Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
ganbeluaren gañean? --Bai, baño berdin dio, orain dala lau urte ta denbora gutxian. Anab Aprika 36. Eta ori
zer da, onaren ideia ezpada? Onaren ideia beltzez jantzia, baiña berdin dio. Vill Jaink 138. Asarrekor zala?
Berdin dio. Or in Gazt MusIx 36.
- BERDIN JOAN. (En 3.ª pers. sing.). Ser lo mismo. Berdin doha Igandeaz. Arb Igand 124.
- EZPAIN-BERDIN. v. berdin.
Etim. Probablemente de ber- 'el mismo' + suf. -din; cf. neurdin 'ya que' de neur- 'yo mismo'.
berdinagotu. "Allanar más" Añ.
berdinalde. "Equilátero" Lar.
berdinarazi, bardintarazi. Hacer igualar, hacer aplanar. Hanitz aintzinadanik, bardintarazi nuen eta belhar
aziz eragin Eliza inguruko lurra, ikhusgarriago izaiteko. Prop 1897, 176.
berdinaurre. "Isógono, en la Geometría" Lar.
berdinausi, bardinausi. Diferente. v. desberdin. Itzi deiegun onei, eta guazen guztiz bardinausiak dirian
beste kristaun batzubekana. msOñ 194v.
berdinbe. v. berdingabe.
berdinbero (V-gip), bardinbero (V). Ref.: A (berdinbero, bardinbero); Iz ArOñ (bardínberora). "Cama
(palabra vulgar)" A. "Bederatzietan bardinberora joan oi gara (V)" Ib. s.v. bederatzi. "Bardínberora, a la cama
(calor igual por todos los lados)" Iz ArOñ.
berdinbiraurka. "Isósceles" Lar.
berdinboil. "Isoperímetro, berdinboilla" Lar.
berdinde (Lar, Hb ap. Lh). 1. "Igualdad" y "equanimidad" Lar.
2. (Lar, Hb ap. Lh). "Equación" Lar.
berdindu (G, L, BN; SP, Urt I 130, Lar, Añ, VocZeg 288, VocBN, Hb ap. Lh, H, VocB, A DBols), bardindu (V;
Lcc, Ht VocGr 351, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr, Dv, H, A DBols, Zam Voc), bardintu (S; Gèze). Ref.: A; Lrq
/bardint/, /bardince/. 1. Igualar(se). "Igualar, bardindu [bar- corregido]" Lcc. "Égaler" SP. "Adaequare,
berdindu, igoaldu" Urt I 130. "Aequiparare, [...] berdindu, igoaldu" Ib. 329. "Emparejar, igualar" Lar. "Igualar
en edad y otras calidades" Ib. "Égaler, unir" Lecl. "Égaler, niveler, rendre égal" Arch VocGr. "Égaliser, égalisé"
VocBN. "Por fin nos hemos igualado, berdindu gaituk berdin" VocZeg 288. "Égaliser" Gèze. "Égaler, mettre de
pair, se mettre de pair" Dv. "Igualar" A. "Bardint, rendre uni, égaliser, réparer" Lrq. Tr. Mejor documentado al
Sur. En DFrec hay 26 ejs. de berdindu, 8 de ellos septentrionales, y 2, vizcaínos, de bardindu.
Testimoniaje hauk iunktatzen eta bardinzen dirade guziak hanbat ungi eta xuxenki, non hain konformitate
handitik ageri baita klaroki, ezen erran den guzia segur dela eta egiazko. Lç Adv ** 4v. Abantaillarik deusetan /
etzinduen galdetzen; / den txipienarekien / baina aitzitik berdintzen. EZ Noel 152. Mundu guztian eztelarik,
Eskualduna baino jendaki edo leinu nobleagorik [...], gerlan eta gerlako gauzetan halaber gerlosagorik, eta
nihor berdintzen zaioenik. ES 399. Garturik irten zan ain biziro, / Non arraio bati da berdindu. "En llama se
vibró con tal presteza, / Que a la del más violento rayo iguala". Lar Gram 391. Ala ere egun batez berdinzen dira
guziak ta gelditzen, batak bezain guti besteak duela. Mb IArg I 204. Jangoikoaren borondatearekin ez osoro ta
bakez berdintzea biotza. Mg CC 221. Andi-etxe, ta andikigurakuenetan, otseinak jaten dabee bakarturik, ta ez
ugazabak dabeen guztiti. Emen guztijok bardintuten gara. Mg PAb 111. Andijak ta txikarrak, pobre ta
aberatsak, guztijak bardinduko ditu eriotziak. JJMg BasEsc 265. Emen berdintzen dira / aberats pobreak, /
berdiñak badirade / gure birtuteak. Echag 104. Mündü huntaik bestila baiko, han denak gira bardintzen. Etch
234. Errazki esan diteke bada, ezen, urrezko meatzeakin berdintzen direala Gipuzkoako arrobiak. 'Se hallan a la
par'. Izt C 52. Hirur urthetan, behiak khanbiatü ditü bere hortz güziak, ordian bardintüak ditü, xürixka eta
lüzeak. Arch Gram 144. Azkeneko oiek ordu batean egin dute, eta berarekin berdindu gaituzu gu, eraman
degunok egunaren eta beroaren nekea. Ur Mt 20, 12 (Ip gure bardin egin dütüzü, HeH gurekin bardin egiten
ditutzu). Euskerearen susterrak ziatz / Pauloren gisan aztertzen / Gure jakitun danetatik bat / Onegaz ez da
bardintzen. AB AmaE 123. Bi alderdiak kuantean berdintzearekin, biak jausten dira trenterat. Zby RIEV 1908,
88. Eriotzeak bere / eztau bardinduten: / pobrea aberatsa lez / ezta lurpetuten. Azc PB 334. Egiaren den bezala
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
900