Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
belzkari, bezkari (Lar). "Libelo satírico, perkea izkiraki bezkaria" Lar. v. belzkarri.
belzkaro. Ceño, mala cara. v. beltzuri. Botztaroa da tristeziaren medika segürrena arima ederrer ere
Jinkoak dereien dohaiña; halakoak belzkaroez dirade etsai. Egiat 232.
belzkarri, bezkarri (Lar). "Cedulón, papelón satírico, txartel bezkarria" Lar. v. belzkari.
belzkatu. "Tempérer, beltzkatu" VocS.
belzkeria (-ltz- Dv, A) Infamia, acción infame. "Action noire, infamie, noirceur" Dv. "Acción infame" A.
Nere beltzkeriek, ikharaz bethe eta hurran etsitzeraino hondatzen eta ithotzen naute! Dv LEd 79. Ez baita
egundaino Israelen gerthatu horrenbertzeko izigarrikeria eta beltzkeriarik. Dv Iud 20, 6. Neron bildurturik,
astakeri artatikan bere buruba garbitzeko, belzkeri ua kristauai egoztea gogoratu zitzaion. J.M. Tolosa EEs
1913, 162. Gaizkiesaka ta belzkeri oiek barkatzen dizkiet gizagajoari. Or SCruz 141. Gu ere ibilli gera,
paperetan edo ordun bizi ziranen ezpañetan olako odolkeririk edo beltzkeririk arkitzen ote degun.
Ib. 83. Belzkeriren bat sumatzen dut. Amez Hamlet 32. Gogorra da joateaz egiten dudan belzkeria. Txill Let
107. Iguin diat zaintiratua, gogoratu zitzaion. Gorputzaren belzkeri bat duk. 'Traición'. AGoen Agurea 59.
Berandu dek berandu! / Ire bizitzan egin ditukan / belzkeriak zuritzeko. NEtx LBB 377.
- ZURI-BELZKERIA. v. zuri.
belzki, balzki. Obe da aurpegi gorri ze ez biotza balzki. "Mejor es cara colorada que no corazón denegrido".
RS 322.
belzko. v. belxko.
belzkoi. Moreno; negruzco. Ribadeneirak dio, bizi zanean Hoces au arpegiz beltzkoi ta itxusia zala. Manzi
GPatroi 164 (ap. DRA). v. beltzaran.
belzkote, balzkote (A Morf 274), bexkote (Lar). Oscuro, moreno. "Morena, hogaza de pan moreno, ope
bexkotea , lat. panis subniger" Lar. Non erasotzen dion morrosko belzkote batek aotik sudurrera
maixeoz, aitona miñerituaren begiramen apurrik gabe. "Un mozo muy moreno". Mok 17.
belzkura (H (S), T-L; -ltz- S), bezkura (-ua S). Ref.: Lh (beltzküra); Lrq (beltzkura).
"Belzkura (S), tâche noire. Couleur sombre, noire. Syn. belztasuna" H. "Beltzküra (S-saug), noirceur, tache
noire" Lh. "Beltzkura /besküa/, grande tache noire, noirceur" Lrq. "Noircissure" T-L s.v. noir. v. belztura.
Lür ülhün eta heriuaren belzküraz estalirik daguenialat juan beno lehen. Mst III 52, 3 (Ip itzalaz). Arraroki
edireiten da bere txerkü propiaren beltzküratik osoki xahü denik. Ib. 33, 2 (Ch amudio propioaren notha
guzietatik). Begiak bethi ohil alde orotarat soz, beldürrez dezen jendiari ager arimaren belzkürak, ahoa bethi
gahüntsü khorpitzak dian khozütik. Egiat 199. Bekhan edireiten da bere txerkhiaren belzküratik osoki xahü
denik. Ip Imit III 33, 2.
- BELXKURA (S; -txk- S; bexküra S). (Forma con palat. expresiva). a) "Belxküra, beltxküra, (S-saug), petite
tache noire" Lh. "Beltxküra /bes#küa/, petite tache noire" Lrq.
b) "Bexküra (Sc), rencorcillo. Horrek badik bere bexküra enetako" A.
belztaile. v. beltzaile.
belztaka (G-to), beztaka (G-to), beltzaka (G-goi). Moreno. "Be(l)ztaka bat, un negruzco, un moreno" Iz To
s.v. beltza. "Beltzakia, el moreno, el negruzco; beltzaka bat (G-goi)" Ib. nota. v. beltzaran. Nori begiratzen
ete dio zalduntxo beztaka lotsagabe orrek? TAg Uzt 27. Beztaka ta zimel bat al da mutil ori? Zenbat urte ete
ditu? Ib. 189.
belztakatu, beztakatu. Broncear, poner moreno. Eun eguzkialdik beztakatu dabelako, ordea, uritarrak
"Beltxa" deitzen dautsoe. TAg GaGo 6s.
belztasun (SP (-tz-), Urt III 300, Ht VocGr 390, Añ, Hb ap. Lh, Dv, H, VocB, A DBols), beztasun (Lar, Hb ap.
Lh), belztarzun (beltz- Arch ap. DRA), balztasun (Lar, Añ), baztasun (Lar), baltzitasun (A DBols).
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
786