Bar-Berpuru - Euskaltzaindia

Orotariko Euskal Hiztegia 4. lib.: bar-berpuru
uste luze gabe joanen ote zautan. Xa Odol 293. Gauza auek, [...], naikoak dira Marte berari bular-barruan izua,
beldurra ta ikara sartzeko. Berron Kijote 216. Hasierako beldurra menderatu duenean, ordea gogoz eta
atseginez inguratzen du bere hizkuntzan aurkitu duen lurralde berria. MEIG III 94.
(Con compl. en genitivo objetivo). "Iainkoaren beldurra, bildurra, la crainte de Dieu. Nihoren beldurrik
eztut, je n'ai peur de personne" H. "Lapurren bildurrak jendea biajatzetik atzeratu du (G-azp)" Gte Erd 52.
"Zartzaruan billurra daukat" Elexp Berg. Tr. De uso gral. Nehoren beldur gabe bere buruak bazkatzen
dituztela. Lç Iudae 12. Gizonén beldurragatik Iainkoaren beldurra utzi ukhan dukeitenak. Lç Adv ** 7v. Ene
aragiok ikara dabilz; / ainbat sartu jate zure bildur[ra]. Lazarraga (B) 1153vb. Zazpigarrena, Iaungoikoen
bildurreko doea. Bet 16. Iaungoikoaren beldurraren doaia. Ber Doc 92v. Segurenera itzultzen dela Kristau
zuhurra, / Zeña baita izatea Iainkoaren beldurra. EZ Man I 51. Eznaduka, ez, bertzeren beldurrak ihes egina,
neure beldurrak, neure buruaz fido izan gabeak naduka. Ax 287 (V 192). Iainkoaganako amorioak, bekhatu
egitetik, gibelatzen eztuena ere, ifernuko penen beldurrak gibelatu behar du. Ib. 571 (V 366). Konzientzia onak
eztu deusen beldurrik, eta ez bere baithan ikhararik. Ib. 448 (V 293). Hark esportzatzen, berotzen eta segurantza
segur batekin deusen beldur gabe ibentzen nau. Ib. 449 (V 293). Eriotzeen bildurbaga. Cap 33. Doea,
Iaungoikoaren bildurrena. Ib. 17. Ez gaitu apartatuko amudio hartarik [...] ez presenteko doloreak, ez
etorkizuneko kasuen beldurrak. SP Phil 471.
(s. XVIII) Jaungoikoaren bildurra debanari. OA 168. Eztu axolarik ala eroraraz gaitzan oraingo gauzen
amudioaz, ala gerokoen beldurraz. Ch III 30, 3. Mundu huntako gaitzen beldurra aski othe da, egiazko
kontrizione bat gure baithan egiteko? CatLav 279 (V 139). Zazpigarrena, Jangoikoaren beldurra. El 15. Ala
izango da, gizonen biotzak bere eskuan dauzkan Jaun hark betetzen baditu bere bildurrez, bere amodioz, bere
grazia egillez ta ugariz. Lar, carta a Mb 281. Jangoikoaren errespetu ta beldur andiarekin biziko gara. Mb IArg
I 381. Zazpigarrena, Jangoikoen bildurraren doea. Cb CatV 61. Guraso Jainkoaren bildur gutxiko batzuez bizi
ziran. Cb Eg II 188. Gaitzak, gose, gezur, ta / intenzio okerrak / juanik ya ez dago / ezerren bildurrik / ta ala
dago Mundua / Zeru bat egiñik. GavS 32. Apostoluak agertu ziren hek guzien aitzinerat nihoren ahalkerik eta
beldurrik gabe. Lg II 298. Yaunaren beldurra dutenei, hura agindua zaie. Mih 67. --Zoin dira Ispiritü-
Seindiaren dohaiñak? --Badira zazpi: [...], Zienzia, Debozionia eta Jinkuaren Beldurra. CatLan 51. Gizonaren
griñetarik ezta batere ahalkia bezaiñ arrazotsürik, delakoz desohoriaren beldürra. Egiat 261.
(s. XIX) Jangoikoaren beldur gutxikoak dira, fede argalekoak ta daude pekatu askotan erorteko peligro
andian. Mg CC 208. Munduko neke, naigabe edo trabajuen bildur andirik eduki bear eztezue. Gco I 455.
Gaitzak alde batetik, [...] eta infernuaren beldurrak bestetik, utzi oi due alabaña bekatari tristea ezertako ez
dala. AA III 286. Hekien beharra edo beldurra dutenek zenbait agur eginen diote. Dh 196. Nun nai urteten
ebeen Predikadore barrijak, mundukuen billdurra desprezijauta, egiija adierazoten ebeenak. JJMg BasEsc 39.
Au, berez ez izan arren okasinoe astuna, izan oi da nosbait Jangoikuaren billdur gitxiko jenteen artian. Ib. 117.
Jaungoikuaren bildurrik badago zugan. fB Olg 163. Giristinoak behar luke / Gaizki eginaz urriki, / Bizimodia
kanbiatzeko / Jaunaren beldurrarekin. Bordel 84. Animalek hilez geroz / Ez dute deusen beldurrik. Ib. 94.
Denpora gutxiz aurretik izandu zan Ujola andi izugarria, zeñaren beldurra zeukaten sartua ezurretaraño. Izt C
3. Zazpigarna, don Jangoikoaren beldurrarna. CatSal 67. Jangoikoein beldurreina. CatAe 66. Jinkuaren
beldürraren dohaña. CatS 115. Jangoikuaren beldur aundian / aziyak daude gaztetan. Xe 168. Bazter onetan ez
da lapurren beldurrik. AB AmaE 412. Kongregazioa oso uzteaz gañera, Jaungoikoaren bildurra ere galdu
zitzaion. Arr May 19s. Jaungoikoaren beldurrik ez dan lekuban gauza zuzenik ez. Sor Bar 104. Beren bazter
librotan deusen / Beldurrik gabe haziak. Zby RIEV 1909, 399. Hemen nauk eta hemen berean egonen hire
beldurra gatik. Jnn SBi 123. Jainkoaren justiziaren beldurrarekin. Lap 20 (V 12). Behar-orduan gizon batzu
bezala mintzo zirenak, nehoren beldurrik gabe. HU Zez 27. Kanpotar orrek esan eieban berak ezeukala lamiñen
bildurrik. Ag AL 64.
(s. XX) Heriotzeko orenean, ifernuko suaren beldurrak apezaren oinetan xuritzen ditu. JE Bur 165. Diren eta
ditezken eritasun guzien beldur bat bazuen gaitza. Barb Sup 33. Ez izan orren beldurrik: biar bertan aizatuko nik
Crautik asita Arlesko mugaraino. Or Mi 55. Koxe badoa bakarrik, / Ez baitu deusen beldurrik. Etcham 243.
Haukien aire eta / behatze samurrak / Laster eztitzen ditu / makilen beldurrak. Ib. 82. Sugarrak dirdira dagijan
artian / eztago edurren bildurrik. Laux BBa 6. Toki aietan ez zuten ainbat otz, ezta pisti izugarrien bildurrik ere.
JMB ELG 45. Norbait, ordea, zuzenaren beldur gabe, itzez edo eskuz lotsagabe badabil, [...], ori zoritxarrak
atxikiko al du. Zait Sof 81. Beltranen itzalik eta beldurrik gabe, Otxandak ezin bizia jarriko zion Usoari. Etxde
AlosT 39. Bizitzaldiko neguaren bildurra bazterrera jaurtitzea. Erkiag Arran 196. Niregan ezta sekulan sortu /
atso sorgiñen bildurrik. BEnb NereA 209. Etzuen nehoren beldurrik. JEtchep 79. Horren beldurra bazuken ere
Frantsesek. Ardoy SFran 174. Andik etxera ixildu gabe / alkarri zerbait esaten, / sorgiñen bildur aundirik
beintzat / etzan orduan izaten. Uzt Sas 149. Gurasuen bildurra / len geiegi zala, / gaztia etzeguan / bizitzerik ala.
Ib. 259. Ez izan orren beldurrik. Berron Kijote 195. Euskal mendietako zuhaitz-belarrak azpijanean ihartzen ari
den satorraren beldurra ez da Joanes bakarrarena. MIH 24. Guk gosea berdintzeko daukagu; ez dugu oraingoz
asearen beldurrik. Ib. 88.
(Tras tema nominal nudo). Beti, ezin eginak, murmurazino bildurrak, ondu gura gauza ezak, propositu
berbazkuak; baña beti sare barruban, katigu okasino dongeen grillubetan. Mg CO 142. Nik ez dut komesario
Creative Commons Aitortu-EzKomertziala-PartekatuBerdin baimen baten
mende.
731