Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
jegua, beor, beoka, zaldi, zaldiño, moxal, [...], eta beste abere zamarako direanak. Ib. 167s. Oetako geienak dira
zaldiño gazte, beoka txume eta asto txikitxoak. Ib. 183. Gero beor, beoka, txiko, zaldiakaz, / Mula, mando,
mandako, ta asto ostuakaz. AB AmaE 235. Arlesko neska gazte batzuk, beoka zurien gañean zangalatrau datoz
laugainka. Or Mi 49. Iratzebailleen eupetakoz biokak ikaratu egin dira. Lek EunD 23. Urruti bage, bikoak an du
/ beor bat beokarekin. "Una yegua con su cría". Or Eus 328. Emakumezko bat, Aitnaiar beoka baten gañean
yarririk, gureganuntz datorrela dakust. Zait Sof 114. Venusek berak eman zien gar ori Potkieko behokak
launaka uztartuta Glaukusen lo-adarrak beren masail-ezurrekin zatitu zituten garai artan. Ibiñ Virgil 99.
behokalde. "(Hb), troupeau de pouliches" Lh.
behokategi. "(Hb), écurie à pouliches" Lh.
behomi. v. buhame.
beondari. "Cortejador" Lar. Cf. beondetu.
behondari. Contemplativo. v. behondaztari. Batzuetan neskatxa batzu bizitz-izpirituale[a]n goraguregi
izanez [...], egin nahi dira behondari ordu baino lehen. "Contemplatives". Birjin 264.
behondatu. Contemplar; meditar. v. behondaztu. Errexki haren amodioaz sustatzen da guzia [Jainko]
haren behondatzen ta maithatzen ematen den denbora hartan. "À le considérer". Birjin 264. Aste donean are
berezikiago bermatzen zen Jesu-Kristoren behondatzen Gurutzearen gainean. "À contempler". Ib. 278.
behondatze. Contemplación. v. behondazte. Azken afarian Gozabethariaren altzoan phausatzeko
behondatze gozo batez. "Contemplation". Birjin 281.
behondaztari. "Contemplador" Lar. Ai ni serafitar!, ni behondaztari!, ez naiz oraino aintzinatua othoitz
arruntenean, ta hain gora igana naizela daukazu? "Moi contemplative!". Birjin 439.
behondazte. "Contemplación" Lar. Emeki-emeki behondaztearen mailik gorenetaraino iragan-araz
zinetzaketena. Birjin 97. Behondazteari behar zaizkola bakhar-bakharrik eman. Ib. 108.
behondaztu (Lar). Contemplar; ver; considerar, meditar. Ea zertan emanen zuen denbora, Zerua ontsa
behondaztu ondoan. Birjin 93. Dakit ene erredentora bizi dela, [...] ta ene aragietan düdala Jinkoa ikhusiren,
nihaurek düdala ikhusgei berzeren begietan ez, bena enetzaz düdala beondaztüren. Egiat 183. Behondaztu dugu
haren loria, Aitaren Seme bakharrara darokan loria bezala. TB Io 1, 14 (Lç kontenplatu, Dv ikhusi). Beondazt
dezatentzat ene loria, zeina eman baidautazu. Ib. 17, 24. Iragaitearekin eta beondaztearekin zuen debozionea,
ikhusi dut ere aldare bat. TB Act 17, 23. Jesus hau altxatua izan dena zuetarik zerurat yautsiko da zerurakoan
beondaztu duzuen gisa berean. Ib. 1, 11. Begiratu eta beondaztu ezazu bai, zuk orain denbora gutxi zerekin
zenduben nere alaba maiteari. Ill Pill 26.
beonde. "Cortejo" Lar.
beondetu. "Cortejar" Lar.
behondo. "Retoño, renuevo, brote (Darric ms.)" DRA. "Arbol que viene directamente de la simiente (BN-lab)" A
Apend.
beonika. v. beronika.
behor (V, G, AN, B, L, BN, Sal, R; Lcc, IC, Mic, SP, Ht VocGr, Lar, Añ, Lecl, Arch VocGr, VocBN, Dv, H,
VocB, Zam Voc), begor (B), beur (R-uzt-is), bior (V-gip, G, AN, B, Ae; Lar, Añ, H), biur (V-ger), bigor (H),
bohor (S; Gèze, Dv, H (S)). Ref.: VocPir 404; Bon-Ond 142; A (beor, beur, bior, bohor); Lh (behor, bohor); Lrq
/bohor/; Iz ArOñ (bior), R 287 y 303, Ulz (biórra); Etxba Eib (biorra); Holmer ASJU 1968, 93 (biúrra); EAEL
81; Elexp Berg (bior); Gte Erd 2; Izeta BHizt2 (begor). 1. Yegua. "Beorra, yegua" IC 446r (v. tbn. 443r).
"Behorra, jument. Behorrak ilhor egin du, la jument a avorté" SP. "Béur bat, una yegua" (R-is) Iz R 303.
"Béurra, la yegua" (R-uzt) Ib. 287. "Biórra, bi(y)órra, la yegua; biorrán kímek, las crines de la yegua" Iz Ulz.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
817