Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
zirala. Ib. 71. Bear bada, berba emonda egongo zara beste bategaz ezkontzeko. Echta Jos 110s. Bizkai, Gipuzko,
Araba, Napar, / Zubero eta Lapurdi, / gaur Arantzazun besarkaturik, / berba emonaz elkarri, / erabagia artuten
dabe / laguntzeko euskerari. BEnb NereA 91.
(Con berba det.). "Berbia emon (vb. trans.), dar palabra, prometer. Berbia emon zetsan, bere ondoria izango
zala Zeruko izarrak bezin ugarixa" Etxba Eib. "Prometer. Joango nitzala esan notsen eta behiñ berbia emun
ezkero juan ein bihakot" Elexp Berg.
b) (Sust.). Compromiso. Eztaukat iñogaz berba-emonik. Echta Jos 111.
- BERBA ERAGIN. Hacer hablar. Zerubak berba eragin dautsu orain! Otx 80.
- BERBA-ERDI (V-gip; Añ; berberdi V-gip). Media palabra. "Medias palabras, (V) berbaerdiak" Añ.
"Berbaerdi (berberdi ere bai), media palabra. Nik berbaerdi esan orduko asarretu eitten da" Elexp Berg. "Ixo!
Eztot berbaerdi be entzun nai" Ib. Esaizu dakizun guztija berba erdi orretan itxi baga. Astar II 188. Yakiteko
egarri andiya erakusan eta berba-erdi bategaz beinguan ulertzen eban esan gura yakona. Kk Ab II 71.
- BERBA-ERDIKA. "Berberdika (Vc), a medias palabras" A. "Berbaerdika (berberdika ere bai), a medias
palabras. Etzaitte ibilli berbaerdika eta esan garbi gauzia" Elexp Berg.
- BERBA-ERDITXO. Dim. de berba-erdi. "Bestela, gaztetxua da baia, berberditxu bat gogortxuago esatea
naikoa dau zezenduta paretako (V-ger)" A s.v. zezendu.
- BERBA-ERIO. v. BERBA-JARIO.
- BERBA ERNARI. "(V-ple-ger-m), pulla, palabra punzante, litm.: preñada" A.
- BERBA ERNE. "Palabra preñada, berba hernia" Dgs-Lar 8.
- BERBA-EROTU. v. berbaerotu.
- BERBA ESKATU (V-gip). "Berbia eskatu [...], pedir [...] la palabra, en reuniones formales. Batzar legekuetan,
berbia eskatzen da" Etxba Eib. "Berbia eskatu, pedir la palabra" Elexp Berg.
- BERBA GABEKO. a) "Berbabakua, inconstante, infiel, sin palabra" Etxba Eib. Alan esan errian / ta alan
inguru guztian, / ta nobioak / berba bakoak / alan iakin eban artez / kartatxu baten bitartez. Azc PB 162.
Asieratik azkenerañok, berbabakua. Etxba Eib.
b) No oral, no verbal. "Oración mental [...] (V) berba (G) itz bageko orazioa" Añ.
- BERBA GALDU. Perder el habla. "Emmudecer [...] (V) berbea galdu" Añ. Zer egin yako oneri niri ez
erantzuteko? Berbea galdu, biarba, edo zoritxar andiren bat jazo ete-yako itzik ezin egin ixateko? Otx 142.
- BERBA GOZO (V ap. A; Añ). "Chiste", "gracia, chiste" Añ. "Chiste" A. No hallamos ningún ej. en esta
acepción; cf. berba gozo, con el significado de 'palabra suave', en Añ LoraS 176, fB Ic I 19, Azc PB 281, Bilbao
IpuiB 29.
- BERBA JAGIN. Hablar (a). Nun esan eusten / guztiai berba jaginik. Lazarraga (B) 1203v. Modu onetan / oi
ta [Peruri] berba jaginik. Ib. (B) 1200v.
- BERBA JAN. "Berbia jan. Faltar a la palabra. Berbia jandako jendia jarri da aintzen leku askotan. Etxba Eib.
"Berbia jan, incumplir la palabra. Ezixozue ezer sinistu, berbia jaten zalia data" Elexp Berg. Agindu nai
dabenak / dakuskuz labanak / eta gero urdinduta / berba iaten danak. Azc PB 218. Frantzesen nagosia / egun
birik baten / ikusten da berbea / guzurrakaz iaten. Ib. 218.
- BERBA-JARDUN. Discurso. Germanicoren berba jarduna soldadu matxinatubai. Mg PAb 207. Berba
jardun oneek. Ib. 218.
- BERBA-JARIO (Añ), BERBA-ERIO (Añ A). Hablador, parlanchín. "Picotero, hablador, (c.) be-, o
barritxua, (V) berba, (G) itz jarioa" Añ. "Charlatán [...], (V) berba-erioa" Ib (tbn. berbaerioa s. v. "loquaz" y
"parlador"). "Berbaeriola [sic, seguramente error por -erioa] (V; Añ), parlanchín" A. v. berbatsu.
- BERBA JOAN. Perder el habla. Mutu batek edo aldi txarren bategaitik berbea joan jakon batek ezin egin
leikee aozko autormena. Itz Azald 137.
- BERBA-JOKO. Forma flexiva. Euskeriak daukaz berba joko bestek ez legezkuak. Mg PAb 200. Banator,
bazatoz [...] bajatortzuz, bajatortaz [...]. Erdaldunak gastelarren artian irauntsi luziak biar ditube, berba joko
oneetan daguana esateko. Ib. 200.
- BERBA KENDU. Retirar la palabra. v. BERBA UKATU. Agurra ta berbea kendu edo gatxik opa izan
deutsazunez. Añ EL 2 142.
- BERBAKO (V; Dv) Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Fiel, (el) que mantiene su palabra. "Qui tient la parole
donnée" Dv. "Fiel, (hombre) de palabra" A. "Cumplidor de la palabra. Gizon berbakua bada derrior bueltau
biost sor dostan dirua" Elexp Berg. v. berbadun (2). Sendotasunian, Iraunzalian, Odol noblian ta Berbako
izatian. fB Ic I III. Ta esangozu: Ai txibia / egia-zale ta berbakoa! Zav Fab RIEV 1909, 35. Apala esandako /
berbakua bada. Noe 90. Ezaguten ebanetik Nausixa gizon berbakua zala. Etxba Ibilt 483.
- BERBA-LAGUN. "Alguien con quien charlar, con quien hablar. Banoia soziedadera ia berbalagunen bat
topatzen doten" (V-gip, comunicación personal).
- BERBA-LAGUN EGIN. Hacer compañía (hablando). Bide batez bakanderearenera ixan zan, zati baten
areri berba-lagun egitten. Otx 138.
- BERBA-LAPIKO (V-ger-m-... ap. A; Añ (V)). "Boquirroto", "loquaz", "parlador", "bachiller, hablador" Añ.
"Charlatán" A. v. berbontzi, berbatsu.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
867