Comparer, confronter" H. "(L; He), comparar" A. v. berdindu (2). Nork-ere beraz aditzen baititu hitz
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
905