15.05.2013 Views

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru<br />

Azaroa Abenduan, / goiz bear ta beranduan. Muj PAm 62. Oihan-bidean ergelen bat / oihuz dihoa berantean.<br />

Mde Po 77. Goizian izarrakaz / lanari oratu, / gaubian beranduan / ondiño jarraitu. BEnb NereA 124. Berebat<br />

badakit besteek erabat beranduan edaten dutena. Zait Plat 107.<br />

- BERANDU HANDI, BERANT HANDI (Dv). "Berant handi zen ordukotz, il était bien tard pour lors" Dv.<br />

- BERANDU HANDIAN. "Berandu handian ethorri, fort tard venu, il a tardé à venir" SP. Cf. BERANDUAN.<br />

- BERANDU BATEAN. Tarde. Gabian berandu batian sartu zan tabernan bezero onenetariko bat. SM Zirik<br />

17. Jo eban etxerutz berandu batian. Ib. 61.<br />

- BERANDU-BELDUR. Berandu-beldurrak al zaramate? "¿Os acosa el temor de llegar a deshora?". Ldi IL<br />

130.<br />

- BERANDUEGI (berandugi V-gip, AN-ulz), BERANTEGI. Demasiado tarde. "Berándugi, berandugí" Iz Ulz.<br />

"Berandugi, demasiado tarde" Elexp Berg. Zeren berantegi bihurtzen zaren orazione egitera. SP Imit III 30,<br />

1. Berantegi ezagutu aut, / Enganagarri mundua! Gç 162. Kofesatu behar da muga onez, eta ez berantegi egon<br />

behar bertze sakramenduak errezibitu gabe. CatLav 352 (V 171). Deüsek ere eztizü zelüko konsolazionia hala<br />

trebükatzen, nula berantegi orazionialat ützültziak. Mst III 30, 1. Helik ezagutu zuen, berantegi balin bazen ere.<br />

Lg I 253. Berantegi hatzemana, / Robespierre kruela / Gillotinan da finatu. Monho 64. Zein beránt onetsidúten!<br />

/ Ai Jesus, berantegí. LE Kop 183. Berantegi yaiki, goizegi ohera. Gy 204. Berantegi da orai soals horan<br />

sartzeko. Dv Lab 221. Erranen diote beraz, berantegi dela bide onerat itzultzeko. Jnn SBi 95. Urruñarrak,<br />

berantegi jakinik, ezin etorri dire. HU Zez 160. Berantegi helduko zelako beldurrarekin. <strong>Bar</strong>b Sup 39. Abiatü<br />

ziren bena berantegi. Const 31. Ez da goizegi, baño ez beranduegi ere! Or Mi 105. Ez ete-zabiltzate beranduegi?<br />

TAg Uzt 141. Berantegi heldu zira; Marianne gaixoa Jainkoa baitan pausatu da! Lf Murtuts 34. Eta abagunea<br />

etorri zenean, beranduegi zen. Mde HaurB 34. Beranduegi datorkit damua. Txill Let 141. Ez duk oraino<br />

berantegi. JEtchep 74. Beranduegi konturatu zan Nikanor. Erkiag BatB 59.<br />

v. tbn. Zait Sof 142. Ugalde Iltz 14. Lab SuEm 182. Berantegi: Mih 14. Egiat 245. Arch Fab 155. CatJauf 15.<br />

Zub 50. JE Ber 20. Or Aitork 227. Larz Iru 118. Ardoy SFran 90.<br />

(Beranduegia izan). Beranduegia ez balitz, erran nezakezu orai. Bego biharko. Dv Lab 90. Beranduegia<br />

dela zehetasun hortan sartzeko. Ib. 58.<br />

- BERANDUEGIKO, BERANTEGIKO. Tardío, que llega demasiado tarde. Hordikeria madarikatu hori [...],<br />

hobe luke miletan, berantegiko erretretaren esperantza baino. HU Zez 204. Bai, burugabe jokatu naiz, egia!<br />

Baña beranduegiko gauza da, lengo utsegiteak orain zuzendu nai izatea. TAg Uzt 125.<br />

- BERANDU EGIN. Atardecer, hacerse tarde. Azkenean berandu egin zan, gaua heldu, ta agur esan zieten<br />

azkeneko etxekoei. Osk Kurl 59. Oso berandu egin zanean. Ker Mc 6, 35 (IBk, IBe berandutu).<br />

- BERANTEGIZ. Pensando que es demasiado tarde. Ahanzten dugu erraitea, sendatu zenetik hamabortz bat<br />

egun lehenago, Moynac medikuak igorria zuela Baionako ospitaletik etxerat, deus onik egiteko berantegiz. HU<br />

Aurp 187.<br />

- BERANDUEN (Dv), BERANTEN (Dv, A). "Beranten, le plus tard" Dv. "Beranduen, le plus tardif" Ib. "Lo<br />

más tarde" A.<br />

(Con ere). "Beranduen be, iruretan etorriko da (V-gip)" Gte Erd 280.<br />

- BERANDUENA, BERANTENA. a) Lo más espaciadamente. Cf. supra (I, 2). Ore Kreazalia errezebi ezak<br />

berantena bazkoz ümilki. FPrS 15 (tbn. Bp I 47, CatS 7). Urthian behin Bazkokari berantena Jaun Erretorari,<br />

edo haren lekhükoer, edo hari permisione galthatürik, beste kofesor bati kofesatü eztatianak. Bp I 109.<br />

b) "(A) más tardar, beranduena, beluena" Lar. Daigun aprilian edo maiatzian berantena, akabaten da<br />

pakatiaz zor guziua. Mdg 138.<br />

- BERANDUENA JOTA ERE. Como muy tarde. "Beranduena jota ere, iruretako emen izango da (G-azp)" Gte<br />

Erd 280.<br />

- BERANDUENAZ. v. BERANDUENEZ.<br />

- BERANTEN BERANTENA. Como muy tarde, a más tardar. Gomendatzen zankolarik othoi beranten<br />

berantena oren baten buruko etxen izan zadin. <strong>Bar</strong>b GH 1930, 176.<br />

- BERANDUENEAN, BERANTENEAN (-nin S). "Berantenean (Hb), au plus tard" Lh. "Au plus tard" Lrq s.v.<br />

berant.<br />

- BERANDUENETIK, BERANTENETIK (Hb ap. Lh). "Du plus tard" Lh.<br />

- BERANDUENEZ, BERANDUENAZ (H), BERANTENEZ (BN-arb), BERANTENAZ. Como muy tarde. "Au<br />

plus tard" H. "Berantenez zortzi orenak ukanen ditu (BN-arb)" Gte Erd 280. Bere nahikara guzien bururat<br />

heltzen badire ere, berantenaz hiltzearekin batean; eta batzutan, oi, zein laster, guziak galdu beharko dituzte. Dh<br />

200. Haren ondotik, gaztenaz ase; gero, bederatzietako oherat, berantenaz. JE Bur 76. Urteroko artikulu-epaia<br />

beranduenez Garagarrillaren azkenerako eman bear da. Ldi IL 99. Euskaldunek beren lehenbiziko maileguak<br />

berantenaz egin zituztela XVI garren mende erditsutan. Lf in Casve SGrazi 10.<br />

(Con ere). Eta berantenaz ere biziarekin akhabatzen da. Jaur 144.<br />

- BERANTENIK. En último lugar, más tardíamente. Hurbildu ziren berantenik ethorriak, eta izan zuten<br />

kornadu bana. Lg II 196.<br />

- BERANDU IZAN. (Con aux. trans.). Ser tarde (para alguien). Bada ez, ez, berandu duzu, alfer mintzo zara,<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

839

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!