Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
omen ziran Santa Cruzek gero jorratuko ote zitun. Or SCruz 83. Beldur niz Inazio gutarterat ager baledi eta
dakigun eskuaraz aholka bagintza, [...], gor eta elkor egon ginitzozken. JE Ber 65. Beldur nauk zaartzen asia
ote-naizen. Ldi IL 19. Akar egingo ote zion beldur zan. Ir YKBiz 97. Bildur naiz nere etxekoak aserretuko otezaizkidan.
TAg Uzt 62. Geiegi esan ote dedan beldur naiz. Zait Sof 78. Bildur naiz utsera etorriko ote dan.
Munita 71. Bildur naiz etxekoren bat ene jarraiki etorri ote den. Etxde JJ 63. Beldur naiz jaunak erri zar onek /
zer egingo ote duan... Basarri 74. Bildur naiz halaz ere, ez othe duan utzi nahi izanen Pernandok bere bizimodu
lasaia. Osk Kurl 16. Geiegi argituko ote diran bildur izan ditezke. MAtx Gazt 7. Bildur zera garbitasuna
gordeaz ez ote zeran zorioneko izango. Ib. 91. Bildur naiz ez ote dedan / arkituko kairik. NEtx LBB 353.
Esperantoaren antzeko zerbait sortuko ote dugun bildur da zenbait. MEIG IX 49.
(Con completiva sólo formalmente negativa). "Beldur niz ez ote duzun ahantzi (BN-arb)" Gte Erd 52.
Enbidia duela / ongi da ezagun; / beldur da ez datorren / onera Neera, / nerekin itzalean / emen jostatzera. It
Fab 185. Orobat merezi du / beldur dan guztiak, / engañatu ez dezan / amore eztiak. Ib. 199. Beldur naiz ez othe
den makhur abiatu. Laph 99. Beldur naiz ez ote giren zonbeit lekutan jadanik hortaratuak. HU Zez 13. Beldur
naiz ba, esanta ere, premian arkituko ez ote dan berriz esateko. Urruz Zer 125. Bildur aniz laister ez ote geran /
aztuko Jainkoaz. Jaukol Biozk 17. Beldur naiz aren aberasteak luzetxo ez ote-duan yoko. Ldi IL 73. Ankaz gora
joango ez ete-dan bildur dira-ta. Eguzk GizAuz 136. Arima bereganatu eta bildur naiz inpernura bota ez ote
dun. Etxde JJ 19. Bildur naiz irriparre batekin ez ote dizun erantzungo. Vill Jaink 165. Oso bildu naiz ez ote
diran / errian asko galduko. Uzt Noiz 41. Beldur izan, ez ote duten joko berriren bat egin-naiko gauzak berriro
aldaeratu nairik. Berron Kijote 166. Beldur naiz ohar honen gaia ez ote den gai irristakorregi horietako. MEIG
I 211.
(Con -(e)la). "Beldur niz jinen dela (BN-ciz-arb, S)" Gte Erd 51. "Haurra beldur da sugeak izanen direla
(BN-arb)" Ib. 52. "Beldur niz eroriko dela (BN-arb)" Ib. 52. "Beldur nintzen hilen nuela (BN-arb)" Ib. 52.
Nor dire borondate fermu eta xede zin ura ez dutela, beldur izan behar direnak? CatLav 278 (V 138). Beldur
baziñe haren ganik ez duzula errezibituko bagitarte pisu, edo laidorik ere baizen. Mih 44. Preparazione eta
disposizione haukiekin eginak izatu othe dire? Beldur naiz ez ditudala bethi hauk izatu. Brtc 169. Nun ziradie /
burriko saldua / beldür niz lotsatürik / gibelialat ützüli ziradiela. Xarlem 255. Beldur naiz lotsa andiren bat
ematen zion bekaturen bat estaldu dizula. Mg CC 128. Ez dago zer bildur izan gaurko egunian Konfesoriak
ezarriko ditubezala penitenzija astunegi ta larregijak. Mg CO 213. Beldur naiz enzungo ez nautela Santuak.
VMg 23. Beldur izan zaite, zure bekatuak neurriaz kanpora igarotzeko zorian daudela. AA III 504. Bildur izan
bear nas ene bizian egingo eztodala. Añ EL 2 43. Bildur ian zinaitekez pekatu mortal egin izango dozula. Astar II
169. Bata bezain segur / Bestia eztela nuzu beldur. Arch Fab 159. Beldur nauk hor ere oraiño / Badela zenbait
arteiño. Gy 250. Beldur naiz baduela ontzekoa bizi. Hb Esk 105. Bildur zan etzutela oiekin gauza onik egingo.
Lard 106. Bainan beldur naiz halako guti kausituko dudala. Dv Lab 251. Beldur, txit beldur naiz oraingoan zure
aserreak gaitzegoki izugarriren bat erakarri bear dizula. Arr GB 91. Uste badüzü zunbait bekhatü egin düzüla,
eta hura murtal dela beldür bazira, behar düzü dolümenetan jarri. CatS 128. Beldur baitira ez dela izanen [...]
heientzat baizik ifernua. Elsb Fram 157. Bildur naiz ilko zala. Apaol 29. Ez dugu beraz zeren beldur izan bere
sendagailua berekin ereman duela. HU Aurp 78. Zonbait bekhatutan erortzeko zorigaitza izan dukezunean,
bereziki mortala dela beldur bazare, egizu lehen-bai-lehen kontrizionezko akta bat. CatJauf 14. Zer hiz beldur,
lurrak, gu bezalakorik hazteko gehiago ez ukanez, itxura hitsagoa lukela? JE Bur 99. Ni nerez bildur naun, olako
lanik izanen ez dudala. Or Mi 30. Bildur naiz gaitz izango zaidala nonbait publika eraztea. Mde Pr 195. Bat
igorriko diot Mitxelenari bainan beldur naiz ezin irar dezakela Gipuzkoan zentsura gatik. Ib. 193. Ez niz beldur,
jakin eskasian damurik ukhanen duziela. Larz Iru 20. Beldur gira ez dugula zinez den bezala erakutsi. Ardoy
SFran 281. Nola jartzera noan urtez estalia, / beldur naiz hau nuela azken itzulia. Xa Odol 232. Beldur naiz,
garen bezain kontentagaitzak garelarik, ez dugula onartuko. MEIG IV 51.
(Con -tzera). Eztirade beldur dignitatéz gaizki minzatzera. "Qui ne craignent point de blâmer les
puissances supérieures". Lç 2 Petr 2, 10. Den bekhatu mortalik ttipienaren ere egitera, beldur garen
amoreakgatik. Ax 116 (V 77). Dudarik gabe gogoratzen zaio / etzuela egin gauza ona, / kastigatzera bildur
ezpanitz / esango nuke izena. Tx B I 53.
(Con -tzeko). "Erortzeko beldur zan (G-azp), botatzeko beldur zen (B)" Gte Erd 51. "Eroritzeko beldur baita
(AN-gip-5vill), erortzeko beldur da (BN-arb)" Ib. 51. "Beldur gira zure lanjerrean ezartzeko (BN-arb)" Ib. 52.
Cf. AA III 394: bildur bazan ere ezkontzeko Sararekin, 'si bien tenía miedo para casarse, de lo que le pasaría al
casarse'. Zeren aiz, Herodes, beldur / erresuma galtzeko? EZ Noel 71. Ahantzteko beldur bazare. EZ Eliç 138.
[Nola] Jainkoaren grazian dagoenak erorteko bildur izan bear duen. Cb Eg II 163. Bada Haitzeko yendez
hanbat errateko / Non beldur bainaiz kasik eskas agertzeko. Hb Esk 113. Beldur naiz enganatua izateko. Dv Lab
139. Gogorik ez an sartzeko, / toki txarra mozkortzeko, / bildur dira erori ta / azpiyan artzeko. Xe 215. Beldur
ziraden aiek baño len / premiyua ekartzeko. Ib. 281. Mutil aetxen aotik ikasi du geroenean jakiteko bildur zana.
Mok 19s. Lerratzeko beldur danarentzat. Zait Sof 74. Zu galtzeko bildur naiz. Txill Let 112.
(Con -(e)nez). Errazoiaz bildur izan bear gara, onak dirianez gure deboziñoak. Añ LoraS 78.
(Con completiva sólo formalmente negativa). "Beldur zen ez zenetz ilhunbetarik jaliko (BN-lab)" Gte Erd 52.
Aski beldur bainintzen nehork ez ote zuenetz deusik aditu! Lf Murtuts 22.
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
736