Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
bestelango berba arrotzak, kendu biar dira dagozanian izen euskerako garbi ta nekezarijen artian artu ta
aotubak. Mg PAb 196. Gitxiago minberatuko nintzate, neuri esango bazeunstaz amar berba astun ta garratz,
oneei bat baño. Ib. 154. Adierazoten dituz, Kristok illte aurrean Krutzetik esan zituan zazpi berba mirariz
beteak. Añ EL 1 116. Bein murmuraziño ta esaka gaistoakaz, beste bein berba loiakaz, biraoakaz, &c. Añ LoraS
53. Sazerdote Jaunak, liburu onak irakurteko, Jaungoikuaren Berbia erakusteko. fB Olg 39. Berba bategaz
luurrera ezarten ditu, bera preso artutera duazan Judas ta soldaubak. fB Ic I 73. Inos etorten bajatzu, ez
juakona, ondo gura baleutsu legez, miin zorrotzagaz ta berba labanakin enbusterijak kontetara. fB Ic II 215. Ez
dira neure berbaak, ta bai jakitunagueenak. JJMg BasEsc 81. Berba astun edo garratzen bat esaten badeutsube,
aztu biarrian beti zagoz barriztetan. Astar II 106. Eta bere lenengo berbiagaz geratu zan santuturik erraijetan
eukan seme San Juan. Ib. 270. Gazte gaztetxutatik / beti elexara, / zeuen abadearen / berbak entzutera. Zav Fab
RIEV 1909, 38. Zeñagaitik Juanes Camerciok adierakietan Lucio Florori, beraren aberastasunaz itz egitean,
esaten ditu berba oek. Izt C 63. Jaungoikoak gorde gagizan berba gestoetarik. CatBus 9. Abegi on, amodijo ta
berba samurren lekuan, izan zituzan arpegi illuna, bekoki astuna, berba garratzak ta agiraka andijak. Ur MarIl
10. Da [oraziño bokala] berbakaz eta miñegaz egiten dana. Ur CatArrig 76. Berba onetara idigi zituzan
mutiltxuak bere begijak. Ib. 35s. Berbakaz adierazo ezin leikianak. Ur BulaAl 1. Ez da mirari entzun neutsuzan
berba andiak / Neure burutik oraindik ezin kendutea. AB AmaE 136. Ze sentimentu ete dau oraiñ artu nigaitik? /
Zergaitik nire berbai ez deutse jaramoten? Ib. 173. Arpegirik eztauko / nunbaist drogosoak / len legez ereiteko /
berba arin zoroak. Azc PB 256. Gurasoen aurrean / surrari eraginez / berrogei berba esanda / Griegu ta
Latinez, / emon eban Galenok / bere epai andia. Ib. 251. Ez da geitu ez kendu ez aldatu bear berba bakar bat
ere, zergaitik bertako guztia da esangura andikoa. Itz Azald 19. Gure biotza eta adina joan daitezan gure
minagaz eta berbakaz batera. Ib. 62. Iñoiz ezteutsat arpegira begiratu, egundo eztau berba bat nire aotik entzun.
Ag AL 17. Amandok berba onak esanaz parkamena emoten eutsala, il zan euskaldun bikaiñ argidotarra. Ib. 92.
(s. XX) Aida baten, lau berba esan orduko, jaurti eutsezan ukabilkadak. Echta Jos 146s. Senar-emazte biari
esaeutsazan agoratu jakazan berba guztiak. Ib. 177. Nai det berba gutxitan biar au amaitu. Enb 162. --Josiko
dautzut pozik, --zeuk, berba samurrez--. Laux BBa 108. Euren aurrian ez esan bein-be berba txarrik ez badaezpadako
gauzarik. Kk Ab II 145. Ene bakaldun zurra, ezegixuz siñistu onen guzurrezko berbak. Otx 19. Eta
eztaust iñok berba geiagorik atarozoko, ez-ta ludiko urre guztijakattik be! Ib. 79. Andrea oinak eranzten, /
berbako amar erantzuten (V-arr). "Respondía diez palabras por una". A EY IV 78. Baliogoa: Erraz aipatzen dan
berba. Txill Let 56. Olerkariak eta koblakariak berba ain gozoz ta esakera gartsuz kanta oi daben maitetasunak.
Erkiag Arran 60. Berba bi esan nai deuazat neure azken-agurra emonaz batera. Bilbao IpuiB 209. Zenera
etorrena asi zan berbak soltatzen. SM Zirik 75. Berba labanak, jolasak bardin, / gaba arturik eguna; / auxe da
gure etxietako / bakia kendu dabena. BEnb NereA 161. Gogaitu egin dala dirudi, beti berba antzeko ta bardiñak
esan ta esan. Erkiag BatB 175. Alperreko berbak, alperreko erantzunak, alperreko begiradak. Ib. 112. Gero,
begien aurrean dugu, gutxien espero dugunean, adiguritasuna edo horren gisako beste berba zantarren bat.
MEIG VII 39s.
v. tbn. (para textos del s. XX) Akes Ipiñ 33. Gand Elorri 24. Osk Kurl 117. Etxba Ibilt 457.
(-ea det. Añ (V)). Verbo, segunda persona de la Trinidad. "Verbo divino, Berbo Dibinoa, Jangoikoaren
Berbea" Añ. v. berbo (2). Berba Jauna gizondurik, / Berbea aragitu zan: / Berba bat Berbeak esanik, /
Berbea janari biurtu zan. Añ EL 1 172. Eta jantzirik eguan odol txipristiñez beteriko soñekuagaz: eta deituten
jako bere izena, Jaungoikuaren Berbia. Ur Apoc (V) 19, 13 (Ur (G), Ker Itza).
2. Palabra, compromiso. "Esponsales, (V) eskonz-berbak, (G) ezkonz-itzak; fedeasteak, esposaiak" Añ. Cf.
BERBA EMON, BERBA JAN. Faltadu ezin lei berba errealak. EgiaK 89. Alkarri emon eutsen berbeari. "A
la fe que se prometieron". Cap (ed. 1893), 50. Emon deutsu sinistea / --Andikanoren berbea-- / franzesari ze
zatozan / iditera atea. BBizk 27. Emaiten deutsut berba irme bat. Urqz 29. Orra zein laster kunplietan dabe /
bere berbia Zerurik. Urqz 86. Neure bitarteko Santu, S.N. ta N. lagun zakidaz neure berba ta propositu au gaur
ta beti ondo gorde dagidan. Cb CatV 100. Emoten deutsut berba oso sendo benetakoa aurrerakoan ez geiago
bekaturik egiteko. Añ EL 1 143. Ezkontzeko berbia eskatuten da, pekatu egiteko. fB Ic III 362. Bada kobru emon
biar jako berbiari. Ib. 359. Agaitik izten da ainbeste nasaitasun, ainbeste ezkontzako berba ariñ ta ondo pensau
bagaak. JJMg BasEsc 248. Nun da emiendia? Nun proposituba? Oh! Zenbat guzurrezko berba emoten jakon
Jangoikuari! Ib. 56. Onezaz ostian, dagoz ofizijoko batzuk, zeinzuk ezin esan leijen pekatu mortalen beian
dakijen gauzia, isilik egoteko berbarik emoten ezpadabe bere. Astar II 181. Emen nator ni Pedro Bentura, /
geroago ta meaago, / neure berbea betetuteko / bost aste baino lenago. Azc PB 125. Neure biotzean daukadala,
baña eguno eztogu egin ezkontza berbarik. Echta Jos 192. Bakizu, Sabas, zein indar daukan euskaldunaren
berbeak, eta berbatuta badago, ezin leike aldatu ezegaittik. Ib. 324. Asmakeri au neuk emon neutsun berbea
betetako baño ezta ixan-da. Otx 29. Etzagun batzuk emoniko berba ori ondo gorde daude. Akes Ipiñ 27. Ondo
konpondu ei-ziran, eta ezkontzeko egin ei-eben berba. Alzola Atalak 45.
Berbea-berba, ta eskatu dozuna ordaindduaz, amaittu dira gure artu-emonak. Echta Jos 243. Berbea berba,
gixona. Alde orretatik ardura barik egon. Otx 76. --Bai jan! Eta len emoniko berbia? --Berbia berba. Baiña
badakik ba: Gose danak jan egin bear yok-eta. Bilbao IpuiB 48.
3. Discurso, palabras; conversación. "Berbak ekarri dau [gai ori] (V-gip)" Gte Erd 27. Cf. BERBA KENDU.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
864