Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
(s. XVIII) --Hostia andia edo txikarra artuten dabenak artuten dau grazia geiago? --Ez, biak bardin. Arz 58.
Kristo Jaungoiko eta Gizon egiazko bakar bat bera arkitzen da eta dago Hostia konsagratu guzietan igualmente
edo berdin. OA 48. Desbardin diren gaizak bardin egarten. Mst III 5, 3. Bena eztüzü oro bardin jakinsützen. Ib.
43, 4. Sutegi edo labe aorik, zulorik edo zirriturik ere ez duen batean sartua; ta su, berez beti-beti ta era batean
ta berdin erretzen duena. Mb IArg I 254s. Euskeraz, Erdaraz ta latinez berdin, txit trebetasun andiaz ta ederki
lotsarik gabe irakurten erakasten diena. Cb EBO 19. --Mirarizko obra au, Espiritu Santuak legez, Aiteak eta
Semeak egin ez eben? --Bai, Jauna, eta irurak bardin. Cb CatV 70. Elizan diren güziek berdin parte dütea
huntarzün hotan? CatLan 55. Bada au ere dá irugarren obligázioa biak bardín konprenditzentuéna. LE Matr3
224.
(s. XIX) Huts benial batek berdin / Izanen du lezean / pena eternala / huts mortalak bezala. Monho 124.
Guziak artzen dute argia; ez ordea guziak berdin, nolakoa daraman kandela, alakoa izango da argi artua. Mg
CC 230. Ikusiko da ez ditugula bardin erabagiten berbaak aitatu dodan neure adiskide onek ta nik. Mg CO VI.
Egin daruadaz goiseko eskaarijak, ta bardin gabaz oera baño leenago. Mg PAb 67. Barneko har kruela bethi
bardin alha, su hark bethi krueltasun berarekin erretzen. Dh 165. Juzgau egizuz guztiak legiagaz bardin. fB Ic II
166. Alargun ta ezkondu guztijak bere bardin aitu biar dabee eureentzat doktrina au. JJMg BasEsc 235. Gerozti
sei barrika ardu edan tüzü ordenari, / Beste sei ükhen bazüntü bardin edan beitzüntükin. Etch 496. Zerentako
hilzia / Ziren egunez / bai eta ere enez, / Bardin beita txostatzen. Arch Fab 233. Lagunik ez daukanak, bakarrik
bardin egin leikez. Ur MarIl 2. Eta neurthitzen erregela guziez errezibitu eta berdiñ pratikaturik badea? Gy XI.
Bazuen berthutea, ez xoilki gerlako / Bainan ungi guzien bardin hedatzeko. Hb Esk 65. Denen buruan Santxo
handia deithua, / Zortzi menden buruan berdin aiphatua. Ib. 65. Guziai berdin eta bear bezala begiratzea. Lard
488. Ez du orotara bardin hedatuko hazia. Dv Lab 66. Errelijioneko egiak bardin ezagütürik izan dira estatü eta
adin orotako jentez. CatS V. Dianak arkitzen ziran pozik agindua egiteko, ta urrutietara juan biar zutenak ere
berdin, bestiak bezela. Bv AsL 165. Alantxe bardin abiauko da / Kantuz Euskaldun Erria. AB AmaE 79. Parisen
berrogoi eta bost eta Frantzia Tolosan hogoi eta hamahirur gizonek, hobenik gabe, berdin burua ebakia izan
zuten. Elsb Fram 116. Egun oroz ihizin, / bardin gau beltzean. Zby RIEV 1908, 770. Harri hori zaitzu hor /
berdin baliatzen. Ib. 765. Eskuara eta frantsesa biak bardin dazkiena. HU Zez 40s. Beharrik eztoazi oro bardin
makur. HU Aurp 216. Ondo ian, bardin edan / eta gauza ederrak, / bearrik egin barik / dituez alperrak. Azc PB
109. Bardin iazoten da zeruko arpegi-andigaz. A BGuzur 154. Frutu orreek bardin salduten dira, edo obeto,
kristinau egiazkoen merkatuan setalarienean baño. Itz Azald 209.
(s. XX) Leorrean lez bardin / Itxas-zabaletan, / Eguraldi onakaz / Baitta ekatxetan. Echta Jos 261. Aldi
andana batez egin du, eta bethi berdin, horrela erakusten zaungularik irrintzinak baduela menderen mendetan
iraun duen soinu bat. JE Bur 150. Jesukristo osorik dago osti osoan eta bere zati bakoitzean, eta bardin kalizean
be. KIkV 90. Eta jo ezker, jo eskuin, Pan! Pan! eskuz, jatsaz eta erkatzaz, gerrenaz bardin. Barb Sup 98. Mastiadarrak,
matsondoan ezpadago, berez zittu edo fruturik eman ez dezaken bezala, zuek ere berdin, ez ba zeundete
nigan. Inza Azalp 140. Gizonak edariari geiegi emanak; gazteak berdin. FIr 173. Bizia ateratzen, / batzutan
herritik, / Bortuak iraganez, / berdin Españatik. Etcham 172. Eta zarraizkion guziak berdin, bakotxa bere aldian.
JE Ber 79. Urte batian bai eta bestian be bardin. Otx 5. Zuaitz onak arnari ona, zuaitz txarrak arnari txarra.
Gizonak ere berdin. Ir YKBiz 139n. Ez dizkigute beti berdin kontatzen Yesusen esan-egiñak. Ib. XI. Beste izaki
guztiak bezelaxe, berdin gizakumeak ere. TAg Uzt 251. Gaizkiaren kontra jazarri niz. Berriz haste balitz, bardin
jazar nindaiteke. Lf Murtuts 51. Euskaldunoi, lendik egositako esaerak guztiok berdin esatea, eztigu barruak
agintzen. NEtx Nola 50. Gezurra dirudi orrenbestetan eta orren berdin "maitemindu" aal izateak. Txill Let 85.
Eta urrengoan be bardin, eta urrengoan be... baita. Bilbao IpuiB 257. Itzez ta egitez bardin bazabiz / gizon
gauza guztietan. BEnb NereA 187. Zozketaz ixentetan zirean urtean-urtean ogetamazortzi zati su-egurretako, eta
bardin azpigarriteko. Akes Ipiñ 25. Zeu mundu ontan zeran arte ta, / berdin bestera joatean, / Zure izenik ezta
aztuko / lur ontan puska-batean. Basarri 77. Jauzi bat egiten du. Mirailako bertze xoriak berdin. JEtchep 26.
Denpora, datorren bezala artzen dut, gertaerak ere berdin. Vill Jaink 136. Zuen gozoak edo ukoak / berdin
iltzen dit biotza. NEtx LBB 283. Mintzo zitzaion egun guziez, eta eguna ez aski, gauaz ere berdin.
"Pareillement". Ardoy SFran 104. Ardura ikusten da munduan gizona / edo berdin andrea, kaiolatik joana. Xa
Odol 286. Bortian, etsaien gaiña / Harrien urthukitzen, / Makhila khaldüz eta bardin / Eskü hüska zurratzen.
Casve SGrazi 134. Ez ditugula, horrelakoetan, silabak berdin bereizten euskaldun guztiek. MIH 101. Berdintsu
erabiltzen dira nonnahi [bi aitzizkiak], eta berdinago erabiltzen ziren lehen orain baino. MEIG VI 177.
(Ante adj. o adv.). Tr. Sólo lo hallamos en textos septentrionales. Nola hartara [heriora] guziak bardin
laster hurbiltzen baikara. Lç ABC B 5r. Zu lekhu guzietan bardin hurbil zara. Harb 264. Zeren guztiak ziren
berdin prestu. Ax 410 (V 267). Maite duen hura da bethi izatu dena, bethi izanen dena; berdin Saindua, berdin
maitagarria. Mih 19. Berdin aise izanen zaut ere frogatzea. Elsb Fram 131. Azken hauien ixtorioak laitezke
berdin tristeak edo tristeagoak. Ib. 164. Arimetan ezta banaite batererik, ezi dierri güziak dirade bardin
bihotztoi. Egiat 165. Monarken palaziotan / Etxoletan bezala / Sartzen da berdin ausartki. Monho 100. Ordean
seinduen atseginak zeruan bethi bardin fresko, bardin berri, bardin bizi izanen dire. Dh 178. Gure arimen
Salbatzaileak etzuen Lurra utzi beharrik dohatsu izaitekotzat; bardin dohatsu zen orotan. Jaur 178. Ez dugu
guziek begia bardin ona. Dv Lab 244. Hirur Persuna hurak bardin zahar, bardin photeretsü dira. CatS 21.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
895