Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
izkutau ziran (V-gip). Gand Eusk 1956, 223. Lenengo zaata bat, geo argitasuna ta orduan pasau zan
bildurgarrixa. Ib. 215.
3. (Adv.). "Beldurra emateko moduan. Zuen mutikuak billurgarri zebitzen arbola puntan" Elexp Berg.
"Asko, ikaragarri. Ermua billurgarri asi da aspaldian" Elexp Berg. "Billurgarri jaten dau orrek" Ib.
- BELDURGARRIKO. Terrible, que da miedo. Tximista gorria baizen ariñ joiazan ekatxaren aurrean
ekatxak guraeban tokira, nai ta naizko dsaustada, gora bera ta joate bildurgarrikoan. Ag Kr 198.
- BELDURGARRIZKO. Terrible, que da miedo. Noz itxi eban dana oso ikaratua, / Olandarren armada
bildurgarrizkua. AB AmaE 98. Errege, zure izen goa [?] da / bildurgarrizko andia; / zuk egin dozu, zor eztozula
/ beti betiko zoria. "Rex tremendae majestatis". Azc PB 29 (Ur PoBasc247 Errege zeñen itzaltasuna / Guztiz dan
bildurgarrija). Aizearen indarrak, eroan ebazan bide luzean gora-goraka bildurgarrizko jira-bira neketsuetan.
Ag AL 108. Beragandik iges egitea, suge bildurgarrizko bategandik legez. Itz Azald 137. Esetsi edo tentazinoe
estu, luze eta bildurgarrizko bat irago izanik Santa Catalina Senakoak. Ib. 188. Ezta entzuten be niri ainbeste
ames eragiteustien lamiña ta sorgiñen ipuñ itzal bildurgarrizkorik. Ag Kr 131. Isillik gengozan danok,
bildurgarrizko ixilltasunean. Ib. 92. Zelan ixen leiteke Lanbreabeko errotako iñok, alango motz eta
bildurgarrizko bat ezkongeitzat artzea? Akes Ipiña 28. Beldurgarrizko gau zakar artan / aldendu ziran betiko.
Basarri 104. Entzun egizuz sorgin zar onen / bildurgarrizko bi egi: / daukazun dana kenduko dautsut / eta
kakuan eskegi. BEnb NereA 210.
Enorme. Beldurgarrizko lanak egin baditu ere, Aldaz txikia galtzalle da. Basarri 91. Egualdia oso txarra
omen zegoan, eta beldurgarrizko lokatzetan barrena joan omen giñan. Salav 9.
beldurgarriki. De manera terrible. v. beldurgarriro. Hiltze eta herbesteratze horien ondotik,
beldurgarriki ttipitu zen beraz irlandesen kopurua. Mde Pr 237.
beldurgarriro, bildurgarriro. De manera terrible. Bat-batean bildurgarriro esnatu giñan. PMuj Noni 45.
Ontara deitzen gaituzu guziok erabat agerian, bildurgarriro goraintziz, ez dezagula bakarka ukan nai, artaz
gabetu nai ez badugu. Or Aitork 367.
beldurge. Valiente. v. beldurgabe. Txo! emen dator / Txukun txukun / arixko beldurge. Lab SuEm 189.
beldur-ikaratu, bildur-ikaratu. Espantar(se), aterrorizar(se). Larri-izuturik, bildur-ikaraturik, konorte
baga ta zorabiaturik egongo nas. Añ EL 1 23 (EL 2 27 larriturik, bildur-ikaraturik).
beldurka. De miedo, temiendo. "Eztuzu zergatik beldurka egon (AN-5vill)" Gte Erd 309. [Badire zenbait,
zor dutena pagatzeko] dudan beti, neketan, sapitereki, beldurka (212). LE-Ir. Aldiz hemen trumilka / Gabiltza,
tristeak! / Elgarrentzat beldurka. / Zer dohakabeak! (1853). 'Objets d'effroi les uns pour les autres'. Michel LPB
2344s.
beldurkeria (Dv), beldurreria (Dv). "Mauvaise crainte, timidité peureuse" Dv. Utzi bear dira bazterrerat
gurikeriak, zinkurinak, beldurkeriak. Herr 8-10-1964, 4.
beldurketa. Temor. Egiteko handietarik dathorren barraiamenduaren beldurketarik gabe. "Sans craindre
trop la dissipation". Birjin 351.
beldurki (Hb ap. Lh), bildurki (Bera). Temerosamente, de miedo. "(Hb), timidement, lâchement" Lh.
"Tímidamente" Bera.
Ondra baizen eztukezu, Iaun Prelata arrotzaz, / Entzutea mintzo dena beldurki aharantzaz. EZ Man I 7.
beldurkiro, bildurkiro (Lar). "Tímidamente" Lar.
beldurkizun, bildurkizun. Miedo, temor. Ta bekatu txikerren ondoan, ze bildurkizuna ezta bekatu
mortalen batek guztia ondatu ez daian? Añ LoraS 103. Bildurkizunik etzegoela, eta hura laster igaroko zala,
gaxoak segurutu zion. Arr May 181.
beldurkoi (Hb ap. Lh, H), bildurkoi (BeraLzM). Temeroso. "Beldurkoia, qui prend aisément peur, craintif" H
s.v. beldurkor. "Peureux, lâche" Lh. "Temeroso, meticuloso" BeraLzM. v. beldurti. Bere aurtzaroan izakera
kikil eta bildurkoia agertu eban. GMant LEItz 70s.
? beldurkondu. v. beldurkunde.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
749