Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
erre den potxuak beldur da epelarenzat. Volt 191s. Herio, o herioa, / Ala hi izan kruela! / Ez nauk bada hiretzat
beldur, / Egik plazer duken gerla. Gç 155. Zeren errankizunetzat ez bainaiz beldur; nihorentzat beldur izaitekotz,
behar nuke izan jakintsunentzat edo jeusik eztakiten enorantentzat. ES 197. Beldur zen bizkitartean
bekhatuarentzat. MarIl 86.
(Tras tema nominal nudo). "Atze-bildur al zera? ¿Tiene usted miedo de las consecuencias? (V-m)" A Apend.
(Con subjuntivo). "Beldur naiz ethor dadin, je crains, je suis dans l'appréhension qu'il vienne" H (cf. ib.:
"Beldur naiz ethorriko den, j'ai la pensée, il est à supposer qu'il viendra"). Prinze kardinalek egiteko eman
dezon beldur dela. (c. 1597). FLV 1993, 455. Beldur naiz sobera ausartzia har dezadan, zure gorputz
preziatuaren sagaramendu hunetan errezibitzera hurbiltzeaz. Mat 246. Beldur naiz eror dadin eta haus dadin
berriz. Volt 190s. Ez aiz beldur gertha adin ezkerrekoetarik / Eta akherrak bezala apartatuetarik? EZ Man I 90.
Nola bera hari baita gaixtakeria pensatzen eta egiten, beldur da berari ere hainbertze dagioten, moneda berean
paga dezaten. Ax 448 (V 292). Laido handia da hain ofizio erraza Kristori errefusatzea, etzenezoio errege
mortal bati errefusa, beldur zinate ofensa ledin. Hm app. 217. Nola beldur garen eror gaitezin bekhatu egiteko
perilletan. SP Phil 520. Zeren beldur baitzen, jende hek trubla lezaten bere sakrifizioak egitian. Tt Arima 34.
Hargatik da haiñ iustua non ez bainaiz beldur nik bezala irakurtzen duten guziek ez dezaten aproba. In Ch pról.
Izan zaite xoillki beldur, alferkeria zure baitan yaun dadiñ. He Gudu 124. Beldür beita, grazia eman izan zaiona
gal dezan. Mst III 7, 3. Nere bekatu berak gatik agitz beldur naz onda dakidan betiko sulezean nere anima. Mb
IArg II 333. Ai zeñ bildur naizan, soberbiak galdu nazan! Cb Eg II 57. Ez gare beldur dohakabe hetarik izan
gaiten. Lg II 240. Beldur izan balitz bezala sobra nekhatua izan nindadin. Mih 57. Izan behar girea beldür gure
konfesorak deskrubi ditzan gure bekatiak? CatLan150. Guziak errege dire / Zeruko erresuman; / Ez dire beldur
batere / Deusek altara detzan. Monho 102. Jaunaren itza entzutera badator, beldur da, estutu ta beartu dezan itz
onek, utzi nai ez litukean oitura txarrak utzitzera. AA III 419. Bestelan beldur nuk / gaxki juan dadin afera.
AstLas 61. Beldur izan gaiten entzun ez gaitzan Jainkoak. Jaur 193. Ezpeikirade beldür aphezik jin dadin /
Eraman deikienik hartan Üskal herrin, / Jokhatüren deregü hek plazer direnin. Etch 458. Eta arratsean / beldur
zan [kukusoa] izan zezan / berekin oean. It Fab 115. Beldur ere banaiz batzuek kausi dezaten fabletako nere
mintzoa sinplegia edo komunegia. Gy XII. Bildur naiz uste izan dezan engañatu nai izan dedala. Lard 32. Zeinen
naizen beldur hanpuruskeriak gal nezan. Dv LEd 109. Au nere zoramena / zutzaz gustatuta, / bildur naiz gera
nadin / burutik galduta. Bil 98. Khasu guti egin zezoten beldur zen. Laph 69. Otsoak puska zitzaten beldur zan.
Arr GB 68. Beldur naiz etxea leher dadin heretiko gaixto horren gatik. Jnn SBi 155. Beldur naiz hola-hola gerta
dakion Eskual-herriari. Arb Igand 28. Beldur ziren anarxista direlako heiek asma zezaten zerbeit. HU Aurp 46.
Etxekuok bildur zirean joan eitezala esaten. Echta Jos 15. Beldur naiz joan dadin hiritarren gana. Ox 172.
Frantsesak beldur ziren lagunak ethor zakizkon indarka libratzerat. Lf Murtuts 47.
(Con completiva sólo formalmente negativa). "Beldur naiz, fedea ez dadin zaurtua (BN-ciz)" Gte Erd 51.
Garen bada beldur gertha eztadin zuetarik zenbeit haren reposean sartzeko promesa utzirik, pribatua eriden
eztadin. Lç He 4, 1 (He garen beraz beldur [...] gertha ez dadin, TB beldur izan gaiten [...] izan ez dezan, Ker
bildur izan gaitezan [...] berandu eldu ez daiten; Dv beldur izan gaiten [...] geldi dadien, Ol beldur gaitezan [...]
aurkituko ote dan). Iragarri oi ez nagizun, / jentil honbrea, bildur nax. Lazarraga 1175r. Apostetan badau
norbaitek bost ezkudoko bat, bildur da galdu ez dagijan. Mg CO 86. Iñorenaz jazten dana bildur da billostu ez
degijen. Mg PAb 178. Bildur izan bear gara, izan ez daitean ori gure egokera txarraren señale adigarria. Añ
LoraS 191. Bildur dira, pekatuzko olgeeta arei itxita, arimak gaixotubago egin ez ditezan. fB Olg 195s. Bildur
dalako egiraken bat egin ezteijuen. Astar II 63. Errazoiaz da bildur etxeti bota ez dagian. CatBus 49. Bildur naiz
Jaungoikuaren aserriak arrepa ez ditzan. Bv AsL 198. Ill bear neuke, / baina bildur naz / bota enaien / orti
itxina. Azc PB 252. Bildur gara, bai bildur, / Galdu ez gaitian. Enb 78. Etxeratea itxiten baeutsan, bildur zan
okerrekoren bat egin ezegion. Bilbao IpuiB 130.
(Con el suf. -(e)n, a menudo más la partícula ote). "Beldur naiz ethorriko den, j'ai la pensée, il est à supposer
qu'il viendra" H. "Bildur naiz zer eritxiko ete detsen nere laneri" Etxba Eib. "Beldur naiz (e)torriko den (AN-gip,
B)[...] etorriko ete dan bildur nez (V-arr)" Gte Erd 51. "Zerbait gertatu ote zaion beldur gara (AN-gip, B)" Ib.
51. "Ama konturatuko ote zen bildur zen (V-arr, G-azp-goi, AN-gip, B)" Ib. 51. "Sugea or ote den beldur naiz
(AN-5vill)" Ib. 51. "Berri hura nola hartuko zuen beldur ziren (G-azp)" Ib. 52. "Beldur niz nola hartuko duen
berri hori (BN-arb)" Ib. 52. "Gezurretan arrapatuko ote duten beldur da (AN-gip)" Ib. 52. "Ilko ote nauben
bildur naiz (G-azp)" Ib. 52. Et Jaunatizula abari on ez naiz bildur ezten ala (AN, 1415). ConTAV 4.2.1.
Beldur naiz zerbaitetan huts egin dudan, eta lehen danik gaixtatu naizen. Ax 446 (V 291). Barurak beldur zarete
/ diren zuen kaltetan. Arg DevB 128. Bildur nas eukiko ete dodan astia elduteko Konfesorearen oñetara. Añ EL 1
140. Gauaz eta egunaz beldur izango zera zer ekusi bear ote dezun. AA II 7. Zer da dirauskuzuna? Aiñ zariala
billdur, jausiko ete garian pekatu andireen baten? JJMg BasEsc 62. Santa Elisabet badüzü / Saintü zahar
bateganik oküpü düzü; / Kastero ere bada saintü, hala nizan beldür nüzü. Etch 422. Beldur naiz orai ere halako
badiren. Hb Esk 135. Beldur naiz ez den errex ezagutzea. Dv Lab 127. Zer gertatuko zaion / bildur da itxua. Noe
62. Eskabidea Jaungoikoak kendu degizun bildur etzera? Arr May 26. Orrenbeste jendek gauza bat esaten
dutenian, beldur naiz, esaera dan bezela "suba dan tokitik kia ateratzen dala" gertatuko ote dan. Moc Damu 30.
Belutxo izango ote dan beldur naiz. Urruz Zer 96. Baña bildur naiz aitortu naiko ez ote duan. Ill Pill 27. Bildur
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
735