Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
benigno. Benigno. Ezen hura benigno da ingratetara eta gaixtoetara. Lç Lc 6, 35 (He, Oteitza, Dv, Leon,
Or, Ker, IBk, IBe on, TB ongile, Brunet ongiro, Ol adeitsu). [Behar dik ipizpikuak izan] ez mahatsarnoari
emana, ez ukhaldikari, ez irabazte deshonestaren guthizioso, baina benigno, ez reboltari, ez abarizioso. Lç 1
Tim 3, 3. Ejenplo oietatik atera bear degun dotrina da, gure Jaungoiko onginai, ongille, ongiro edo benignoa
zeñ aita ta zeñ suabe amorosoa dan. Cb Eg II 160s. Orrengátik berorrengátik biz yágo gúre péna ofendítuas
Jaun bát ain óna, benignoa ta préstua. LE Ong 136r.
benignoki. Benignamente, con benignidad. Eta baldin zuetarik zenbeitek sapienzia faltarik badu, eska
bekio Iainkoari, zeinek emaiten baitraue guziei benignoki. Lç Iac 1, 5. Eta ziraden lekhu hartan islako prinzipal
Publio deitzen zenaren posesioneak, zeinek gu rezebiturik, hirur egunez benignoki lojea baikenzan. Lç Act 28, 7
(He hagitz ungi, TB ontasun handi batekin, Dv begitharterekin, Ol adiskidetsuki, Ker maiteki, IBk gogo onez).
benik. v. bederenik.
benik-bein, benipein. v. BEHINIK BEHIN.
beniziar. v. beneziar.
benjamintar. Benjaminita, de la tribu de Benjamín. Bakharrik sei ehun benjamintar itzuri ziren desmasia
hartarik. Ihes egin zuten mortutarat: hek behar zuten egun batez, altxatu benjamintarren tribua edo populua. Lg
I 242. Bauringo urira urreratu zanean, bidera irten zitzaion Benjamintar bat, Saulen aidea, eta Semei zeritzana.
Lard 197. Ibsoset Manainen bizi zan, eta bi Benjamintar Martiztian zerbait aginte zutenak Manainera joan, eta
[...], il, eta lepoa ebaki zioten. Ib. 185.
benjatu. v. bengatu.
benjui. Benjui. "(Laserpitium gumiferum), benjui" Lcq 96. "(Styrax Benzoin), benjui" Ib. 116 ( Aizk). Cf.
Lar: "Assa, goma del benjui, menjui, benjuiaren likurta", pero "benjui, goma olorosa, likurta usaitsu bat".
benk. "Diente de peine (Darric)" DRA.
benki, menaki. Seriamente. v. benazki. Kixostomek zesaion Juanesi / oso menaki: / Esan dizkiat egundaño
/ bi gezur baño? / Eta Juanesek "iru onekin", darantzuio. EgutAr 21-9-1956 (ap. DRA).
benkut. "Que tiene puntas, púas (Darric)" DRA.
beno. v. baino; bueno.
benozer. v. benuzer.
benpe. Sin duda, ciertamente. "Etorriko al da benpe! (AN-gip), etorriko da doike (B), agian jinen da (BN-arb)"
Gte Erd 161. v. beinke.
benpe. v. 2 mende.
1 benta (V-gip; VocBN, H), menta (Dv). Venta, posada. "Benta, auberge ou gîte isolé" VocBN. "Menta.
Hôtellerie isolée pour les voyageurs. C'est la venta des espagnols. Ce mot ne se retrouve plus du côté de [la]
France que dans des noms de maisons; on s'en sert pourtant en parlant de la partie transpyrénnéene du pays" Dv.
"Benta, id. esp. 'venta'; auberge" H. "Bideko ostatua. Adinekoak badakite zer den baina ez da apenas erabiltzen.
Egon ere ez dago jada bentarik" Elexp Berg. Cf. Etxba Eib: "Con la cosa debió introducirse la voz, pues ostatua,
que puede ser préstamo anterior, no es rigurosamente su sinónimo. Olerriako bentia, Matxin-benta, Lapurbenta".
Bentako otseiñak saldu nau. Igarriko deust neu nazala, ta dongago dana, zu bere eruango zaitube
preso erru baga. Mg PAb 190. Bentara dua; an euko dau naikua zer edan. Ib. 193. Bi edo iru leguaz urruti,
benta Iturriozkoan atsedeten santua gelditu zan. Aran SIgn 76. Gertatu zitzaion, bakarrik otoitz egitera Storta
deritzan ostatutxo edo bentaren aldameneko elizatxo batean sartzea. Ib. 95. Au ...-en jaiua da ta / gañera bentan
aziya. PE 81. Nekez emen eldu naz, / benta onetara gaur, / Gabau edola bere bertan egitera, / Errukitu zakidaz
zerren galdurik nator / Ostatu onetako ugazaba jauna. AB AmaE 363. Urkiolako bentan Abenduko gau ekatx
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
809