Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
apezik ez. StPierre 40. Zer goxoa beraz, gaur, gure etxeñoan, / Kanpoan hotz bezenbat goxoño barnean! Barb
Sup 185. Laphitzondo eta Xoane bethi irriz ari ziren barnean. Ib. 94. Egundaino ez nikek sinetsi bazirela olako
zezen errabiatuak. Iduri duk debrua bera dutela barnian. Zub 111. Bil nadin barnean! "Reconcéntreme en mi
corazón". Laux BBa 120. Moskorti ezta iñoiz egoten / berak barnean daukon matteño. Laux AB 94. Barnean bizi
dut Irutan Bakarra. "Dentro de mí vive el que es Trino y Uno". Or BM 126. Farisauen orantza ori itxurakeria
da, barnean gaiztoak izan ta kanpotik on agertu naia. Ir YKBiz 277n. Sabela urratuz kendu zioten / barnean
zeukan semea. "El hijo que llevaba en sus entrañas". Or Eus 207. Barnean duzu Jainkoa. Iratz 140. Azalean
Mirenen zuzenbidea jarri ondoren, postaz bidali diot. Barnean au bakarrik tarjetan: "Biotzez-Joxeba". Txill Let
58s. Baiña biziaren ukatze onek baietzik ederrena dauka barnean. Vill Jaink 138. Artu zuen lurretik eta erlojua
etzabillen. Dudarik gabe barnean zerbait autsi zitzaion. Izeta DirG 115. Ahatik, barnean ere nintzan eta ez dut
biziki so egin. Larz Iru 134. Zer kinema det, beti aldatzen barnean? NEtx LBB 244. Auzoak hortzak xorroxturik
kanpotik beha, eta barnean Nafartar guziak ondikotz ez ados. Ardoy SFran 46. Gure elizak, atal koronean, 1841
zenbakia dakarre; barnean, aldiz, 1842a zakarkien. Xa Odol 89.
v. tbn. JesBih 448. Bordel 124. ChantP 392. Elsb Fram 137. Etcham 141. Aitzol in Laux BBa XII. Zerb IxtS 13.
Mde Pr 41. Arti Tobera 273. JEtchep 79. Gand Elorri 187. Osk Kurl 199. Zait Plat 69. Gazt MusIx 105. Azurm
HitzB 57.
(AN-egües-olza, S; SP (que cita a Lç)). Ref.: Bon-Ond 166; Gte Erd 41. (Tras gen.). "Gizonaren barnian bi
indar bada (S)" Gte Erd 41. Ezta anhitz luzaturen exekuzionia, / bertan date irekiren lurra oren berian, / su
hareki iretsiren oro bere barnian. E 67. Konparatu da zeruetako resumá altxagarriarekin, zein emazte batek
harturik hirur neurri irinen barnean gorde ukhan baitu, guzia altxa dadin arterano. Lç Mt 13, 33. Harzak bilhet
haur eta ua ene partez konbidatzera haren barnean aurkituko duen guziek [sic]. Volt 274s. Zer ohore ahal uke /
munduan handiago, / hire morraillen barnean / Hura sortzea baño? EZ Noel 50. Bihotzaren barnean edukitiak.
Tt Onsa 18. Eztuk hi bezalakorik [establia], / Gustien aiz gaiñekoa, / Hire barnean eman dik / Amudioak
Jainkoa. Gç 72. Gauza guziak iragan ditezen gure barnean eta kanpoan zure borondate sainduaren arabera. Ch
III 45, 5. Deitzen da Linboak edo Ifernuak, horrek erran nahi du, lurraren barnean gordea den lekhu bat.
CatLav 86 (V 51). Uztai baten barnean balitz bezala, birabira dabilla. He Gudu 163. Zeren ni beiniz egiaren
barnian erakuslia. Mst III 43, 4. Dohatsü da arima, Jinkua bere barnian mintzatzen entzüten diana. Ib. 1, 1.
Nihor ezin sar daitekeiela zeruko primuzan, non ez duen lehenik khentzen bere barnean dakharkeien etsaia. Lg I
200. Altxatua zela hango harria, eta Jesus etzela haren barnean! Lg II 285s. Manyatera baten barnean etziña
zen Jinko yaio baten ikuskari espantagarria. Mih 85. Errepára nola daukázun mia paraturik Jangoikoak bi
murállen péan bekála, ezpain ta orzen bárnean. LE Prog 120. Jesü-Kristo ene Jauna, ene barnian zirena,
adoratzen zitüt ahal bezain errespetü handirekin. CatLan 161.
(s. XIX) Gure bihotzen barnean / Bai eta gure arimetan. Monho 148. Sabliaren barnian. Xarlem 1175. Ezta
beraz ez hekien barnean, ez kanpoan gerlazko ta nahaskeriazko ithurririk batere. Dh 192. Nahiz Jainkoa orotan
den, bai eta gure barnean berean ere. Jaur 183. Beren azken orenian / Sar diten itzalgunian / Diru metaren
barnian. Bordel 61. Guzier adio erranik erretiratu zela, / Olandako gasna baten barnean bizitzera. Gy 24.
Lürraren barnian aurkitzen dira gaiza mota güziak. Ip Dial 110. Drainak dira baxerazko tutu batzuek, muthurra
batak bertzearen barnean sartzen dutenak. Dv Lab 112. Hauts zaitzu ogi xigorrak, eman trenpan [esne] horren
barnian. ECocin 36. Diru untzi bat sartzen du paketaren barnean. Laph 99. Eta bortxatu yoaterat kabriolet
baten barnean. Elsb Fram 132. Xixtera luze horren barnean / bi punpa frangotan eginik. Zby RIEV 1908, 86.
Etxearen barnean, ganbaratik hurbil. Arb Igand 77.
(s. XX) Ipar haizeak azpitik goiti daldaratuz, ukurturik badoana, eskuak ondoraino sakelen barnean. JE Bur
76. Zoin nahi izan dadien erlisioneaz bezenbatean gutarik bakotxak bere barnean daukan sinestea. Ib. 159.
Haratago, soto baten barnean. StPierre 17. Ikare hotz batek hartua, bere galtza madarikatu luzen barnean,
salto-motxka ari zen Piarres. Barb Sup 42. Jaun erretora ez zagoken gehiago larruaren barnean, bildotx
mixteriozkoaren berri zerbeit jakin nahiz. Barb Leg 136. Estetan edo este itsuaren barnean. FIr 169. Ara
gaztearen barnean burruka sortu. Aitzol in Laux BBa VI. Yesusek ezagutu zuen bere barnean, zer gogoetak
zerabiltzaten. Ir YKBiz 90. Giza-Semea ere olaxe egongo da iru gau ta iru egunez lurraren barnean. Ib. 166.
Besteren barnên bildurra sar nai. Or Eus 233. Nundik duzue zuen barnean duzuen urre-gosea. Iratz 178.
Erhautsa hedatu zuen tenploaren barnean. Zerb IxtS 69. Jaungoikoak bakarrik zekin nik jasan niñan oñazea,
nire barnean eraman niñan lor aztuna. Etxde JJ 101. Europar kultura ziklo bat badago eta herri bezala haren
barnean gaude. Mde Pr 42. Aintzindariak irri egin zuen burua gabardineko kolaren barnean. JEtchep 83. Muga
oien barnean iaun eta nagusi egon bear du legeak. Zait Plat 35. Arima, / bakarrik, / soiñaren barnean. Gand
Elorri 165. Zer esnaera det gaur nere barnean? NEtx LBB 268. Eskualdun guziek beren barnean guti edo aski
daukaten bihotzeko "kexu" horren gainerat. Ardoy SFran 285. Ostatu baten barnean entzun dut ahapaldi zoroa.
Xa Odol 303. Izangabeko gaiaren barnean ziztatzen den arantza. MEIG IX 119 (en colab. con NEtx).
v. tbn. JesBih 447. Elzb PAd 6. Jnn SBi 118. HU Zez 179. EusJok 117. Zub 122. Laux BBa 120. Arti MaldanB
224. Vill Jaink 140. Ibiñ Virgil 88. Mattin 105. Azurm HitzB 28.
"Ene barnean, en moi-même" H. Bere barnean orhoitu behar da Jainkoaren presenziaz. CatLav 256 (V
129). Erranen dut ene barnean: / Ongi merezitua du! "Je dirai en mon for intérieur". Monho 132.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
79