Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
belloki. v. BELLOKI (s.v. 2 beroki).
bellope. v. BELLOPE (s.v. berope).
bellori (Lar, Hb ap. Lh). Vellorí. "Vellorí, vellorín, paño de color pardo ceniciento u de lana sin teñir, es voz
bascongada belloria, billoria" Lar. "(Hb), sorte de drap de moyenne qualité (?)" Lh. Aste-egunetan bellori
fiñez jantzi-ta bere burua ederresten zuan. "Vellorí". Berron Kijote 31.
bellota. "Bellota, bellotea" Lcc.
bellotero. "Bellotero, belloteroa" Lcc.
bellu. "(Hb), nœud qui se forme sur le drap en le tissant" Lh.
belo (SP, Urt IV 45, Lar, Añ, Dv), belu (Foix ap. Lh). Velo. "Beloa, voile de femme pour cacher la gorge" SP.
"Calantica, burúkoa, kofía [...] beloa, buruko beloa" Urt IV 45. "Velo de monja" Lar y Añ. "Belo, voile de
femme" Dv. v. 1 bela (2). Egoki arzari seda beloa. "El velo de seda". RIs 27. Amitoa, zeñes estaltzen baitu
burua [...], onek aditzera ematen digu beloa zeñes soldadoek pasiosko gauean Iesu Kristos eskarnio eta burla
egiten zutela estalzen zizkiotela begiak. Ber Trat 10v. Adoratzen zaitut, Iainko / beloz gerizatua, / eta ogiaren
formaz / gaiñetik itzaldua. EZ Noel 125. Bertzea da lege sainduaren mahaina, [...] seguraturik gidatzen gaituena
Beloaren barreneraino, zeinetan baitago sainduen saindua. "Velaminis". SP Imit IV 11, 4 (Mst arrideuaren, Ip
estalgiak). Zer ansia da, othoi, Adonisen eta amorio lizunaren etxeko bandera egin dadin kukurusta xuriz
plumaia gisa goititurik, ala sedazko belo ixurtuz begitartearen inguruan sare gisa hedaturik? SP Phil 417.
Adoratzen zaitut debotki, / Jainko beloz estalia, / Eta ogiaren figuran / Kanpotikan ageria. Gç 116. Hil hanitz
piztü eta jenter agertü; Elizako ere beloa goihenetik zolalano zatikatü. Bp II 49. --Zer zen Elizako belo hura? --
Estalgi Kerübinez pinthatü bat, zoñek eretze saintiena berhezten baitzian Elizaren gañelatik. Ib. 50. Eta hartu
zuen belo bat [Rebekak] eta hartaz estali izan zen. Urt Gen 24, 65 8 (Ur belo; Dv bela, Bibl mantelina). Bertzea
da Jainkoaren legearen mahaiña, [...] zeiñak sarrarazten baikaitu beloaz barnago saindutako saindua den
lekhurat. Ch IV 11, 4. Denbora berean tenpluko beloa hautsi zen eta bi zathi egin gainetik behereraino. Lg II
282. Beriala mantu edo belua imiñi ta estaldu eban bere arpegija. JJMg BasEsc 257. Tenploko beloa urratu zan
erditik. Oteiza Lc 23, 45 (Brunet beloa). Zeruan Trinitate adoragarria ez da misterio bat izanen guretzat.
Ikhusiko dugu den bezala, belorik ez figurarik gabe. Jaur 206. Sekulan ez dut ahantziko, Abendu ilhabetheko
arrats hura, zointan urratu baitzen, ene fede eskasa gordetzen zautan beloa. Lap 17 (V 10). Heriotzea dela [...]
belo bat, pareta bat bezala, bizi hunen eta bertze biziaren artean. Ib. 48s (V 26). Armariotik Mayiren belo xuria
hartu zuten haurñoarentzat. Lf Murtuts 53. Tenploko beloa erditik egin zen. Leon Mt 27, 51 (HeH, Echn,
Samper, Hual belo; Dv bela, Ur, Arriand, Ker, IBk, IBe oi(h)al, Ip mihise, Ol, Or MB 327 estalki). Eztaisoñekotan
ere, oso erakuspen ederrak ditugu; estalki edo belotarako gasa apartekoak. NEtx Nola 16.
belodromo, belodromu. Velódromo. Pozarren dakusaz velodromu jasekoan, txirrindulari gazte ta
azkarren ekitaldi jaioak. Erkiag BatB 186. Anoetako belodromuan / eman zuten bazkaria, / zazpireun lagun
bagiñan baña / bazan naiko janaria. Uzt Sas 271. En DFrec hay 6 ejs. de belodromo.
belogi. v. 1 belaki.
belogoi. v. belagoi.
beloi. "Velón para luces de aceite" Lar.
beloi. v. belagoi.
beloki. v. 2 belaki.
belori. "Batrachium [...], belhoria, belhori lorea" Urt III 277. v. BELE-OIN.
beloriko. v. belauniko.
belorit (Lar Sup, H, A (-ita)). Rollo, picota. "Rollo, belorita" Lar Sup. Harriet, que cita a Lar Sup, interpreta
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
763