Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
benetan. Xe 358. Ez baditet ematen / txalo bat ederra / berriz nua benetan / arrabiyatzera. Sor AuOst 104. Bat
ez bagara diñot benetan, / Egin ebala guriak, / Baita igesi egin ebela / Guraso zarren legiak. AB AmaE 71.
Triste bai, triste dabiltz benetan, / Gaur gure nekazariak. Ib. 80. Olgetan aitaturiko destaiña mingarriak,
benetan esanikotzat artuten dozak ik. A BeinB 73. Munduan beti dago / gizona amesetan: / gabaz zorakerian / ta
egunaz benetan. Azc PB 335. Orretan zagoz zu bere? Benetan diñostazu? Ag AL 135. Ain benetan eze [...]
prankotarrak eta gu adiskide izateagaitik ontxe emongo neuke neure bizitzea. Ib. 53. Artu bear diralako egiaz
eta benetan, edo beintzat gurariz eta borondatez. Itz Azald 123. Irakurri egizue Cartagenako Apezpiko Jaunak
Liberalismoaren gañean argitara emon eban bere karta arzainkor benetan jakintsua eta goratua. Ib. 56.
(s. XX) Benetan, aren lepo lodi baltzak izurdearen antz pixkat badauka. Ag Kr 135. Benetan ikusgarriak,
beste uri txikietan egiten eztiran legezkoak izaten dira orduko eliz-jaiak. Ib. 41. Benetan! Aitzgorri gañetik
begiratu ezkero, be aldeko gauza guztiak ume jolasak dirudite. Ag G 12. Baña benetan al abill? Ez al den iretzat
bear? Ib. 240. Baita itza eman ere, benetan gero, etzala iñongo jokotan berriz sartuko. Ib. 130. Au entzunaz asi
ziran gaztiak barreka, ain benetan, eurai bai txis-eragin eutsela aguriak bere ipuñaz. Kk Ab I 22. Altarako
Sakramentuan egiaz ta benetan dagon Jesukristo. KIkV 89 (v. tbn. KIkG 69). Gizasemeai euren irrits, zalekeri,
griña ta oitura dongak darakutsez eta orrelakoen baten otsein eta jopu diranai, olgetan-benetan, akar eta
agiraka be egiten dautse. Eguzk LEItz 26. Ez dala gezurra, Pernando. Benetan arrapatu dirate. Muj PAm 64.
Benetan nire ama bazintzaz [...], obeto egingo zeunke olako itxura magargarrijaz nigana ez etorri. Altuna 98.
Benetan nai bozue nik abestutia, / Bertatik eingot pozik al dotan gustia. Enb 33. Nik Aitaguria esaten dot beti
etxeko difuntuekaiti, baia benetan, biyotzez. Kk Ab II 59. Igarri eban agintariak benetan ebillala. Ib. 26. Erdi
ixekaz erdi benetan egi aundia esan dezu. Lab EEguna 65. Bai benetan! Ak egingo yauk barrezkua, ire lepotik,
tenteltzar ori! Otx 159. Benetan, ezer oberik ez litzake: euskeltzale zintzo aberats batek beregain ta begipean
egunkaria artzea. Ldi IL 73. Gur egin zioten esanez: benetan Yainkoaren semea zera. Ir YKBiz 214. Asi dira
benetan, besagainka aurrena; / seina tiraldi dute; bota dute bana. Or Eus 33. Ori etxagunentzat, ziñez, etorkizun
ederra da, benetan ederra! Eguzk GizAuz 123. Gauza orrein ugazaba izenez gizabatza ala estadua; izanez eta
benetan gizabatzaren nai estaduaren buru ta agintariak. Ib. 145. Jaunaren irakaspenak euren alde dagozala
esateko, benetan lotsa gitxi bear da. Ib. 13. Arrituta negon, benetan, ire aldakuntza orrekin! TAg Uzt 37.
Benetan al-diok ala txantxetan ari aiz? Etxde AlosT 73. Horregatik gauzkakete jainkosatzat herri zenbaitetan eta
jainkosak gara benetan. Mde Pr 127. Diotenez, ez da benetan ez lehenaldirik, ez geroaldirik, baina oro
garaibereko dira. Ib. 328. Neska fiña ta polita zetorren benetan. Etxde JJ 27. Ziur dakit nik benetan esaten
zituela Mirenek bolada onetan gauza aiek. Txill Let 66. Gogorra da benetan, malkoak isuri-eziñeko oiñazea.
Erkiag Arran 154. Ez zan bizimodua, benetan bere, olgetan eta txantxetan ibilteko zera. Erkiag BatB 89. Zenbat
eta zenbat il oi dira bizi izan direlako ustearekin, baiña ziñez eta benetan eztira sekula bizi izan. Vill Jaink 143.
Aitortza on bat egin ondoren, asi lanean benetan. MAtx Gazt 47. Tira, tira! Noiz itzegin bear dezu benetan?
NEtx LBB 43. Jolasean asi zana, benetan bukatu zan andik sei illabetera. Ib. 134. Esaidazu, arren, argi ta
garbi: benetan bidoi orietan gasolinarik ba al dago? Lab SuEm 195. Gizona, bere kezka, min eta ametsekin,
gizona bere zortean, onean ala txarrean, benetan bere egiten baiditu. Larre in Xa Odol 15. Benetan, au
Jaungoikoaren Semea zan. Ker Mt 27, 54 (IBk benetan; Lç, HeH, Ip, Samper, Hual, Dv egiazki, Ur egiaz, TB,
Echn segurki, Ol, Or MB 327 ziñez, Leon, IBe zinez). Gure aurrekoena ez baina geure izaera benetan azalduko
baldin badugu, gure herrietako biziera nahasia euskaraz jarri behar nahi ta ez. MIH 36. Lastima da, benetan,
horrako zuzentzaile horrek liburua zuzendu duen bezain erraz mundua ezin zuzendu ahal izatea. Ib. 172.
v. tbn. (para textos anteriores a 1900) JJMg BasEsc 10. CatBus 32. Aran SIgn 211. EusJok II 103.
- BENE-BENETAKO. (Intens. de benetako). Tr. Hallamos ben-benetako en Mirande, men-menetako en Antia.
Bene benetako penitenzia egin nai balute bizio onetara emanik izan diranak, ez lukee ardorik aoan sartu
bear. Mg CC 149. Ardoaren gañean esaten dituanean konsagrazioko beste itz batzuek, gelditzen dala Jesusen
Odol egiazko edo bene benetakoa. Ib. 194. Nik uste neban bene benetako andikiren bategaz berba egiten nebala.
Mg PAb 44. Etxia infernubaren irudi bene benetako bat da. Astar II 104. Ara emen, bekatari baten irudi menemenetakoa.
Lard 418. Lurreko ondasun ustelakgatik Jauna uzten dutenen zer irudi mene-menetakoa Gerasarrak
begietan ipintzen diguten! Ib. 389. Bere Erregerenganako zeukan leialtasun bene-benetakoa eta
jaioterriarenganako onginai ta maitetasun txit biotzekoa. Aran SIgn 13. Konfianza osoa eztaukagulako Jesu-
Kristoren agindu men menetakoetan, esaten digunean, emango digula aren izenean eskatzen diogun guzia. Ant
JesBi 73. Guztiak ikusi eben alargunaren parkaeran biotz andi ta bene-benetako euskaldun kristiñauarena. Ag
AL 103. Biotz guztiagaz emoeben arranondotar danak euren oparitxoa gizon orren etxerako, ta Tramana ta Brix
ibilli ziran eskean aterik ate, negarrez, bene benetako negarrakaz. Ag Kr 171s. Bazetorkion nunbaitetik benebenetako
galera Joanesen jatorri sendoari. Ag G 18. Soro eder narotuz inguraturik, bene benetako patxadan
zegoan Zabaleta baserria. Ib. 14. Irekin euskaldun jator bat, gure aurrekoak izan ziran bezela euskaldun bene
benetako bat egiteko. Alz Ram 82. Azken une larrian nere Biotza gorde-leku bene-benetakoa izango dutela.
ArgiDL 104s. Agur biotz. Zure ortan nerea sar ezazu, ito baño len zure maitale bene-benetako, Koldo. NEtx
Nola 30. Bene-benetako penitentzi baten bitartez izan ezik Jaungoikoak bere pekatuak barka lizaizkiokenik
ezpaitzun uste. Etxde AlosT 105. Xalbaten garbaia (damua) bene-benetakoa izan zen. Etxde JJ 265. Izen haundi
horiek oro berme ditugu ez dela psikologigaindikoa gezurrezko jakintza, ben-benetakoa, egiazkoa baizik. Mde
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
802