Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
berbiztu. v. berpiztu.
berbiztzalle. v. berpizle.
berbo (V-gip ap. Etxba Eib; Urt, Lar). 1. Verbo. "Verbum analogum, berbo zuzéna, erregel araberako
berbóa" Urt II 75. "Adverbio, ala deitzen diogu berboari darraikan eraiskun bati, eta aren adierazia nolatzen
duenari" Lar (pero cf. ib.: "verbo, en la Gramática, eraskitza"). "Zeiñ ez dakixana, sasoian, maittien berbua?"
Etxba Eib. v. aditz. Haukien gainean dohazi bertze gainerako berbo guztien konyugazinoak, latinez deitzen
diren berbo anomaloez eta defektiboez kanpoan. ES 91. Zerenetariak ezin ediren baitzetzaketen berbo pasiboari
justuki erantzun zezokion sinifikantzarik. Ib. 96. Konsidera badetzagu hitzen sinifikantzak, izenen deklinazinoak,
berboen konjugazinoak eta propietateak. Ib. 127s. Beste parteak, Berboaren aldean zerikusirik ez dute. Cb EBO
32. Artikulu oriek Euskerak Berboan daramazki. Ib. 32s. Liburu euskera garbikuak irakasten dabee onduen,
zelan jokatu izen ta berbuetan. Mg PAb 200. Berbuan bertan sartuten dira ainbeste gauza. Ib. 201. Noiz ere
berboko lan egilea lehen presuna baita, eta bakotxa. "Lorsque le sujet du verbe est de la première personne et du
singulier". Arch Fab 150. Berbo edo adititzen lenengo erabidera iritxi zan. 'A la primera conjugación de los
verbos'. Aran SIgn 49. Ene ustez hitzen ikastea bezain beharrezkoa da aditza eta berboa. Zub 93.
2. (Lar, Añ). Verbo, segunda persona de la Trinidad. "Verbo Divino, Berbo Dibinoa, Jainkoaren adititza" Lar.
"Verbo divino, Berbo Dibinoa, Jangoikoaren Berbea" Añ. Mintzo da Ama bere Haur / Berbo dibinoarekin.
Gç 74. Aitaren berboak egin zuenean / Amudiozko banketa. Ib. 124. Berboaren bothereaz haragi egiñ izatu
zaren ogia, urrikal gakizkitzu. Ib. 126. Berbo eternoa, leen solamente Jaungoikoa zana. OA 27. Berbo eternala
irakhatsaille duenak ez du horlako gauza alfer eta funs gabekoez spiritua trabatzen. Ch I 3, 2 (Ol Betiko Itza, Pi
Auti edo Jaungoiko-Semeak). Gauza guziak berboak egin ditu. Ib. 3, 2 (SP gauza guziak heldu dira hitz
batetarik). Neuri ere berbo eternala mintzatzen beita, hura hanitx ustekeriatarik eskantzützen da. Mst I 3, 2.
Zure errai garbietan Berboa haragiz bestitu zenaz geroztik. Mih 49. Zeruak, lurrak, Berboaren inkarnazioneak,
sortzeak, bizitzeak, heriotzeak, guziek erraten darokute gu dohatsu egiteko izan direla. Brtc 135. Kriatura guziak
baño lenago sortu zuan Berboa, edo Hitza, ta Jakiundea. Ub 125. --Berbo edo Itz beti dirauen ori zer da? --
Jainkoaren Semea. Ib. 65. Prinzipioan bazé Berboa, eta Berboa zego Jangoikoan, eta Jangoiko zé Berboa. LE Io
1, 1 (HeH Berboa; Lç TB, Dv, Leon, IBk, IBe Hitza, Ol, Arriand, Ker Itza). Ea bada, o! Berbo adoragarriaren
ama loriosa! eztezazula, arren, nere othoitza arbuia ta mespreza. Dh 89. Berbo Yauna gizondurik / Berboa aragi
da: / Berboak berba egin da / Berboa da yan gauza. / Berbaz bada gora daigun / Berbo Yangoiko Yauna. Añ
EL 2 182 (EL 1 172 Berbea aragitu zan). Berboak hartu du haragizko gorputz bat. CatLuz 40. Berbo eternalaren
humiliazionea misterio hortan. MarIl 124. Zeinak nahi izan baitu mundua salbatu Berbo eternalaren
inkarnazioneko misterioa den bezen moien espantagarriaz. Jaur 349. Berboa aditu behar da Iesu-Kristoz,
Hirurtasuneko [...] bigarren presunaz, Hitzaz, Aitaren Semeaz. HeH Io 1, 1n. Eta aren izena Yinkoain Berboa
deitua da. Echn Apoc 19, 13 (Ip Hitza, Ur (G) Itza, Ur (V) Berbia). Dio [Mahometek] Yesusez: Mariaren Semea
Mesiaz dela, Yainkoaren Berbo eta Izpiritu. Hb Egia 78s. Agertu zaiku geroago, Berbo Dibinoa, Trinitate
Sainduko bigarren presuna. Lap 315 (V 143). Adora eta lauda zazue gure artean egon nahi izan den Berbo
eternala. Arb Igand 183. Zein da Jaungoiko gizon eginaren edo Berbo Aragituaren izen egokia? Itz Azald 29.
Hartakoz Berboa / Da aragitü / Eta Jaongoikoa / Hartarik sorthü. UNLilia 17. Jainko Berboa gizon egin zen.
CatJauf 28. Jainkoaren Hitza edo Berboa: Trinitate Sainduko bigarren presuna. Leon Io 1, 1n.
- BERBO-LAGUN. "Adverbium, aberbioa, berbo laguna" Urt I 256.
berbolsaratu. "Reembolsar" Lar.
berbolsate. "Reembolso" Lar.
berbontzi (Añ (V), A Apend), berba-ontzi (Añ). "Boquirroto", "bachiller, hablador" Añ. "Berbontzi, charlatán y
berbontzikeri, charlatanería (del msOch pág. 276)" A Morf 202. "Parlero, charlatán" A Apend. v. BERBA-
LAPIKO, hitzontzi.
berbontzikeria (V-m-och ap. A Apend; Añ (V)). "Parlería" Añ. "Berbontzikeri, charlatanería (del msOch pág.
276)" A Morf 202. "Berbontzikeria, parlería, charlatanería" A Apend.
berbotaera. "Rebotadura" Lar.
berbotatu. "Rebotar" Lar.
berbote. "Rebote" Lar.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
883