Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
Amerikako partera. Ib. 27. Inpernuen alabak / bi bentaja ditu, / plazan eder galanta / da etxian irritu. (V-ger).
Garate RIEV 1935, 350. Aldaz eta Alderegia laisterkariak, Billabonatik Aiara probatu dituzte beren almenak. Bi
minuturen bentaja eman dio Aldazek Alderegiari. Basarri 91. Aztoratua [ebillen] neskamian ondoren, naiz da
onek ez izan beste bentajarik, jaunarentzat, barrixa izatia baño. Etxba Ibilt 456. Len bigun ziran gauz danak
gogor / ta gogor ziranak bigun, / ara zartzeak zertarañoko / bentaja ekarri digun. In Uzt LEG II 80.
Diferencia. "Uretik ardaura baño bentaja aundiegoa dao (V-arr)" Gte Erd 140. "Batetik bestera ze bentaja
dute adinean (B), diferentzi (AN-gip-5vill, BN-arb), diferentzia (G-azp, B)" Ib. 76.
- BENTAJA HARTU. Tomar ventaja. Trabesak egiñ arte / bentaja artzen utzi, / naita ere azkenian / ezin
irabazi. EusJok II 24.
- BENTAJA ATERA. Sacar ventaja. Arrauna fuerte dantzatzen dute / bera jetxi ta gora iyo, / aik berdindu ta
beste amalauren / bentaja atera diyo. Tx B II 81.
- BENTAJA EDEKI. Sacar ventaja. A median genduan / urrengo asia, / artan ereki nion / bentaja bizia; /
irabazten nuela / neukan ekusia, / ankabe ori nuen / erreztxo utzia, / ogei ta zazpi ontza / bentaja guzia. EusJok
II 15. Ogei ontza bentaja / nezkion ereki. Ib. 14.
- BENTAJA EGIN. a) Aventajar. Da andiago eta utra, bentaja egiten dabena fin baga ene pekatuen
grabedade eta anditasunari. "Sobrepuja con grados infinitos a la gravedad de mis culpas". Cap 117. Izanik
munduan ainberze Sanduren gorputzak, egiten diote S. Tiagok bentaja debozioan eta peregrinazioetan bere
gorputzaren bisitatzera etorris [...] mundu guzitik. SermAN 4r. Zenbat bentaja egiten dion zeruak lurrari, ta
aingeruak gizonari, anbat [...] egiten dio donzellen garbitasunak ezkonzari. AA III 392. Danian ardo ugari, /
egiten asko mirari, / mentajarik ez dio egingo / iñork munduan berari. Urruz Urz 27.
b) Aprovechar, ser ventajoso. Neri entregatubak, / nik ditut artubak / ta poltsan sartubak, / bentaja egin dit
neri / an portatubak. AzpPr 39.
c) (V-gip). "Crecer (muy usual en el barrio de Aránzazu, tanto refiriéndose al crecimiento de los niños como de
plantas, etc.)" Vill (comunicación personal). Son asimismo corrientes en hablas vizcaínas exprs. como uliek
bentaja egin deutso 'le ha crecido el pelo';
Tbn. es conocido bentaja egin en hablas guipuzcoanas con el sentido de 'mejorar (un enfermo)'.
- BENTAJA ERAMAN, BENTAJA EROAN. Aventajar, llevar ventaja. Bentaja romanoai / deroezu Isasi, /
guztiak bildur jatezanak / bildur jakuzan guri. BBizk 17. Ez dide kantatzen bentajarik eramango ez batak eta ez
besteak. GavS 7. Ezta errez izaten / bentaja eramaten, / diferentzia aundirik / noski etzuten [bi aizkolariak].
EusJok 125. Ez dagok zertan larritu, ez najok berialakuan arrapauko, buelta biterdiren bentajia jaroiat eta. SM
Zirik 87.
- BENTAJAGO. Premiyu orretan zu / ezpaziña izan, / Bernardo ta neretzat / bentajago zan, / pesta
ederragua / askoz egingo zan. Ib. 38.
- BENTAJA IZAN. (Con aux. trans. tripers.). Aventajar. Bakarrik Jaungoikuaren aurrerako uste det gauza
batek oraziuari diola bentaja predikaziuak. Bv AsL 98.
- BENTAJA KENDU. Sacar ventaja. Egurrak ebakita / ostatura segiran, / korrika juan nintzan / ezin
geldituan; / Jose Martiñek ere / berak zuan partitu, / bentaja kendu nion / zortzi bat minutu. EusJok 87. Bi
minuturen bentaja kentzen / ez dago erreza orri. Basarri 93. Gero ordubetheko klasea ta gero jolas-aldia,
Juantxuri sei tantuko bentajea khentzeko garaia. Osk Kurl 167. Bentaja haundixa khenduko deutsoela
erdeldunek kolejixoan lehenengo urthietan. Ib. 115.
- BENTAJAN. Con ventaja, en situación ventajosa. Egondu naiz guztiyen / planari begira, / oraindikan
bentajan / Udarregi da. AzpPr 111. Antzumarrik tronkua / ebaki aurrena, / baita gero ori nik / berriz bigarrena,
/ bentajan juan eta / baita ere azkena, / amaikari emana / biotzean pena. EusJok 85. Orraitik neri gerta zaidanaz
/ bentajan naiz aterako / kartzelako zertifikaduak / eraman zizkidalako. In SM Zirik 98.
(Tras gen.). Con ventaja de. Lenengo bueltan bi segundoren / bentajan zegon Oriyo. Tx B II 81.
bentajatu. Aventajar. En AxN se explica abantaillatu (510) por bentajatu, abantaillezkoak (103) por
bentajatuak, abantaillatuena (139) por bentajatuena, etc.
bentajoskiro. "Ventajosamente" Lar.
bentajotsu. "Ventajoso" Lar.
bentajotsuro. "Ventajosamente" Lar.
1 bentana (V-ple-ger-gip, G-azp, S; Lar, Mg Nom, Añ), mentana. Ref.: Giese CasaS 10; Iz UrrAnz; Etxba Eib;
Holmer ASJU 1968, 120 y 122; Elexp Berg. Tr. Documentado desde Lazarraga, se da casi exclusivamente en
la tradición vizcaína; se encuentra tbn., junto a leio, en una canción baztanesa. Hallamos la var. mentana en
DurPl.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
811