15.05.2013 Views

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru<br />

Ventana. "Leioa (G), bentanea (V). Ventana" Mg Nom. "Ventana: (c.) bentana, (G) leioa" Añ. "Bentának"<br />

Giese CasaS 10. "Béntania, la ventana. Bi béntana (V-gip, G-azp)" Iz UrrAnz. "Prestado del romance en<br />

perjuicio de la voz propia, leiua, perdida en Eibar. Neska bandera ori, beti bentanan (leiuan) dago" Etxba Eib. v.<br />

leiho.<br />

Zeure aposentuko bentanara joaten. Lazarraga 1140r. Gabetan barriz ez jagot joko / laztanai biguelea, / ez<br />

geiago oneretxiai / bentanarean flautea. Ib. 1195v. Irikazu arako bentanea. Mic 12r. Axetxu oz bat sarzaiten da<br />

bentanatik ebagiten dauzela surrak. Ib. 12r. Joan zan komentoko bentana edo leio batera. Añ MisE 166.<br />

Bentanara urtenda, ango loijak jaurtegi eutsazan purijaz senarrari buruti beera. fB Ic III 374s. Neskatillak sarri<br />

urteten dabee bentanara, berso zikiñak entzun, ta barrezko eskerrak emotera. JJMg BasEsc 125. Ikusi eban<br />

zelan idigi zan bere gelako leijo edo bentania. Ur MarIl 66. Euki biar ditu bentana asko axiaren sartu<br />

urtenerako. Ur Dial 82 (It leio, Dv, Ip leiho). Don Nikolas karamelo / konpesore Mariandres, / alarguna<br />

dontzellia / kantaremos alegria. / Lau bentana bost ate / sei etxe ta subete. Canc. pop. in Kk Ab I 60s. Edegi<br />

dirade zeruan / Ate diamantezkuak; / Arixekin batera / Bentana izarrezkuak (V-ger). Balad 193. Neure maiteak<br />

bota egin eustan / lantzea bentanarean (V-ger). Ib. 123. Urten daik, mutil, urten daik, mutil / alako bentanarian /<br />

ama neuriak urten dagian / kanpora sospetxerian (V-m). Ib. 57. Utsuak eder leio / bentanak are geiago / Utsuko<br />

etxekoandrea / Santanan defuntu dago (B). Ib. 181 (en la vers. de NafEKZ 191 Utsuak eder leiho, / Lantanak<br />

ederrago, / Lantanako alaba / Utsuan hila dago). Trumoiak diranean [...] Santo-kristoa bentanara atara eiten<br />

dogu. (V-gip). Gand Eusk 1956, 211. I, Jerolimo, urrenguan andriakin laztanka abillenian, bentana ondotik<br />

erretirau eike. SM Zirik 79. Geiagoko barik, bentania zabalduta, bota eban bere burua ibaira. Ib. 120.<br />

Bentanetatik preguntaten deutsoean euren andrari ea botako badaue (V-ple). Holmer ASJU 1969, 176.<br />

- BENTANA-MARKO. "Marco de ventana" Elexp Berg.<br />

- BENTANA-OSTE. Zona situada tras la ventana. Beste askok ez dauko / batbere modurik / jente guztijen<br />

aurrian / artzeko ardirik, / gero zer egiten dau / etxera juanda, / mentana oste batetan / banan, biñan bota.<br />

DurPl 85.<br />

- BENTANA-TAPA. "Tapa de ventana, contraventana. Bentana-tapak itxi amabixak aldera" Elexp Berg.<br />

- BENTANA-ZULO. Ventana, hueco de ventana. Plaza baztar bateti edo bentana zulo bateti dantziari<br />

begira. fB Olg 69.<br />

2 bentana (V-m, G ap. A), bentania (-ixa V-ple-ger ap. A), mentana (SP, Dv, H). "Mentanak, tripes de morue"<br />

SP. "Membrana de color negro, que recubre interiormente parte del estómago de algunos peces" A.<br />

bentanazale. "Ventanero: (c.) bentana-, leiozalea" Añ.<br />

bentantxila. "Bentantxillia, la ventanilla" Iz ArOñ.<br />

bentari. Ventero. v. bentazain, bentera, bentero. Nire laguntxoak artzaiñari deutse / Jarraitu atzetik toki<br />

atara, / Ez nebalako nai arei jarraitzerik / Bentaria nator Urkiolara. AB AmaE 365. Gaztelu ospetsuren batera<br />

sartu zala iruditu zitzaion, [...] eta bentariaren alaba, gazteluko jaunaren alaba zala. Berron Kijote 176.<br />

Albistea eman zien bentariak, bentan zeuden guztiei, etxe-lagunaren ero-aldia. Ib. 53.<br />

bentasun. v. benetasun.<br />

bentazain, benttazain (T-L). Ventero. "Mastroquet, tabernari, benttazain" T-L. v. bentari. Onagiño<br />

igotea, bizia salbeta arren, / Gura neban bentazaiña gaur al neban moduan, / Emen nozu errukarri, ill ez nadin<br />

otzen otzaz, / Errezki artuko nozu zure benta barruan. AB AmaE 365.<br />

benteboliño. Automóvil. v. automobil. Lenengo automobilla. Emen lenengo entzun zan benteboliñoak<br />

asmau zirala, berez joaten ziranak. And AUzta 89. Ez adi joan orain, benteboliñook gero ere ikusiko dituk eta.<br />

Ib. 89.<br />

bentera. (Forma con marca de género). Ventera. v. bentero, bentari. Zagoz ixillik; ementxe dator bentera,<br />

ta etxeko andra prinzipala, ta enzuten badeutsube konbersazinua, galdubak gara. Mg PAb 72. Ez egidazu<br />

geijago aitatu atso benteriaren konturik. Ib. 81. Zer egin daben? Bentera andra zar erdi itxu bat dana banatu<br />

berarijaz urdai azala aurrian iminita, labandu ta jausi zedin. Ib. 191.<br />

bentero. "Ventero. Olerriako benterua zan, bide batez, katenerua" Etxba Eib. v. bentari.<br />

bentertz. "Bentertz/a, la línea divisoria de aguas en un monte" Iz ArOñ. v. MENDI-ERTZ.<br />

Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten<br />

mende.<br />

812

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!