Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
(Tras tema nominal nudo). "Etxe barnean dago" Izeta BHizt2. Ezen haur bere nahiz ignoratzen duté, nola
zeruek lehenagodanik bere izatea ukhan dutén, eta lurrak konsistitzen zelarik ur barnean eta ur artean,
Iainkoaren hitzaz. Lç 2 Petr 3, 5. Nahi baduzu muillatu Tarife barnean. INav 3. Gorphutza izatu denean /
Thonba barnean ehortzi. Gç 157. Flako du biotza, / Baitaki bai huntsa / Lur barnean duela / Laster gorputza.
Bordel 107. Nere gaitza baino handiagoentzat ere zure bihotz-barnean eta zure zaurietan sendagarri segurak
badituzu. Dv LEd 67. Erle bat da Maria / etxe-barnean / Eta landan oro bat hari lanean / Behar denean. Elzb
Po 190. Bastilla barnean zirenek nahi ukhan balute tiratu. Elsb Fram 77. Handitu zenean, kontatu zioten nolako
bizitzea zaraman san Antoniok bortu-barnean. Jnn SBi 60. Eliza-barnean ziren jende guziak. HU Zez 15. Ez
zakie gaixoek zer derabilkan buru barnean. JE Bur 124. Goseak zituen xahutuak bi hilabetez, Alemania barnean.
StPierre 22. Gaixo hegaztina! Hegazti arina! / Oihan barnean erregina. Ox 170. Gure gibeletik, beribil barnean,
aditzen ditugu solas hauk. JE Ber 73. Bidasoa bazenetz ere ez niz orhoitu: ez girea bethi Eskualerri-barnean? Ib.
95. Edaten ari zirealrik ostatu barnean. Barb Leg 133. Yondone Petriren ate-barnean. Or Mi 122. Lêngo gorroto
beltzak utzita / zebiltzan itsas-barnean. Or Eus 204. Bazekin arek bere kolko-barnean, egin zuan marka baño ere
geiago egin zezakeala. TAg Uzt 138. Emasabel barnean aurrak illik dira. Zait Sof 58. Azkaineko hobi zahar
gehienak eliza barnean dire. Zerb Azk 19. Biotz-barnean oreturik zeukan pozoia. Etxde JJ 26. Gogo-barnean
badaude iru auek. Or Aitork 324. Bizkitertian Pontak erne zagon, izkillua eskuen eta sakel barnean, badaezpada're.
Izeta DirG 74. Zure senar on horrentzat izan maitagarri eta ezti, / kanpo hoietan miraila eta etxe
barnean iguzki. Xa Odol 211. Hemen r soila erabili izan da hitz barnean. MIH 98.
v. tbn. Zby RIEV 1908, 86. Arti Tobera 282. Gand Elorri 218. Osk Kurl 199. Lasa Poem 83.
(Tras ines. o adv. de lugar). "Etxean barnean sartu da (BN-arb)" Gte Erd 41. "Otoan barnean sartu gira (BNarb)"
Ib. 42. "Duxan barnean (BN-arb)" Ib. 50. Muillatuko duzu plazer duzun lekuban barnean. INav 56.
Kristien kuntre dira / bethiere malezian / Agaramonen ikaran / Franzian barnian. 'À l'intérieur de la France'.
Xarlem 37. Ezpata sar zitzaizun / Animan barnean. "Dentro del alma". Or BM 110. Bazkal-saskia buruan artu / -
-an barnean muxarrâkin--. Or Eus 85. An barnean, lainoak ta bisutsak estalitako ur gazi zabaletan, zenbait
gauza arrigarri gertatzen ziran. Zait Plat 51.
b) (Dv). (Tras partitivo). En el plazo de, dentro de. "Hamar egunik barnean, dans l'espace de dix jours" Dv.
"Urte laburrik barnean ikusiko dugu (BN-lab), hamar urtheren barnian hil zen (BN-ciz)" Gte Erd 41. v. supra
(II, 3), BERA BARNEAN (b). Zundaz miraturik ea non den athereneko punta, zeiña baita deus gutirik
barnean, berze buia izanen den trebesean. INav 130. Eta orduban izanen duzu barratxoa trebesean edo deus
gutirik barnean suestean estean laurdenenan. Ib. 126. Nola nahi den ere, bigarren pontu huni daronson guzia,
hirur egunik eta bi gauik barnean, gehienerat ere. He Phil 516s (SP 510 hirur egunen eta bi gauen barnean).
Denbora laburrik barnean, altxatu ziren filistindarren bihotz eroriak. Lg I 255. Horrela izan ziren suntsituak, sei
urtherik barnean, alde hetako idolatra gehienak. Ib. 199. Orai ematen darotzuet edaterat ene odola arnoaren
iduriaren azpian, eta oren laburrik barnean, isuriko dut gurutze baten gainean. Lg II 254. Esku guzia bazuela
lurrerat artikarazteko Jainkoaren tenplua, eta haren erreberritzeko hirur egunik barnean. Ib. 261. Damnatu
batek ezpeza isur nigar xorta bat baizen mila menderik barnean. Dh 167. Halarik ere oren gutirik barnean
burhorekin eta arnegurekin hartaz ukhatu zuen. Ib. 213s. Urthe edo ephe laburrik barnean, nere zoriaz jakintsun
eginen naiz. Dv LEd 54. Erhiaren neurrira heltzen dira berrogoi bat egunik barnean. "Dans une quarantaine de
jours". Dv Dial 5 (It berrogei bat egunen barrenen, Ip berrogei egünen barnen). Hogoi eta lau orenik barnean
hiru edo lau aldiz nahasten dute oraino. Dv Lab 53. Hunela eginez, urthe gutirik barnean, Eskal-herri guzia
denetik bertze bat egin laiteke. Ib. 134. Gero hitzartu zuten, eskolak akhabatu eta Benizerat bilduko zirela,
Benizetik Lur Saindurat juaiteko, baldin urthe batik barnean juaiten ahal baziren. Laph 138. Arte laburrik
barnean, gizon gazte hek bertze batzu bilhakatu ziren. Ib. 80. Denbora laburrik barnean, segurki eguerdi baino
lehen, hunat ethorriko dituk. Elzb PAd 78. Biltzarre famatu harrek, bi urhte eta erdirik barnean egin zituela bi
mila eta bi ehun dekretu edo lege baino gehiago. Elsb Fram 71. Bainan denbora laburrik barnean, birjina keta
handia bildu zen Bazilizaren ingurura. Jnn SBi 98. Eta horrela ikasi zuen, urthe laburrik barnean, saindutasunik
gorenerako bidea. Ib. 121. Jinen natzaiola errozu / Bai, urthe laburrik barnean. Zby RIEV 1909, 109. Nik hitz
derautzut, egun eta gau laburrik barnean, bazter politik eta zoko garbirik argituko duela zure argiak. HU Zez
81. 48 orenik barnean etxea hustu behar zutela. Ib. 165. Bihotzeko min izigarri batek ereman du, zenbeit orenik
barnean. HU Aurp 63. Horra mende hunek, urte laburrik barnean, zer ekarriko duela daukagun. JE Bur 56. Arte
laburrik barnean, harrabots handi bat sumatzen du. Barb Leg 24.
(H). (Tras gen.). Guziarekin ere bigarren puntu hau guzia egin behar duzu luzenaz hirur egunen eta bi
gauen barnean. SP Phil 510 (He 517 hirur egunik eta bi gauik barnean). Kondemnatia ezpaliz bihurtzen
hamabost egunen barnian, hark igaren behar zian pena eta suplizioa patituko ziala [adeskidiak] haren lekhutan.
Tt Onsa 126. Zer egin nezake bada, balin baneki bizpahirur egunen barnean Jainkoaren aitzinean agertu behar
naizela? Dh 121. Egin zuen azkenian / Hainbeste, zankoez / Eta hortzez, / Zoin, egun gutiren barnian, Han ukan
beitzutian / Bizia / Eta atherbia. Arch Fab 211.
(Tras ines.). A lo largo de. "Buhameak urtean barnean pasatzen ziren (BN-ciz), gauaren barnean lan egin
zuen (BN-ciz)" Gte Erd 305.
(Tras tema nominal nudo). A lo largo de. Urte barnean begiz begi ikusten zitun landako bizitzaren
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
80