Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
dan menditik, baiñan txiki guregatik. "De terra Iordanis et de monte aequali tibi". Or Aitork 388. Beraz, Iainkoasmoa
Iainko-izatearekin berdiñ da. Ib. 313. Zugandik izanik ere, Zuri berdin ez izana. Ib. 378. Ezin izan ditezke
denak berdin. Txill Let 123. Itsasoan ez da gau bat bestearen berdiña. Anab Poli 129. Etxe txikiak dira, izan.
Biak bardiñak, alderdi bakoitzetik amabi-amalauna metro luze. Erkiag Arran 134. Nork eztaki abagune
bardiñetan solas gozo bigun sarkorra kutunarengan isurtzen? Ib. 101. Guztiok ez dogu izaten borondate
berdiña. SM Zirik 6. Erritarrak beti bardiñak: biotz-gogorrak, entzun-gorrak, Jaungoikoak ardura gitxi emoten
eutsienak. Bilbao IpuiB 217. Gure azeria ez zan beintzat iritxi bardiñekoa. Ib. 202. Egun eztago ez goirik ez
beherik, guztiok gaude haltura berean, guztiok gara anai, berdin eta libre. Arti Tobera 264. Marra ditzagun
onen eduko lau lerro berdin. Zait Plat 65. Erabateko ederra beti berdin da, len, orain eta gero. Ib. 39. Bedar,
giñarra, sasi ta zume / su bardin baten erasoz. Gand Elorri 195. Arima, eta arimak duen materiazko tresnak
eztutela etorburu eta izaera berdiña. Vill Jaink 70. Etzan berdiña aruntza ta onuntzako bidea. NEtx LBB 48.
Beste arrai-klase bat / berriz txitxardiña, / uretan bai al dago / beraren berdiña? Uzt Sas 309. Amodioaren mail
guziak / ez dira arras berdinak. Xa EzinB 123. Bi letra berdin nahi ezberdinen elkarteak. MIH 97.
(En oraciones negativas o interrogativas). (No haber, no tener) igual. O anderia, ezin date ehor zure
bardinik, / Gainekorik zuk eztuzu Ieinko beraz berzerik. E107. Gozatsua eta konplitua zara zeure bardinik
eztuzula. Harb 372. Iainkoaz lekhora goragokorik eta bardinik gabea. Ib. 93. Ongi zaren, o, lurrean, / Izatean, /
Bardinik eztuzuna. O Po 56. Ikusirik, beti urteten ebala ondo Dabiden balore bardiñik ez eukanak. JJMg BasEsc
178. Lendanaz du Maria / Jaunak bedeinkatu, / bere berdiñik ez du / lurrean arkitu. Echag 125. Dama gazte
polit bat / bada Donostian, / berdiñik ez duena / zeruan azpiyan. Bil 46. O neskatilla Sarako gazte / Fedez
bardiñik bagea! AB AmaE 190. Ez diagu berdinik / deusik hik eta nik. Zby RIEV 1908, 771. Hark eztü bere
bardinik / zelian ez lürrian. UNLilia 14. Or eztek, bada, Antton Barandiaran, Goierrin ere berdinik eztuena? A
Ardi 68. A ze nolako taldea! / Berdiñik iñon ote dagoan / egingo nuke galdea. Basarri 118. Ene amatxik mundu
guzian ba ote zuen berdinik? Xa Odol 345. Renato Castellanik eskeini digun XVgarren mendeko Veronak ez du
berdinik izan zineman. MEIG I 153.
v. tbn. VMg 16. Gco I 458. Zab Gabon 75. Moc Damu 3. Ox 19. ArgiDL 166. TAg Uzt 43. Etxde AlosT 79.
Munita 130. Anab Aprika 102. NEtx LBB 31. Bardinik: fB Ic II 285. Ur MarIl 125. Hb Egia 1. Azc PB 123.
(V-gip, G, AN, L, BN, R; Lar, Añ, H), bardin (V, L, BN, S, R-uzt; Lar, Añ, H). Ref.: A (berdin, bardin); EI
185; Etxba Eib (bardiña); Elexp Berg. Liso, llano. "Igual, sin cuestas" Lar, Añ. "Kastilla aldietan, lur bardiñ
zabalak asko dira" Etxba Eib. "Liso. Kuarto ortako suelua eztago oso berdiña" Elexp Berg. "Lista, bardina"
Dgs-Lar 5 (por 'lisa'?). Aldapa eta mendi gorak dirade planaturen, / Eta puioak elkharren kidera berdinduren.
// Fiñean nola Zerua baita guztiz leuna, / Lurraren bisaia hala izanen da berdiña. EZ Man I 89. Eta onezaz bideirikitzen
digu Doktore Santu bat alabatzeko, alako bide-berdiñ argizkoa. Lar SAgust 3. Azkenean joan ta
gordetzen da arririk ez den toki berdiñean dabillen ura bezala. Mb IArg I 284. Zelai berdiñean dabillelako
ustean. Mb IArg II 12. Zeruko bide berdiñ ederra. Echag 218. Hantik ezagun zen itsasoa, aldiz mirail bat bezain
arrasoa eta bardina, aldiz, zoro baten pare, harri peñen kontra muthiritua. Dv RIEV 1931, 557. Mendiak ordoki,
oro bardin, legun-leguna. HU Aurp 200. Bizkaiko euskerearen laztasunak aitatutean eztot esan gura
Gipuzkoakoa edo beste lurralde batekoa bardiñagoa, samurragoa edo akats gitxiagokoa bada edo ezpada. Ag
Kr 8. Murritzak dira, lantze ttipikoak, berdinegiak, hotz eta motzak beren loreen gatik, Cestonako hôtelak Vichykoen
aldean. JE Ber 75. Toki au berdiña da, erria toki atsegiñean jaiota dago, mendiz inguratuta. Anab Poli
106. Tokiak dituzu batzuk berdiñak, toki zelaiak, lurra ta arriak. Anab Aprika 8. Badakusket orduan / esku
gorenak nola zimendu / ain berdin eta galgan / jarri dion lurrari. "Tan a nivel y plomo". Gazt MusIx 123.
"Adaequare tecta solo, lurrarekiñ berdintzea, lurraren berdiñ egitea" Urt I 130.
bardin (V-gip). Ecuánime. "Bardiña [...]. Tratándose de personas, justo. Alkatetzarako, gizon bardiñ baten
billa gabiz" Etxba Eib. Orduban izango da ezagutuba gure jauna zein bardiña eta justuba dan bere
juizioetan. msOñ 11v.
II (Adv.). 1. (V-gip, G, L, AN, BN, R; Urt I 129, Lar, Mg Nom 68, Añ (V, G), Hb ap. Lh, VocBN, Dv), bardin
(V, S; Mg Nom 68, Añ (V), Gèze, Dv, H). Ref.: A (berdin); Lrq /bardin/; Holmer ApuntV (bardin); Gte Erd 180.
Igualmente. "Adaeque, berdin, igoálki" Urt I 129. "Igualmente" Lar y Añ. "Equidistar, berdin bidastitu" Lar. "De
même, de la même manière" VocBN. v. berdinki. Tr. De uso general.
Egun hartan handiena izanen da erratuia / Eta bardin iuiaturen handia eta xipia. E 59. Sufrituren dugu hain
iustoki eta hain zuzen onez guziéi bardin apartenitzen zaikun Testamentu konplitu haur edeki, estal, korrunpi edo
ezezta dakigun? Lç Adv ** 5v. Batak estimatzen du egun bata berzea bainoago, eta berzeak estimatzen du
bardin zein egun nahi den. Lç Rom 14, 5. Zegaiti lauoi bardin on eretxi / ez deraustezu euren amoreetan?
Lazarraga 1145v. Biak berdin hik ostikoz egotzten tuk lurrera. EZ Man I 45. Eta halatan biak berdin su batetan
egonagatik, eztira biak berdin erratzen eta ez penatzen. Ax 583 (V 374). Zeruek salhatzen dute / Iainkoaren
loria: / Haren obrek deklaratzen / Bere Moldalaria. / Egunak hurrena hurren, / Badu berdin salhatzen. Hm 43.
Bainan ezterauzte bere lanak ordenatzen, ez berehala, ez berdin, ez ordu, ez leku guzietan. SP Phil 173. Lo
danzanak eta gu bardin Iaunaren aitzinera helduko gira. Tt Onsa 79. [Gogoa emaiteko dügü] hen bardin
egiaren erraitiari, algarren berririk etzienian ere. Bp II 119. Ezteia ber Jesüs-Krist Jauna bardin Meza orotan
Jinkoari ohereskatzen? Ib. 12.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
894