Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
arratsa ethorri zenean, berbera zen han bakharrik. He Mt 14, 23 (cf. Lç arrastu zenean ber-bera zen han). Ez
ete deusku Jangoikuak lagundu gura? Ez dino ber berak gura dabela gure bizitza ona ta azkeneraño irautia
grazijan? Mg CO 85. Sirakusarren Errege Dionisiok, ondasun ta atsegin guztiak gura betian eukazan egunetan,
berberak adierazo eban, etzala ez egijaz zorionekua. Mg PAb 215. Bere ait'amen aphaltarzünaz ahalketzen den
semea, laidogarritzen dük berbera. Arch Gram 59. Berak erakusten deutse zelako soñekua jantziko dabeen:
berbera jarten da euren buru, gordetzalla ta gijari egiñik. Ur MarIl 22. Etzien Pedrok ezertxo ere kontrarik egiñ,
ezpada emeki arturik, ber-berak Aita Santuarekiñ itz-egitera sartuerazi zituben. Aran SIgn 91. Zabaltzen doa
zerua egun pozez betea, / Alako santa arrigarria danarena; / Nok leukekean berberak eukan lako lumea! AB
AmaE 156. Eguzkiak goixago / Ta argiago urten dau, / Berberak kantetako / Bizkortu bere nau. Ib. 179. Bururik
buru bere ibilten da / zuritu ta mutulduten; / eta berbera da iabilkuna / sabel-errotak lotuten. Azc PB 351. Eta
au asko eta naikoa ez balitz legez, Berberak emon gura izan euskun barauba egiteko onbidea. Itz Azald 116.
Berak egin daben kaltea berberak aguro desegin daiala. Ag AL 82. Berbera etorri jaku, ementxe egonda, berak
esan deusku Mañasi nai leukiala emaztetzat. Ag Kr 126s. --Zeiñ, zeiñ? --Joanesen semea. --Zabaletakoa?
Trosuetan ebillena? --Berbera. Ag G 112. --To, debrien arima! Ellande ote iza? --erraiten dako eierazainak. --
Ba, ba, berbera. Zub 86. Ezilkortasun nairik Jaunguak eztauko, / betiraun osoena berbera dalako. Laux BBa
126. --Zein diñozu, chauffeurra ala? --Berbera. Kk Ab II 16. Berberak ez-ete eban, ba, neuri oso-osorik
bigurtuteko epaia jaurti? Otx 23. Berak adierazi, berrizaleak aurreraegi-zale dirala. Ondoz, berberak aterea
dezu idazle-mallekiko auzia. Ldi IL 113. Gure aita zana, bere burua ogendun atzematean, berberak bere
atzaparrez bere begi biak erauzita, gorrotogarri ta osperik gabe il zala. Zait Sof 162. Ai zer nolako arima beltza
eduki behar zuen Gabriela Lohitegi hark... Hargatik, berberak ez zekarren ausaz bere gaiztakeriaren erru osoa.
Mde Pr 181. --Ezagutzen al-duk Engrazi, Pelentuakua? --Gaztelondokoa? --Berbera. Etxde JJ 71. Alde
guzietara begiratu dut, eta... berbera. Txill Let 32. Ez egiala, arren, iñork ez iñork jakin, berberak Xirdogana
izaniko jita, joera edo eraspena. Erkiag Arran 157s. Orrelan eragoion andre Iñesek bere kolkorako, berberak
pillotu ta metatutako egurrai, egur barriak gaiñeratuaz. Ib. 90. Agerian baitago, nolabaiteko zuzentasuna
aiengan badala, izan ere, berberek eta gainerontzekoek zuzenbagekeriarik elkarri egin eztezaioten. Zait Plat
147. "Bidegabekeriaren ama da agintarien ahala", berberak idatzi zuenez. Ib. 18. Jainkoak asmatu zituen
izakiak. Berberak nai izan zituen. Berak erabaki izan du bakoitzaren izaera eta legea. Vill Jaink 94. --Nikanor! -
-Berbera. Erkiag BatB 176. Egiñ ere, berberak aitortzen digunez, bere "izarraren leraz" egin baitzitun. Gazt
MusIx 63. Berari zor zaio, berbera baitugu, moldatzailea ez ezik, tren-gidari jatorra bera ere. MEIG I 171.
(Como complemento predicativo). (Ser, parecer, etc.) lo (el, la) mismo. "Biak ber-bera dira, tous les deux sont
la même chose" H. "Berbera gerthatuko da, gizonaren Semea agertuko denean, lo mismo sucederá cuando
aparecerá el Hijo del hombre" A. Urlia nere lagun, aide edo adiskidea dirudi. Bai, ta berbera da. Cb Eg II
152. Bada Euskerazko Erretorika berbera da, ta erregla ta lege berdiñak dira. Cb EBO 59. Baña ondo itzegitea
ta ondo eskribitzea guzia bat edo berbera deritzala, dio Quintilianok: "Mihi unum, atque idem videtur bene
dicere, ac bene scribere". Ib. 14. Nahi izatea eta egitea, berbera dire zuretzat. Mih 55. Jauna amatzeko, Jaunari
agradatzeko intenzioarekin edo berbera dana Jaunaren onra ta gloriarako. AA III 359. Esaterako, Ama Birjina
Aranzazukua, berbera da zein Begoñakua edo Arratekua. Astar II 48s. Ana Mari berriz, txoratuba beorren
kosmodamakiñ [...]: egundañoko palaziyuak, ontziyak, erriyak, elurteko mendiyak, guztitatik badago, jauna, ta
ber-berak dirudite. Sor Bar 69. Naiz izatez ez ber-berak izan, lurrak beste aingeru batzutan biurturik erakutsiko
gaittu-ta. Inza Azalp 139. Bai omen zan mutill aietan Santa Cruzen antz-antzekoa, ber-bera zirudina. Or SCruz
104. Ez da berbera, baina / bai antz-antzekorik. Or BM 94. Jabetzen dira, Euskalerria / an-emen ber-bera dela.
Or Eus 387. Nere amaren ama dizut nik amona, / okotzez ta sudurrez berbera dagona. "La misma exactamente
en nariz y barbilla". Ib. 104. Siñestedun guztien biotza bat eta berbera zan. Eguzk GizAuz 13. Nornaik ibilli al
zezakean bere-berea zuan txalupa? Ez al zan berbera ikutzea baño geiago edo ainbeste beintzat? Anab Poli 30.
Eztanik ezin daiteke izan, berbera baita zerbait oldoztu ta zerbait ori izatea. Zait Plat 44.
(Permanecer, ser) inmutable, idéntico. Jaiñko handia! Munduan gauza guziak mobitzen ditutzuna, zeroni
bethi mobitu gabe eta berbera zaudezen denboran. He Gudu 130. Oraño beraz, o Jesus! besoak heda
deitzakidatzu, zure bihotza bethi berbera da. Mih 118. Bethi berbera da ene alderat. Ib. 15. Deliberatu duzu
bekhatua utzi, bizitzea ganbiatu behar duzula; ordean bethi ber-bera egon zare. Brtc 249. Bethidanik zen berbera,
/ zena bere baitharik. Zby RIEV 1908, 203. Gure bihotza bethi berbera / thona batek ez du histu! Ox 162.
Zure urteak ez baitira aitzen, berbera baitzera. "Quia idem ipse es". Or Aitork 349. Gizakumeek eztakite iakin
ere, aldatuz ari dana nola dateken berbera. Zait Plat 34.
5. (H). (Adv.). Solamente. v. 1 ber (3). --Nula deitzen dira Jinkuari menepian egon ziren Aingüriak? --
Deitzen dira Aingürü hunak, edo berbera Aingüriak. CatS 21. Debetatzen deizkü ez berbera akzioniak eta hitzak
Xahütarzünaren kuntre duatzanak, bena orano berthüte hura kolpatzen dien nahiküntiak eta phentsamentiak
oro. Ib. 49. Haren arima izan da ez berbera osoki xahü, bena Jinkoaren dohain berhezienez eta handienez
edertürik eta aphaintürik. Ip Hil 15.
- BAT BERBERA. a) Un único, un mismo. Au da bere Aita Eternoarekin Jaungoikozko izate bat bera,
naturaleza bat ber-bera eta Jaungoikotasun ber-bera daukana. Gco I 408. Guziok dotriña bat ber-bera ikasi
degu. Gco II 72. Guziok fede bat degu; esperanza bat ber bera degu. Ib. 72. Iruak dute izate bat ber-bera. Inza
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
878